1. Trẻ bú mẹ không đủ no là gì?
Trẻ bú mẹ không đủ no xảy ra khi lượng sữa mẹ cung cấp không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và năng lượng của trẻ. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, như mẹ ít sữa, kỹ thuật cho bú chưa đúng, hoặc trẻ gặp khó khăn khi bú. Nhận biết sớm các dấu hiệu này là rất quan trọng để mẹ điều chỉnh kịp thời, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho trẻ sơ sinh, chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết và kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch. Tuy nhiên, nếu trẻ không nhận đủ sữa, bé có thể chậm tăng cân, quấy khóc, hoặc gặp các vấn đề sức khỏe khác. Dưới đây là 7 dấu hiệu cụ thể mà mẹ cần lưu ý.
2. 7 Dấu hiệu nhận biết trẻ bú mẹ không đủ no
2.1 Trẻ tăng cân chậm hoặc không tăng cân
Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất là trẻ tăng cân chậm hơn so với mức bình thường. Trẻ sơ sinh thường giảm 5–7% cân nặng trong tuần đầu sau sinh, nhưng sau đó, bé nên tăng khoảng 20–30g mỗi ngày hoặc 150–200g mỗi tuần trong 3 tháng đầu. Nếu mẹ nhận thấy trẻ không đạt được mức tăng cân này sau khi kiểm tra cân nặng định kỳ, có thể bé không nhận đủ sữa mẹ. Việc theo dõi biểu đồ tăng trưởng của trẻ là cách hiệu quả để đánh giá tình trạng dinh dưỡng.
Trẻ tăng cân chậm hoặc không tăng cân là một trong những dấu hiệu nhận biết trẻ bú mẹ không đủ no
2.2. Trẻ bú quá ít hoặc quá ngắn
Mỗi cữ bú của trẻ sơ sinh thường kéo dài từ 10–20 phút mỗi bên ngực, với khoảng 8–12 cữ bú mỗi ngày. Nếu trẻ chỉ bú trong vài phút rồi ngừng, hoặc không chịu bú đủ số cữ cần thiết, có thể bé không nhận đủ sữa. Một số trẻ có thể bỏ bú sớm do mệt mỏi, kỹ thuật bú không đúng, hoặc lượng sữa mẹ không đủ để kích thích bé tiếp tục bú.
2.3. Trẻ quấy khóc hoặc khó chịu sau khi bú
Trẻ bú mẹ không đủ no thường biểu hiện sự khó chịu, quấy khóc ngay sau khi bú hoặc giữa các cữ bú. Bé có thể tỏ ra đói liên tục, mút tay, hoặc tìm vú mẹ ngay sau khi vừa bú xong. Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ vẫn chưa được no, do lượng sữa mẹ không đủ hoặc bé không bú được lượng sữa cần thiết trong mỗi cữ.
2.4. Số lượng tã ướt và tã bẩn ít
Số lượng tã ướt và tã bẩn là một chỉ số quan trọng để đánh giá xem trẻ có bú đủ sữa hay không. Một trẻ sơ sinh bú đủ no thường có ít nhất 6–8 tã ướt mỗi ngày (nước tiểu trong, không quá đậm màu) và 3–4 lần đi ngoài phân mềm, màu vàng (ở trẻ dưới 6 tuần tuổi). Nếu số lượng tã ướt hoặc tã bẩn ít hơn, đặc biệt là nước tiểu có màu đậm, mẹ nên kiểm tra xem trẻ có đang nhận đủ sữa hay không.
2.5. Trẻ ngủ li bì hoặc mệt mỏi bất thường
Trẻ sơ sinh bú đủ sữa thường tỉnh táo, năng động trong các khoảng thời gian thức và ngủ ngon giấc. Tuy nhiên, nếu trẻ ngủ li bì, khó đánh thức để bú, hoặc tỏ ra mệt mỏi, thiếu năng lượng, đây có thể là dấu hiệu của việc thiếu hụt dinh dưỡng do không bú đủ sữa. Ngược lại, một số trẻ có thể quấy khóc liên tục do đói, làm mẹ khó nhận biết.
2.6. Ngực mẹ không có dấu hiệu tiết sữa đầy đủ
Mẹ có thể nhận biết trẻ bú không đủ no qua các dấu hiệu từ cơ thể mình. Nếu ngực mẹ không căng tức trước khi cho bú, hoặc không cảm thấy nhẹ nhõm, mềm hơn sau khi trẻ bú, có thể lượng sữa mẹ đang sản xuất không đủ. Ngoài ra, nếu mẹ không nghe thấy tiếng nuốt sữa của trẻ (âm thanh “ực ực” khi bé nuốt), điều này cũng cho thấy trẻ không nhận được nhiều sữa trong cữ bú.
2.7. Trẻ có dấu hiệu mất nước hoặc vàng da kéo dài
Mất nước là một dấu hiệu nghiêm trọng ở trẻ bú mẹ không đủ no, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Các triệu chứng bao gồm môi khô, mắt trũng, da nhăn nheo, hoặc khóc mà không có nước mắt. Ngoài ra, vàng da sinh lý kéo dài quá 2 tuần hoặc trở nặng hơn cũng có thể liên quan đến việc trẻ không nhận đủ sữa, vì sữa mẹ giúp đào thải bilirubin qua phân.
3. Làm gì khi trẻ bú mẹ không đủ no?
Nếu mẹ nhận thấy trẻ có một hoặc nhiều dấu hiệu trên, dưới đây là các bước có thể thực hiện để cải thiện tình trạng:
Đảm bảo trẻ ngậm vú đúng cách: miệng bé mở rộng, ôm trọn quầng vú, môi dưới cong ra ngoài. Tư thế bú thoải mái cho cả mẹ và bé cũng giúp trẻ bú hiệu quả hơn. Mẹ có thể nhờ chuyên gia tư vấn cho con bú (lactation consultant) hỗ trợ nếu cần.
Mẹ cần đảm bảo trẻ được ngậm vú đúng cách giúp bé bú hiệu quả hơn
Cho trẻ bú thường xuyên hơn, khoảng 2–3 giờ/lần, kể cả ban đêm. Điều này kích thích cơ thể mẹ sản xuất nhiều sữa hơn. Hãy để trẻ bú một bên ngực cho đến khi ngực mềm đi trước khi chuyển sang bên còn lại.
Mẹ cần uống đủ nước (2–3 lít/ngày), ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là thực phẩm giàu protein, vitamin, và khoáng chất. Các loại thực phẩm như yến mạch, hạt thì là, hoặc chè vằng có thể hỗ trợ tăng tiết sữa. Ngoài ra, mẹ nên nghỉ ngơi đầy đủ và giảm căng thẳng để duy trì nguồn sữa.
Nếu trẻ bú không đủ, mẹ có thể dùng máy hút sữa để kích thích sản xuất sữa và kiểm tra lượng sữa thực tế. Sữa hút được có thể cho trẻ bú bằng thìa hoặc bình để đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng.
Nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ bú mẹ không đủ no là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của bé. Các dấu hiệu như tăng cân chậm, quấy khóc, hoặc ít tã ướt cần được mẹ chú ý và xử lý kịp thời. Bằng cách điều chỉnh kỹ thuật cho bú, tăng cường dinh dưỡng, và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần, mẹ có thể giúp trẻ nhận đủ sữa mẹ và phát triển toàn diện.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Fanpage của Dr Thắng
1. Ths. BS Vũ Công Thắng :
https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN
2. Bác sĩ Thắng:
https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN
3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN
- Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
- Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
- Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
- Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699
