1. Giai đoạn đầu sau sinh – Sữa non

Trong 2–3 ngày đầu sau khi sinh, sữa mẹ được gọi là sữa non – loại sữa đặc biệt quý giá mà các chuyên gia khuyên mẹ nên cho bé bú càng sớm càng tốt.

Sữa non là loại sữa đặc biệt quý giá mà các mẹ nên cho bé bú càng sớm càng tốt

Sữa non có màu vàng nhạt, đặc, chứa lượng đạm, vitamin A, E cao và đặc biệt giàu kháng thể IgA giúp bé chống lại vi khuẩn, virus trong những ngày đầu đời. Ngoài ra, sữa non còn có tác dụng làm sạch ruột, kích thích bé đi phân su, giúp tống chất thải ra ngoài và ngăn ngừa vàng da sinh lý.

Tuy lượng sữa non ít, nhưng chỉ vài ml mỗi cữ đã đủ cung cấp năng lượng và dưỡng chất phù hợp với dạ dày còn rất nhỏ của trẻ sơ sinh. Đây chính là “liều vắc-xin tự nhiên đầu đời” mà mọi em bé nên nhận được.

2. Giai đoạn chuyển tiếp – Sữa chuyển tiếp

Từ ngày thứ 4 đến khoảng tuần thứ 2 sau sinh, sữa mẹ bắt đầu chuyển sang giai đoạn sữa chuyển tiếp. Lúc này, lượng sữa tăng dần, màu sữa nhạt hơn và loãng hơn so với sữa non.

Sữa chuyển tiếp chứa nhiều chất béo và lactose hơn, giúp cung cấp năng lượng cho bé tăng cân và phát triển hệ thần kinh. Hàm lượng protein bắt đầu giảm dần so với sữa non, nhưng vẫn đủ để hỗ trợ phát triển cơ bắp và miễn dịch.

Đây là giai đoạn mà mẹ có thể cảm nhận bầu ngực căng sữa rõ rệt, đôi khi gây cứng và đau nhẹ. Việc cho bé bú thường xuyên sẽ giúp tuyến sữa hoạt động ổn định, tránh tắc tia sữa và đồng thời điều chỉnh lượng sữa phù hợp với nhu cầu của con.

3. Giai đoạn ổn định – Sữa trưởng thành

Khoảng từ tuần thứ 3 sau sinh trở đi, sữa mẹ bước vào giai đoạn ổn định gọi là sữa trưởng thành. Giai đoạn này có thể kéo dài trong suốt thời gian mẹ cho con bú, nhưng thành phần sữa vẫn liên tục thay đổi theo từng cữ bú và giai đoạn phát triển của trẻ.

Trong một cữ bú, sữa đầu thường loãng, chứa nhiều nước và lactose, giúp giải khát cho bé; còn sữa cuối đặc hơn, chứa nhiều chất béo và năng lượng, giúp bé no lâu và tăng cân tốt. Vì vậy, mẹ nên để bé bú hết một bên vú trước khi đổi sang bên kia để đảm bảo con nhận được đầy đủ dưỡng chất.

Thành phần sữa trưởng thành có khoảng 87% là nước, cùng với hơn 200 loại dưỡng chất như đạm, chất béo, vitamin, enzyme, hormone và các tế bào miễn dịch. Đặc biệt, chất béo và DHA trong sữa mẹ thay đổi linh hoạt theo chế độ ăn của mẹ, giúp não bộ và thị giác của bé phát triển tối ưu.

4. Khi bé lớn hơn – Sữa mẹ vẫn “tùy chỉnh” theo nhu cầu của con

Điều kỳ diệu là sữa mẹ luôn tự điều chỉnh thành phần theo độ tuổi và nhu cầu của trẻ. Khi bé ốm, lượng kháng thể trong sữa mẹ tăng lên để giúp con nhanh hồi phục. Khi bé bước vào giai đoạn mọc răng hoặc ăn dặm, sữa mẹ sẽ tăng chất béo và năng lượng để bù đắp phần thiếu hụt trong khẩu phần ăn.

Các nghiên cứu cho thấy, thậm chí sữa mẹ cho trẻ 1–2 tuổi vẫn giàu dinh dưỡng, chứa nhiều kháng thể, chất chống oxy hóa và enzyme tiêu hóa có lợi cho sức khỏe đường ruột. Vì vậy, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích mẹ duy trì cho con bú ít nhất đến 2 tuổi, hoặc lâu hơn nếu có thể.

5. Mẹ nên làm gì để đảm bảo chất lượng sữa tốt nhất?

Dù sữa mẹ tự nhiên đã rất hoàn hảo, nhưng chất lượng sữa vẫn chịu ảnh hưởng bởi chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và tinh thần của mẹ. Để sữa luôn dồi dào và giàu dưỡng chất, mẹ nên:

Mẹ cần ăn uống đủ chất, giữ tinh thần thoải mái sau sinh để sữa luôn dồi dào và giàu dưỡng chất

• Ăn uống đủ chất, đặc biệt bổ sung protein, chất béo tốt (cá hồi, trứng, hạt óc chó, dầu oliu) và rau quả tươi.

• Uống đủ nước – ít nhất 2–2,5 lít mỗi ngày để duy trì nguồn sữa ổn định.

• Giữ tinh thần thoải mái, vì căng thẳng, lo âu có thể làm giảm tiết hormone oxytocin – hormone kích thích tiết sữa.

• Cho con bú thường xuyên và đúng tư thế để kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả.

Sữa mẹ là món quà kỳ diệu của tự nhiên, luôn thay đổi để đáp ứng nhu cầu phát triển của con trong từng giai đoạn. Từ sữa non giàu kháng thể, sữa chuyển tiếp giúp tăng cân, đến sữa trưởng thành cân bằng dinh dưỡng – tất cả đều được cơ thể mẹ “thiết kế” hoàn hảo cho bé yêu. Việc hiểu rõ sự thay đổi của sữa mẹ theo thời gian không chỉ giúp mẹ yên tâm hơn trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ, mà còn giúp mẹ biết cách chăm sóc bản thân để duy trì nguồn sữa chất lượng cao. Hãy tin tưởng vào cơ thể mình – vì không có loại sữa nào tốt hơn sữa mẹ dành riêng cho bé của bạn 

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699