Nhận diện và điều trị rối loạn vận động ở trẻ em

1. Rối loạn vận động là gì?

Rối loạn vận động là tình trạng khi các cử động của cơ thể trở nên bất thường hoặc khó kiểm soát, do sự ảnh hưởng của tổn thương não hoặc các vấn đề về hệ thần kinh. Nguyên nhân có thể là do chấn thương đầu, nhiễm trùng, viêm, rối loạn chuyển hóa, độc tố, hoặc tác dụng phụ của thuốc. Bệnh cũng có thể là triệu chứng của các rối loạn di truyền hoặc các bệnh lý có sẵn.

Các cấu trúc não liên quan đến vận động, như hạch nền, tiểu não, đồi thị và thân não, khi bị tổn thương có thể dẫn đến các vấn đề vận động. Việc điều trị rối loạn vận động chủ yếu tập trung vào việc khắc phục nguyên nhân gốc rễ. Mức độ hồi phục của trẻ phụ thuộc vào loại rối loạn, nguyên nhân và thời gian phát hiện bệnh. Một số rối loạn có thể được điều trị hiệu quả, giúp trẻ phát triển bình thường, trong khi những trường hợp nặng hơn, như các rối loạn di truyền, có thể không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể giảm nhẹ triệu chứng nhờ can thiệp kịp thời.

Rối loạn vận động là tình trạng khi các cử động của cơ thể trở nên bất thường hoặc khó kiểm soát

2. Phân loại rối loạn vận động

Rối loạn vận động là nhóm các tình trạng khiến chuyển động của cơ thể trở nên bất thường hoặc khó kiểm soát. Dưới đây là một số loại rối loạn vận động phổ biến ở trẻ em:

2.1 Múa giật (Chorea)

Múa giật là những chuyển động bất thường, không kiểm soát được, thường được mô tả như những vũ điệu không đều. Các chuyển động có thể chậm và quằn quại (athetosis) hoặc mạnh mẽ hơn (ballismus). Múa giật ở trẻ có thể gây khó khăn khi di chuyển, làm tăng nguy cơ vấp ngã. Nguyên nhân có thể là chấn thương đầu, nhiễm trùng, phản ứng thuốc, hoặc các rối loạn di truyền như Syndenham chorea (bệnh viêm não thấp khớp) và bệnh Huntington.

2.2 Run (Tremor)

Run là tình trạng run rẩy của các chi hoặc toàn thân, có thể xảy ra khi nghỉ ngơi hoặc khi vận động. Trong một số trường hợp, run là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn hoặc do tác dụng phụ của thuốc. Trẻ em có thể tự kiểm soát run ở mức độ nhẹ, nhưng trong các trường hợp nghiêm trọng, run có thể gây ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các động tác tinh tế.

2.3 Động kinh (Myoclonus)

Myoclonus là những cú giật cơ đột ngột, không kiểm soát được. Đôi khi các cơn giật có thể xảy ra do kích thích từ các yếu tố bên ngoài như chạm vào cơ thể hoặc giật mình. Mặc dù myoclonus thường là tình trạng lành tính và không kéo dài, nhưng nếu có chấn thương não hoặc bệnh lý chuyển hóa, điều trị và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa là cần thiết.

2.4 Loạn trương lực cơ (Dystonia)

Loạn trương lực cơ xảy ra khi tín hiệu từ não khiến các cơ bắp co thắt bất thường. Các cơ có thể co thắt đối kháng với nhau, gây khó khăn khi thực hiện các hành động bình thường như đi bộ hoặc viết. Loạn trương lực cơ nguyên phát là tình trạng di truyền và có thể tiến triển nhanh chóng trong 5 năm đầu sau khi khởi phát. Loạn trương lực cơ thứ phát thường do tổn thương não, chẳng hạn như sau chấn thương hoặc đột quỵ.

2.5 Rối loạn Tic / Hội chứng Tourette

Tics là những chuyển động hoặc âm thanh bất ngờ, không tự chủ, diễn ra theo chu kỳ. Chúng có thể thay đổi về mức độ nghiêm trọng, từ nhẹ đến nặng. Nếu tics kéo dài hơn một năm và kết hợp với vấn đề về giọng nói, trẻ có thể mắc hội chứng Tourette. Các trẻ mắc hội chứng này thường có các vấn đề thần kinh đi kèm như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

2.6 Parkinson

Mặc dù hiếm gặp ở trẻ em, Parkinson có thể xuất hiện do tác dụng phụ của thuốc hoặc do bệnh di truyền gây thoái hóa não. Các triệu chứng điển hình bao gồm cứng cơ, run khi nghỉ ngơi và di chuyển chậm.

2.7 Mất điều hòa (Ataxia)

Mất điều hòa là tình trạng giảm khả năng phối hợp các cử động do tổn thương hoặc rối loạn chức năng của tiểu não. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc duy trì thăng bằng và thực hiện các cử động tinh tế. Có các dạng mất điều hòa khác nhau, từ tình trạng cấp tính do đột quỵ, đến các bệnh di truyền gây tổn thương tiểu não.

2.8 Rối loạn chức năng thần kinh / Rối loạn chuyển đổi

Rối loạn chức năng thần kinh, hay còn gọi là rối loạn chuyển đổi, có thể làm cho các triệu chứng vận động trở nên tồi tệ hơn. Các triệu chứng này có thể được cải thiện với sự hỗ trợ từ các nhà trị liệu vật lý và bác sĩ thần kinh, đôi khi cần sự can thiệp tâm lý.

3. Dấu hiệu nhận biết và khi nào cần can thiệp

Rối loạn vận động ở trẻ em có thể biểu hiện sớm qua những dấu hiệu bất thường trong quá trình phát triển vận động. Cha mẹ nên lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như: chuyển động không đều, run rẩy bất thường, cú giật cơ đột ngột, co thắt cơ không tự chủ, hoặc mất cân bằng khi đi lại. Trẻ có thể gặp khó khăn khi thực hiện các động tác đơn giản như cầm nắm đồ vật, bò, đi đứng, hoặc thể hiện các tư thế cứng nhắc, xoắn vặn.

Việc phát hiện sớm các triệu chứng này là rất quan trọng, đặc biệt nếu trẻ có dấu hiệu chậm phát triển vận động hoặc không đạt được các mốc vận động phù hợp với lứa tuổi. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh nhi hoặc phục hồi chức năng nếu thấy những biểu hiện trên kéo dài, trở nên nghiêm trọng hơn, hoặc làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Càng can thiệp sớm, hiệu quả điều trị và phục hồi chức năng vận động càng cao.

Rối loạn vận động ở trẻ em có thể biểu hiện sớm qua những dấu hiệu bất thường trong quá trình phát triển vận động

Việc nhận diện và điều trị rối loạn vận động từ sớm đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường và tìm kiếm sự can thiệp từ chuyên gia. Điều trị kịp thời sẽ giúp trẻ cải thiện khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699