1. Nguyên nhân gây đau lưng sau sinh

Đau lưng sau sinh là một vấn đề phổ biến mà nhiều bà mẹ gặp phải do những thay đổi lớn trong cơ thể trong suốt thai kỳ và giai đoạn hậu sản. Trong quá trình mang thai, cơ thể tăng cân đáng kể, đặc biệt ở vùng bụng, làm thay đổi trọng tâm cơ thể và tạo áp lực lớn lên cột sống. Sự gia tăng trọng lượng này, kết hợp với việc tử cung mở rộng, khiến các cơ lưng và dây chằng phải làm việc nhiều hơn để hỗ trợ cơ thể, dẫn đến căng cơ và đau nhức. Ngoài ra, các hormone thai kỳ như relaxin làm giãn dây chằng và khớp ở vùng chậu, gây mất ổn định cột sống và góp phần vào tình trạng đau lưng.

Sau khi sinh, việc chăm sóc em bé cũng là một nguyên nhân chính gây đau lưng. Các bà mẹ thường xuyên bế con, cho con bú, hoặc cúi người để thay tã trong thời gian dài, dẫn đến tư thế không đúng và làm căng cơ lưng. Đặc biệt, tư thế cho con bú không đúng, như cúi gập người hoặc ngồi trên ghế không có tựa lưng, có thể làm tăng áp lực lên vùng thắt lưng. Việc bế con bằng một tay hoặc nâng vật nặng sai cách cũng làm tăng nguy cơ đau lưng. Những hoạt động này, nếu lặp đi lặp lại mà không có biện pháp hỗ trợ, sẽ khiến tình trạng đau lưng trở nên nghiêm trọng hơn.

Thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là canxi và vitamin D, là một yếu tố khác góp phần gây đau lưng sau sinh. Trong quá trình mang thai và cho con bú, cơ thể người mẹ cần lượng canxi lớn để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và sản xuất sữa. Nếu chế độ ăn thiếu canxi, xương và cơ có thể bị yếu, dẫn đến đau nhức, đặc biệt ở vùng lưng. Ngoài ra, việc thiếu vận động hoặc ngồi, nằm sai tư thế trong thời gian nghỉ ngơi sau sinh cũng làm giảm sức mạnh cơ lưng, khiến cột sống dễ bị tổn thương hơn.

Thiếu hụt dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân gây đau lưng sau sinh ở mẹ

Căng thẳng và thiếu ngủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm trầm trọng thêm đau lưng sau sinh. Chăm sóc trẻ sơ sinh thường đòi hỏi mẹ phải thức khuya, ngủ không đủ giấc, và đối mặt với áp lực tâm lý. Căng thẳng có thể gây co cơ, làm tăng cảm giác đau ở vùng lưng. Hơn nữa, những bà mẹ sinh mổ có thể gặp đau lưng do tổn thương mô ở vùng bụng, ảnh hưởng đến tư thế và khả năng vận động. Tất cả những yếu tố này kết hợp khiến đau lưng sau sinh trở thành một vấn đề cần được chú ý và xử lý kịp thời.

2. Triệu chứng đau lưng sau sinh

Đau lưng sau sinh thường xuất hiện ở vùng thắt lưng hoặc cột sống lưng dưới, đôi khi lan xuống hông hoặc chân. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Cảm giác đau nhức âm ỉ hoặc đau nhói khi đứng lâu, cúi người, hoặc bế con.

• Cứng cơ lưng, đặc biệt sau khi ngủ hoặc ngồi lâu.

• Đau tăng khi thực hiện các động tác xoay người hoặc nâng vật nặng.

• Mệt mỏi toàn thân do đau lưng ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày. Nếu đau lưng kéo dài, kèm theo sốt, đau lan xuống chân, hoặc tê bì, cần đi khám bác sĩ để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng như thoát vị đĩa đệm.

