Hướng dẫn cha mẹ chăm sóc trẻ bị chân tay miệng

1. Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease - HFMD) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, do hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, người lớn cũng có thể mắc bệnh nếu tiếp xúc với nguồn lây.

Bệnh chân tay miệng ở trẻ

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị chân tay miệng

Tiếp xúc với nguồn lây: Trẻ thường nhiễm virus khi chơi chung với bạn bè bị bệnh, sử dụng chung đồ chơi, hoặc tiếp xúc với người lớn mang virus mà không có triệu chứng rõ ràng.
Hệ miễn dịch yếu: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị virus tấn công.
Môi trường sống không vệ sinh: Nhà trẻ, trường mẫu giáo hoặc khu vực đông đúc, thiếu vệ sinh là nơi virus dễ lây lan.
Thói quen sinh hoạt: Trẻ có thói quen ngậm tay, mút đồ chơi hoặc không rửa tay thường xuyên cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị chân tay miệng

Thông thường, bệnh trải qua thời kỳ ủ bệnh từ 3-7 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng. Dưới đây là các dấu hiệu điển hình:

Sốt: Trẻ thường bắt đầu với triệu chứng sốt nhẹ (37,5-38°C) hoặc sốt cao (trên 38,5°C), kèm theo mệt mỏi, quấy khóc.
Đau họng: Trẻ có thể khó chịu khi nuốt, bỏ ăn hoặc chảy nước dãi nhiều hơn bình thường do đau rát ở miệng.
Phát ban và vết loét: Sau 1-2 ngày sốt, trẻ xuất hiện các nốt đỏ hoặc mụn nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối và trong miệng. Những mụn nước này có thể vỡ ra, gây đau và loét.
Mệt mỏi, biếng ăn: Do đau miệng và sốt, trẻ thường biếng ăn, lười uống sữa hoặc nước, dẫn đến nguy cơ mất nước.

4. Hướng dẫn cha mẹ chăm sóc trẻ bị chân tay miệng hiệu quả

4.1. Theo dõi và hạ sốt cho trẻ

Nếu trẻ sốt dưới 38,5°C, cha mẹ có thể lau người cho trẻ bằng nước ấm để hạ nhiệt độ cơ thể. Dùng khăn sạch nhúng nước ấm, lau ở các vùng như nách, bẹn, cổ.
Khi trẻ sốt trên 38,5°C, có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol theo liều lượng bác sĩ chỉ định (thường là 10-15mg/kg cân nặng, cách nhau 4-6 giờ).
Theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ thường xuyên và ghi lại để báo cáo với bác sĩ nếu cần.

4.2. Chăm sóc dinh dưỡng

Trẻ bị chân tay miệng thường đau miệng, khó ăn. Cha mẹ nên ưu tiên các món ăn mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sữa nguội hoặc nước ép trái cây (tránh các loại có vị chua như cam, chanh vì có thể làm trẻ đau rát hơn).
Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều lần trong ngày để đảm bảo trẻ không bị đói hoặc mất sức.
Khuyến khích trẻ uống nhiều nước để tránh mất nước, có thể bổ sung dung dịch oresol theo hướng dẫn của bác sĩ.

4.3. Vệ sinh cá nhân và môi trường

Rửa tay cho trẻ thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn.
Lau sạch các vết loét trên da bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ theo chỉ định của bác sĩ. Tránh làm vỡ mụn nước để hạn chế lây lan virus.
Vệ sinh nhà cửa, đồ chơi, và các bề mặt trẻ thường tiếp xúc bằng dung dịch khử trùng như cồn 70 độ hoặc nước Javel pha loãng.

Vệ sinh cho bé và môi trường xung quanh sạch sẽ

4.4. Tăng cường sức đề kháng

Sau khi trẻ hồi phục, cha mẹ nên bổ sung vitamin C, kẽm và các thực phẩm giàu dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch, giúp trẻ phòng ngừa tái nhiễm.

4.5. Đưa trẻ đi khám khi cần thiết

Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt cao không hạ, co giật, thở khó, hoặc lơ mơ, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như viêm não hoặc viêm cơ tim.

Bệnh tay chân miệng tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu cha mẹ nắm rõ cách chăm sóc và phòng ngừa. Việc phát hiện sớm các triệu chứng, chăm sóc đúng cách tại nhà và đưa trẻ đi khám kịp thời khi cần thiết sẽ giúp trẻ nhanh chóng vượt qua bệnh mà không để lại hậu quả nghiêm trọng. Hãy luôn giữ vệ sinh cho trẻ và môi trường sống để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để bảo vệ sức khỏe của con yêu!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 669