1. Vì sao không nên cho trẻ ăn dặm quá sớm?

Cho trẻ ăn dặm trước 6 tháng tuổi có thể gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn cho sức khỏe và sự phát triển lâu dài của trẻ. Dưới đây là những lý do quan trọng mà cha mẹ cần lưu ý:

• Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện:  Ở giai đoạn trước 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của trẻ vẫn còn non nớt. Dạ dày chưa tiết đủ các men tiêu hóa quan trọng như amylase để xử lý tinh bột, hay protease để phân giải đạm. Khi mẹ cho bé ăn các loại thực phẩm đặc sớm, hệ tiêu hóa chưa đủ khả năng xử lý sẽ dẫn đến tình trạng đầy bụng, khó tiêu, thậm chí tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài.

• Tăng nguy cơ dị ứng thực phẩm: Niêm mạc ruột của trẻ dưới 6 tháng tuổi còn rất “mỏng manh”, chưa phát triển đầy đủ khả năng miễn dịch để làm hàng rào bảo vệ. Khi tiếp xúc với protein lạ từ thực phẩm ngoài sữa, cơ thể dễ bị kích ứng, gây ra các phản ứng dị ứng như nổi mẩn, mề đay, rối loạn tiêu hóa, nặng hơn có thể dẫn đến sốc phản vệ nguy hiểm.

• Cản trở hấp thu dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa công thức: Việc ăn dặm quá sớm khiến trẻ no bụng và bú sữa ít lại. Trong khi đó, sữa mẹ (hoặc sữa công thức) vẫn là nguồn dinh dưỡng tối ưu, đầy đủ và dễ hấp thu nhất trong 6 tháng đầu đời. Ăn dặm sớm sẽ làm giảm lượng sữa nạp vào, khiến bé dễ bị thiếu hụt năng lượng, sắt, kẽm và các vi chất quan trọng khác.

• Ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển: Trẻ chưa đủ khả năng phối hợp các chức năng nuốt – nhai – tiêu hóa sẽ dễ bị nghẹn, nôn ói, từ đó dẫn đến tình trạng sợ ăn, biếng ăn kéo dài. Nếu ăn dặm khi chưa sẵn sàng, bé cũng khó hấp thu đủ dưỡng chất để phát triển chiều cao, cân nặng và trí não. Lâu dài, trẻ có nguy cơ chậm lớn, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện.

Ở giai đoạn trước 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của trẻ vẫn còn non nớt

2. Thế nào là ăn dặm sớm?

Ăn dặm sớm được hiểu là việc cho trẻ bắt đầu ăn các loại thực phẩm ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức trước khi bé tròn 6 tháng tuổi. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các chuyên gia dinh dưỡng, 6 tháng tuổi là thời điểm phù hợp nhất để bắt đầu tập cho trẻ ăn dặm. Trước mốc này, hệ tiêu hóa, hệ miễn dịch và khả năng nuốt của bé còn chưa hoàn thiện để tiếp nhận thức ăn rắn hoặc bán rắn.

Tuy vậy, một số cha mẹ vẫn có thói quen cho bé ăn dặm từ 4–5 tháng tuổi với hy vọng giúp con "chóng lớn", tăng cân tốt hơn, ngủ sâu giấc hoặc hạn chế bú đêm. Tuy nhiên, những kỳ vọng này không có cơ sở khoa học rõ ràng, thậm chí có thể dẫn đến nhiều hệ lụy như rối loạn tiêu hóa, dị ứng thức ăn hoặc giảm lượng sữa bú vào – vốn là nguồn dinh dưỡng chính trong giai đoạn đầu đời. Vì thế, trừ khi có chỉ định từ bác sĩ, mẹ không nên tự ý cho trẻ ăn dặm trước 6 tháng tuổi.

3. Lưu ý khi cho bé ăn dặm

Dưới đây là những lưu ý quan trọng cha mẹ cần nhớ khi bắt đầu cho bé ăn dặm, giúp quá trình tập ăn diễn ra suôn sẻ, an toàn và hiệu quả:

• Quan sát dấu hiệu bé sẵn sàng: Chỉ nên cho bé ăn dặm khi bé có thể giữ đầu thẳng, ngồi vững khi được hỗ trợ, mất phản xạ đẩy lưỡi, và bắt đầu quan tâm đến thức ăn của người lớn.

• Bắt đầu từ thực phẩm đơn giản, dễ tiêu: Ưu tiên bột gạo, cháo loãng, rau củ nghiền… Không nên cho bé ăn nhiều loại thực phẩm cùng lúc. Mỗi loại mới nên tập từ 3–5 ngày để theo dõi phản ứng dị ứng.

• Không ép bé ăn: Nếu bé quay mặt đi, nhè ra hoặc khó chịu, cha mẹ nên dừng lại và thử lại sau. Ép ăn có thể tạo tâm lý sợ hãi, dẫn đến biếng ăn kéo dài.

• Không nêm nếm gia vị: Trẻ dưới 1 tuổi không cần thêm muối, đường, nước mắm vào đồ ăn vì sẽ gây hại cho thận và ảnh hưởng đến khẩu vị tự nhiên sau này.

• Sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính: Trong năm đầu đời, ăn dặm chỉ là bước “tập ăn” để làm quen, còn sữa (mẹ hoặc công thức) vẫn cần được duy trì đầy đủ.

Ưu tiên bột gạo, cháo loãng, rau củ nghiền… Không nên cho bé ăn nhiều loại thực phẩm cùng lúc

Ăn dặm trước 6 tháng tuổi tiềm ẩn nguy cơ rối loạn tiêu hóa, dị ứng và chậm phát triển. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo nên đợi đến khi trẻ đủ 6 tháng để bắt đầu ăn dặm. Cha mẹ hãy kiên nhẫn và lắng nghe cơ thể con trước khi quyết định.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699