1. Nguyên nhân gây ngộ độc thức ăn ở trẻ em

Trẻ nhỏ có thể bị ngộ độc thức ăn do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là ăn phải thực phẩm nhiễm vi khuẩn hoặc độc tố. Các loại vi khuẩn thường gặp bao gồm Salmonella, E.coli, Staphylococcus aureus hay Clostridium botulinum. Những vi khuẩn này thường tồn tại trong thức ăn nấu chưa chín kỹ, sữa tươi không tiệt trùng, hoặc đồ ăn để lâu ở nhiệt độ phòng.

Ngoài ra, thực phẩm bị ôi thiu, quá hạn sử dụng, hoặc bảo quản không đúng cách cũng là nguyên nhân phổ biến. Một số trẻ có thể bị ngộ độc do ăn phải thức ăn chứa hóa chất, thuốc trừ sâu, chất bảo quản vượt mức cho phép – thường gặp ở rau, củ, trái cây không được rửa sạch kỹ trước khi chế biến.

Ăn phải thực phẩm hỏng, ôi thiu có thể là một trong những nguyên nhân gây ngộ độc ở trẻ

Một yếu tố khác cũng không thể bỏ qua là vệ sinh tay và dụng cụ ăn uống. Trẻ có thói quen cho tay vào miệng, trong khi cha mẹ đôi khi chủ quan không rửa tay sạch trước khi pha sữa hoặc chuẩn bị đồ ăn, khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào cơ thể bé.

2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị ngộ độc thức ăn

Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em thường xuất hiện sau khi ăn từ vài giờ đến 1–2 ngày. Mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào loại vi khuẩn, lượng độc tố và sức đề kháng của bé. Dưới đây là những dấu hiệu cha mẹ cần đặc biệt chú ý:

• Nôn ói nhiều lần: Đây là phản ứng đầu tiên của cơ thể khi cố gắng tống chất độc ra ngoài. Trẻ có thể nôn ngay sau bữa ăn hoặc vài giờ sau đó.

• Tiêu chảy: Bé đi ngoài nhiều lần, phân lỏng hoặc có nhầy, đôi khi lẫn máu.

• Đau bụng, quặn bụng: Trẻ thường kêu đau vùng bụng quanh rốn, có thể kèm đầy hơi, chướng bụng.

• Sốt: Một số trường hợp bé bị sốt nhẹ, nhưng cũng có thể sốt cao nếu nguyên nhân là vi khuẩn hoặc virus.

• Mất nước: Dấu hiệu như môi khô, mắt trũng, tiểu ít, khóc không ra nước mắt là biểu hiện cơ thể đang thiếu nước nghiêm trọng.

• Mệt mỏi, lờ đờ: Nếu trẻ có dấu hiệu li bì, ngủ nhiều bất thường hoặc co giật, cha mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay vì đây là biểu hiện ngộ độc nặng.

3. Cách xử lý khi trẻ bị ngộ độc thức ăn

Trước hết, nếu bé bị nôn nhiều, hãy cho trẻ nằm nghiêng sang một bên để tránh sặc. Tuyệt đối không ép bé ăn uống ngay sau khi nôn, mà chỉ nên cho uống nước ấm hoặc dung dịch oresol từng ngụm nhỏ để bù nước và điện giải. Không nên tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy hay thuốc chống nôn nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.

Nếu trẻ vẫn nôn ói liên tục, đi ngoài nhiều, sốt cao, hoặc có dấu hiệu mất nước, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay để được truyền dịch và điều trị kịp thời. Đối với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, việc mất nước diễn ra rất nhanh, nên càng phải được theo dõi sát sao hơn.

Nếu trẻ nôn ói liên tục, đi ngoài nhiều cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời

Ngoài ra, cha mẹ nên giữ lại mẫu thức ăn hoặc sữa mà bé đã ăn trước đó để bác sĩ có thể kiểm tra nguyên nhân gây ngộ độc, từ đó có hướng điều trị chính xác hơn.

4. Cách phòng tránh ngộ độc thức ăn ở trẻ nhỏ

Để hạn chế tối đa nguy cơ ngộ độc thức ăn, cha mẹ nên ưu tiên thực phẩm tươi, rõ nguồn gốc và được nấu chín kỹ. Không nên cho trẻ ăn đồ sống, tái, hoặc thức ăn để qua đêm mà không được bảo quản trong tủ lạnh.

Trước khi chế biến, cần rửa tay và dụng cụ nấu ăn sạch sẽ, đặc biệt là thớt, dao dùng cho thịt sống và rau củ nên tách riêng để tránh nhiễm chéo vi khuẩn. Với rau củ quả, nên ngâm nước muối loãng ít nhất 15 phút rồi rửa sạch dưới vòi nước chảy.

Đối với sữa và các sản phẩm từ sữa, cần chọn loại phù hợp độ tuổi và còn hạn sử dụng. Khi pha sữa cho trẻ, phải đảm bảo nước đạt nhiệt độ đúng theo hướng dẫn và không dùng lại phần sữa thừa sau mỗi lần bú.

Ngoài ra, cha mẹ nên tập cho trẻ thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn qua đường miệng.

Ngộ độc thức ăn ở trẻ em là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu cha mẹ chú ý đến khâu lựa chọn và chế biến thực phẩm. Khi thấy trẻ có dấu hiệu bất thường như nôn, tiêu chảy, sốt, hoặc mệt mỏi sau khi ăn, cần theo dõi sát và xử lý đúng cách, không nên tự điều trị tại nhà kéo dài. Việc phát hiện sớm và đưa bé đến bác sĩ kịp thời không chỉ giúp con nhanh hồi phục mà còn ngăn ngừa được các biến chứng nguy hiểm như mất nước, viêm ruột hay nhiễm trùng máu.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699