Nguyên nhân gây viêm loét đại tràng ở trẻ em và cách phòng tránh hiệu quả

1. Nguyên nhân gây viêm loét đại tràng ở trẻ em

Viêm loét đại tràng ở trẻ em là kết quả của sự kết hợp giữa nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, môi trường và hệ miễn dịch. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

1.1. Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự xuất hiện của viêm loét đại tràng. Nếu trong gia đình có người thân (cha mẹ, anh chị em) mắc bệnh viêm ruột, nguy cơ trẻ em bị viêm loét đại tràng sẽ cao hơn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng một số gen liên quan đến hệ miễn dịch, như gen NOD2, có thể làm tăng khả năng mắc bệnh. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ có yếu tố di truyền đều sẽ phát triển bệnh, mà cần có sự tác động từ các yếu tố khác.

1.2. Rối loạn hệ miễn dịch

Viêm loét đại tràng được coi là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào niêm mạc ruột, gây viêm và loét. Ở trẻ em, hệ miễn dịch còn non nớt, dễ bị rối loạn khi gặp các tác nhân kích thích như vi khuẩn, virus hoặc các chất lạ trong đường ruột. Sự mất cân bằng này dẫn đến viêm mãn tính ở đại tràng, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy và phân có máu.

1.3. Yếu tố môi trường

Môi trường sống cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các yếu tố môi trường bao gồm:

Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, giàu đường và chất béo bão hòa, ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ viêm ruột. Ở trẻ em, việc tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh hoặc thực phẩm không lành mạnh có thể kích thích phản ứng viêm trong cơ thể.
Nhiễm trùng đường ruột: Các đợt nhiễm trùng do vi khuẩn (như Salmonella, Shigella) hoặc virus có thể làm tổn thương niêm mạc ruột, gây viêm loét kéo dài.
Sử dụng kháng sinh: Việc sử dụng kháng sinh kéo dài hoặc không đúng cách có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, tạo điều kiện cho viêm loét đại tràng phát triển.

2. Triệu chứng của viêm loét đại tràng ở trẻ em

Để nhận biết sớm bệnh, phụ huynh cần chú ý đến các triệu chứng sau:

Đau bụng kéo dài, đặc biệt ở vùng bụng dưới.

Đau bụng là một trong những triệu chứng điển hình của viêm loét đại tràng ở trẻ em

Tiêu chảy mãn tính, phân có máu hoặc chất nhầy.
Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.
Thiếu máu do mất máu qua phân.
Chậm phát triển thể chất hoặc dậy thì muộn.

3. Cách phòng tránh viêm loét đại tràng ở trẻ em

Một chế độ ăn uống cân bằng là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe đường ruột của trẻ. Phụ huynh nên khuyến khích trẻ tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và duy trì sức khỏe đại tràng. Đồng thời, cần hạn chế tối đa các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh hoặc thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo bão hòa, vì chúng có thể gây kích ứng đường ruột và tăng nguy cơ viêm. Bổ sung các thực phẩm giàu probiotics, chẳng hạn như sữa chua tự nhiên, giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong ruột, từ đó giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày là cách đơn giản nhưng hiệu quả để hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru và ngăn ngừa táo bón.

Căng thẳng tâm lý có thể làm trầm trọng thêm các bệnh lý đường ruột, bao gồm viêm loét đại tràng. Để giúp trẻ kiểm soát căng thẳng, phụ huynh có thể khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thư giãn như yoga, thiền hoặc các môn thể thao nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ. Tạo một môi trường gia đình ấm áp, nơi trẻ cảm thấy an toàn và được lắng nghe, cũng là cách hiệu quả để giảm áp lực tâm lý. Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc đối phó với stress từ học tập hoặc các vấn đề cá nhân, phụ huynh có thể cân nhắc đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Cha mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao nhẹ nhàng để giảm áp lực tâm lý

Sử dụng kháng sinh không đúng cách hoặc lạm dụng có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, tạo điều kiện cho viêm loét đại tràng phát triển. Phụ huynh cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng kháng sinh cho trẻ, tránh tự ý mua thuốc hoặc kéo dài thời gian sử dụng. Nếu trẻ cần dùng kháng sinh, có thể kết hợp bổ sung probiotics dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để phục hồi hệ vi sinh vật đường ruột, từ đó giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc đại tràng.

Việc đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ là cách hiệu quả để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở đường ruột. Đặc biệt, nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh viêm ruột, phụ huynh nên đưa trẻ đi kiểm tra thường xuyên hơn để theo dõi nguy cơ. Các xét nghiệm như nội soi đại tràng hoặc xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ và phát hiện sớm các dấu hiệu của viêm loét đại tràng, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn hoặc virus là một trong những yếu tố kích thích viêm loét đại tràng. Để giảm nguy cơ này, phụ huynh cần đảm bảo thực phẩm được rửa sạch và chế biến đúng cách trước khi cho trẻ ăn. Hướng dẫn trẻ rửa tay kỹ lưỡng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cũng là một thói quen quan trọng. Ngoài ra, cần tránh cho trẻ sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, thực phẩm ôi thiu hoặc bảo quản không đúng cách để hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn.

Viêm loét đại tràng ở trẻ em là một bệnh lý phức tạp, liên quan đến nhiều nguyên nhân như di truyền, rối loạn miễn dịch, môi trường và căng thẳng. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp phụ huynh có thể áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả, từ việc xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh đến kiểm soát căng thẳng và khám sức khỏe định kỳ. Mặc dù bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng với sự chăm sóc đúng cách, trẻ vẫn có thể sống khỏe mạnh và phát triển bình thường. Nếu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu của bệnh, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị sớm.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699