3. Bí quyết giảm đau lưng sau sinh an toàn

Để giảm đau lưng sau sinh một cách an toàn, việc duy trì tư thế đúng là điều quan trọng hàng đầu. Khi cho con bú, hãy sử dụng gối kê để nâng bé lên ngang ngực, tránh cúi gập người quá nhiều. Ngồi trên ghế có tựa lưng hoặc đặt gối sau lưng giúp hỗ trợ cột sống hiệu quả. Khi bế con, giữ bé gần cơ thể và hơi gập đầu gối để giảm áp lực lên lưng. Tránh bế con bằng một tay hoặc ở tư thế cong lưng. Khi đứng hoặc ngồi, giữ lưng thẳng, vai thả lỏng, và thay đổi tư thế thường xuyên để tránh cứng cơ. Duy trì tư thế đúng không chỉ giảm đau mà còn ngăn ngừa tổn thương cột sống lâu dài.

Tập luyện nhẹ nhàng là một cách hiệu quả để tăng cường sức mạnh cơ lưng và giảm đau. Các bài tập kéo giãn như tư thế con mèo hoặc tư thế em bé giúp thư giãn cơ và cải thiện độ linh hoạt. Các bài tập tăng cường cơ bụng, như nghiêng xương chậu, hỗ trợ cột sống và giảm áp lực lên vùng thắt lưng. Đi bộ 15-20 phút mỗi ngày cũng là cách đơn giản để cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng cơ. Tuy nhiên, các bà mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập, đặc biệt nếu sinh mổ, và tránh các bài tập nặng gây áp lực lớn lên cột sống.

Mẹ sau sinh có thể tập những bài tập nhẹ nhàng để giảm tình trạng đau lưng

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau lưng sau sinh. Bổ sung thực phẩm giàu canxi như sữa, yogurt, cá hồi, hoặc rau xanh (bông cải xanh, cải bó xôi) giúp tăng cường sức mạnh xương và cơ. Vitamin D từ cá béo hoặc lòng đỏ trứng hỗ trợ hấp thu canxi hiệu quả hơn. Uống đủ nước là cần thiết để duy trì độ ẩm cho cơ và khớp, giúp giảm căng cơ. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, hoặc chất béo không lành mạnh vì chúng có thể gây viêm và làm đau lưng nặng thêm. Nếu cần, bác sĩ có thể khuyên dùng thực phẩm chức năng để bổ sung canxi và vitamin D.

Sử dụng các phương pháp giảm đau tự nhiên là một lựa chọn an toàn cho bà mẹ sau sinh. Chườm ấm vùng lưng đau trong 15-20 phút giúp thư giãn cơ và cải thiện lưu thông máu. Massage nhẹ nhàng với dầu tự nhiên như dầu dừa có thể giảm căng cơ và mang lại cảm giác dễ chịu. Tắm nước ấm hoặc ngâm mình trong bồn nước ấm cũng là cách hiệu quả để thư giãn cơ thể. Tuy nhiên, cần tránh chườm nóng quá mức hoặc massage mạnh nếu có vết mổ chưa lành. Những phương pháp này không chỉ giảm đau mà còn giúp cải thiện tâm trạng, hỗ trợ phục hồi sau sinh.

Nghỉ ngơi và quản lý căng thẳng là yếu tố không thể thiếu để giảm đau lưng. Hãy tranh thủ nghỉ ngơi khi bé ngủ, sử dụng gối kê lưng hoặc gối ôm để giữ tư thế ngủ thoải mái. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền, hoặc yoga nhẹ nhàng giúp giảm căng thẳng và co cơ. Nhờ sự hỗ trợ từ người thân hoặc bạn bè trong việc chăm sóc bé sẽ giúp mẹ có thêm thời gian chăm sóc bản thân. Giấc ngủ đủ và tâm lý thoải mái không chỉ giảm đau lưng mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể của bà mẹ sau sinh.

Nếu đau lưng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Các dấu hiệu như đau lan xuống chân, tê bì, hoặc sốt cần được kiểm tra để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng như thoát vị đĩa đệm. Bác sĩ có thể đề xuất vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh cơ lưng hoặc kê đơn thuốc giảm đau an toàn (như paracetamol) nếu cần. Đặc biệt, bà mẹ đang cho con bú cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi dùng thuốc. Việc thăm khám kịp thời giúp xác định nguyên nhân và điều trị hiệu quả, đảm bảo sức khỏe lâu dài.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699