1. Vai trò của chất béo đối với sự phát triển của trẻ

Trong những năm tháng đầu đời, chất béo đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Đây không chỉ là nguồn năng lượng dồi dào mà còn tham gia vào nhiều quá trình sinh học then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến trí tuệ và sức khỏe lâu dài. Cụ thể:

• Nguồn năng lượng chính: Mỗi gam chất béo cung cấp tới 9 kcal, gấp đôi so với carbohydrate hay protein. Lượng năng lượng này đặc biệt cần thiết để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nhanh chóng, giúp trẻ vận động, học hỏi và duy trì các hoạt động thường ngày.

• Hỗ trợ phát triển não bộ và hệ thần kinh: Các axit béo thiết yếu như DHA, ARA trong chất béo đóng vai trò nền tảng cho sự hình thành và kết nối của tế bào thần kinh. Đây là yếu tố quyết định đến trí thông minh, khả năng ghi nhớ, tập trung và phát triển thị giác của trẻ.

• Giúp hấp thu vitamin tan trong dầu: Các vitamin A, D, E, K chỉ được cơ thể hấp thu hiệu quả khi có chất béo đi kèm. Nhờ vậy, trẻ có thể duy trì thị lực tốt, hệ xương chắc khỏe, khả năng chống oxy hóa và miễn dịch tối ưu.

• Tham gia bảo vệ cơ thể: Chất béo là thành phần cấu tạo hormone, giúp điều hòa nhiều hoạt động sinh lý. Ngoài ra, lớp mỡ dưới da còn có tác dụng giữ ấm, bảo vệ các cơ quan nội tạng quan trọng và tạo nguồn dự trữ năng lượng cho cơ thể.

Chất béo đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tăng trưởng và phát triển của trẻ

2. Nhu cầu chất béo theo từng độ tuổi

Để trẻ phát triển khỏe mạnh, cha mẹ không chỉ quan tâm đến lượng chất béo nạp vào mà còn cần cân đối theo từng giai đoạn tuổi. Nhu cầu chất béo thay đổi theo độ tuổi nhằm phù hợp với tốc độ tăng trưởng, phát triển não bộ và nhu cầu vận động của trẻ:

• 0 – 6 tháng tuổi: Trong giai đoạn sơ sinh, chất béo nên chiếm 40–55% tổng năng lượng mỗi ngày, chủ yếu từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Đây là nguồn cung cấp acid béo thiết yếu, DHA, ARA giúp hoàn thiện não bộ và võng mạc. Sữa mẹ chính là “chuẩn vàng” vì chứa chất béo dễ hấp thu nhất cho trẻ.

• 6 – 12 tháng tuổi: Khi bé bắt đầu ăn dặm, nhu cầu chất béo giảm xuống 30–40% tổng năng lượng. Ngoài sữa, cha mẹ nên thêm một lượng nhỏ dầu ăn, bơ, phô mai hoặc cá béo để hỗ trợ năng lượng và phát triển thần kinh.

• 1 – 3 tuổi: Trẻ ở tuổi tập đi cần 30–35% năng lượng từ chất béo để duy trì vận động và phát triển nhanh. Ưu tiên chất béo lành mạnh từ dầu oliu, dầu mè, quả bơ, hạt dinh dưỡng và cá biển như cá hồi, cá thu.

• 4 – 8 tuổi: Giai đoạn này, trẻ cần 25–35% tổng năng lượng từ chất béo. Cần duy trì sự cân bằng giữa chất béo động vật và thực vật, tránh thiếu hụt nhưng cũng không nên dư thừa gây thừa cân.

• 9 – 18 tuổi: Trẻ vị thành niên nên nạp khoảng 25–30% năng lượng từ chất béo, tập trung vào nguồn chất béo tốt. Đồng thời, cần hạn chế chất béo bão hòa và trans fat có nhiều trong đồ chiên rán, thức ăn nhanh để bảo vệ tim mạch và kiểm soát cân nặng.

3. Sai lầm thường gặp của cha mẹ khi bổ sung chất béo cho trẻ

Trong quá trình chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, nhiều cha mẹ thường lo lắng về việc bổ sung chất béo, dẫn đến những sai lầm không đáng có. Việc hiểu đúng và cân bằng lượng chất béo sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh mà không lo thừa cân hay thiếu dinh dưỡng. Một số sai lầm thường gặp bao gồm:

• Cho quá ít chất béo vì sợ béo phì: Nhiều cha mẹ e ngại con thừa cân nên hạn chế tối đa dầu mỡ. Tuy nhiên, chất béo là nguồn năng lượng quan trọng cho sự phát triển của não bộ, hệ thần kinh và thể chất. Thiếu chất béo có thể khiến trẻ chậm tăng cân, suy dinh dưỡng hoặc thiếu hụt vi chất.

• Dùng quá nhiều dầu/mỡ trong món ăn: Một số phụ huynh lại lạm dụng dầu mỡ với suy nghĩ “ăn nhiều sẽ nhanh lớn”. Trẻ nạp quá nhiều chất béo dễ bị rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó hấp thu dưỡng chất khác, đồng thời tăng nguy cơ thừa cân, béo phì sau này.

• Lạm dụng đồ ăn nhanh, chiên rán: Thức ăn nhanh, đồ chiên nhiều dầu chứa nhiều chất béo bão hòa và trans fat – những loại chất béo có hại, làm tăng nguy cơ béo phì, tim mạch và tiểu đường. Cha mẹ nên ưu tiên dầu thực vật, các loại hạt, cá béo thay vì những món ăn này.

Nhiều cha mẹ e ngại con thừa cân nên hạn chế tối đa dầu mỡ

Bổ sung chất béo đúng cách và đúng độ tuổi là chìa khóa giúp trẻ phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí tuệ. Cha mẹ cần lựa chọn nguồn chất béo lành mạnh, cân đối giữa động vật và thực vật, tránh lạm dụng dầu mỡ chiên rán. Một chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ giúp bé có nền tảng vững chắc cho tương lai.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699