Cảnh báo suy hô hấp ở trẻ nhỏ

1. Suy hô hấp ở trẻ nhỏ là gì

Suy hô hấp là tình trạng hệ hô hấp của trẻ không thể cung cấp đủ oxy cho cơ thể hoặc không loại bỏ được carbon dioxide (CO2) một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến thiếu oxy trong máu, ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan quan trọng như não, tim, và phổi. Ở trẻ nhỏ, suy hô hấp có thể xảy ra đột ngột (cấp tính) hoặc tiến triển từ từ (mạn tính), tùy thuộc vào nguyên nhân.

Trẻ sơ sinh dễ bị suy hô hấp do phổi và đường thở của bé chưa phát triển hoàn thiện

Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi đặc biệt dễ bị suy hô hấp do phổi và đường thở của các bé còn nhỏ, chưa phát triển hoàn thiện. Ngoài ra, khả năng miễn dịch yếu khiến trẻ dễ mắc các bệnh lý hô hấp, làm tăng nguy cơ suy hô hấp. Tình trạng này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng trẻ sinh non, trẻ có bệnh lý nền, hoặc trẻ sống trong môi trường ô nhiễm thường có nguy cơ cao hơn.

Suy hô hấp không chỉ là vấn đề về phổi mà còn liên quan đến toàn bộ cơ thể. Nếu không được can thiệp kịp thời, nó có thể gây tổn thương não, suy đa cơ quan, và thậm chí tử vong. Do đó, việc nhận biết và xử trí sớm là yếu tố sống còn đối với trẻ.

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị suy hô hấp

Suy hô hấp ở trẻ nhỏ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các bệnh lý hô hấp đến các vấn đề ngoài phổi. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Nhiễm trùng đường hô hấp: Các bệnh như viêm phổi, viêm tiểu phế quản (thường do virus RSV), hoặc viêm phế quản là nguyên nhân hàng đầu. Những bệnh này làm tắc nghẽn đường thở, giảm khả năng trao đổi oxy, dẫn đến suy hô hấp.
Tắc nghẽn đường thở: Tắc nghẽn có thể do dị vật (như thức ăn, đồ chơi nhỏ), chất nhầy tích tụ, hoặc sưng phù đường thở trong các bệnh như hen suyễn hoặc viêm thanh quản. Tắc nghẽn khiến không khí không thể lưu thông bình thường, gây thiếu oxy.

Tắc nghẽn đường thở khiến không khí không thể lưu thông bình thường dẫn đến suy hô hấp

Bệnh lý bẩm sinh: Một số trẻ sinh ra với các bất thường ở phổi hoặc đường thở, như dị tật phổi, hẹp khí quản, hoặc bệnh tim bẩm sinh. Những tình trạng này làm giảm hiệu quả hô hấp và dễ dẫn đến suy hô hấp.
Trẻ sinh non: Trẻ sinh non thường có phổi chưa phát triển hoàn thiện, thiếu chất surfactant (giúp phổi giãn nở). Điều này làm tăng nguy cơ hội chứng suy hô hấp sơ sinh (RDS), một dạng suy hô hấp cấp tính.
Ngộ độc hoặc chấn thương: Hít phải khói, hóa chất độc hại, hoặc chấn thương ngực có thể làm tổn thương phổi, gây suy hô hấp. Ngoài ra, ngộ độc thuốc hoặc chất gây mê cũng có thể ức chế trung tâm hô hấp ở não.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị suy hô hấp

Phát hiện sớm suy hô hấp ở trẻ nhỏ là yếu tố then chốt để can thiệp kịp thời. Cha mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu bất thường trong hành vi và thể chất của trẻ. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến của suy hô hấp:

Thở nhanh hoặc khó thở: Trẻ thở gấp, nhịp thở nhanh hơn bình thường (trên 60 lần/phút ở trẻ sơ sinh, hoặc trên 40 lần/phút ở trẻ lớn hơn). Bạn có thể nhận thấy trẻ thở hổn hển, ngực phập phồng mạnh.
Co kéo cơ hô hấp: Khi trẻ khó thở, các cơ ở cổ, ngực, hoặc bụng sẽ co kéo mạnh để hỗ trợ hô hấp. Dấu hiệu này thường thấy ở vùng dưới xương sườn, xương đòn, hoặc giữa các xương sườn.
Thở khò khè hoặc có tiếng rít: Âm thanh khò khè, rít khi thở có thể cho thấy đường thở bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp, thường gặp trong viêm tiểu phế quản hoặc hen suyễn.
Tím tái: Môi, lưỡi, đầu ngón tay, hoặc móng tay của trẻ chuyển màu xanh tím do thiếu oxy. Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
Mệt mỏi, lờ đờ: Trẻ có thể trở nên cáu kỉnh, mệt mỏi, hoặc mất khả năng bú, chơi đùa. Ở trẻ lớn hơn, trẻ có thể than mệt hoặc không thể nói thành câu dài do khó thở.
Sốt hoặc hạ thân nhiệt: Suy hô hấp do nhiễm trùng thường đi kèm sốt. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, cơ thể có thể hạ nhiệt độ bất thường khi tình trạng trở nặng.

Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào như tím tái, ngưng thở, hoặc không phản ứng khi gọi, hãy gọi cấp cứu hoặc đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức. Mỗi phút chậm trễ có thể ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ.

Suy hô hấp ở trẻ nhỏ là một tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi sự chú ý và phản ứng nhanh từ cha mẹ. Hiểu rõ suy hô hấp là gì, nhận biết các nguyên nhân, và quan sát các dấu hiệu bất thường sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nghiêm trọng. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu suy hô hấp nào, đặc biệt là tím tái hoặc khó thở nặng, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. Với sự chăm sóc đúng cách và phòng ngừa hiệu quả, cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, tránh được những rủi ro liên quan đến hô hấp.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699