1. Nứt đầu ti khi cho con bú là gì?

Nứt đầu ti là tình trạng đầu ti hoặc vùng da xung quanh núm vú bị nứt, rách, hoặc chảy máu do áp lực hoặc tổn thương trong quá trình cho con bú. Các vết nứt có thể gây đau rát, đặc biệt khi trẻ ngậm vú hoặc khi đầu ti tiếp xúc với quần áo. Tình trạng này thường xảy ra trong vài tuần đầu sau sinh, khi mẹ và bé còn đang làm quen với việc bú sữa. Nếu không được xử lý đúng cách, nứt đầu ti có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc ảnh hưởng đến việc tiết sữa.

2. Nguyên nhân gây nứt đầu ti khi cho con bú

2.1. Tư thế và kỹ thuật cho bú không đúng

Nguyên nhân hàng đầu gây nứt đầu ti là tư thế cho bú không phù hợp hoặc bé ngậm vú sai cách. Khi trẻ không ngậm đúng khớp vú (bao gồm cả quầng vú), đầu ti của mẹ phải chịu áp lực lớn, dẫn đến tổn thương. Tư thế cho bú không thoải mái, chẳng hạn như mẹ ngồi sai tư thế hoặc ép bé vào vú quá mạnh, cũng có thể làm tăng nguy cơ nứt đầu ti.

Tư thế và kỹ thuật cho bé bú không đúng có thể là một trong những nguyên nhân gây nứt đầu ti ở mẹ

2.2. Da đầu ti khô hoặc nhạy cảm

Sau sinh, sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến da đầu ti trở nên khô và dễ tổn thương hơn. Nếu mẹ không giữ ẩm hoặc vệ sinh đầu ti đúng cách, da có thể bị nứt nẻ, đặc biệt khi tiếp xúc với áp lực từ miệng bé trong thời gian dài. Ngoài ra, việc rửa đầu ti bằng xà phòng mạnh hoặc lau quá mạnh cũng làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da, khiến đầu ti dễ bị nứt.

2.3. Bé bú quá lâu hoặc quá mạnh

Trẻ sơ sinh thường có phản xạ bú mạnh, đặc biệt trong những ngày đầu khi sữa mẹ chưa về ổn định. Nếu trẻ bú quá lâu trong một cữ hoặc ngậm vú không đúng cách, đầu ti của mẹ có thể bị cọ xát liên tục, dẫn đến kích ứng và nứt. Một số trẻ có thói quen cắn hoặc nhai đầu ti, đặc biệt khi mọc răng, cũng góp phần gây tổn thương.

2.4. Nhiễm trùng hoặc nấm

Nứt đầu ti có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm, chẳng hạn như nấm Candida (thường gặp ở miệng trẻ, gây tưa lưỡi). Nhiễm trùng làm cho đầu ti trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị đau và nứt. Nếu đầu ti bị nứt kèm theo đỏ, sưng, hoặc có mủ, mẹ cần đi khám để được điều trị đúng cách.

2.5. Sử dụng máy hút sữa không đúng cách

Máy hút sữa là công cụ hữu ích, nhưng nếu sử dụng sai cách, chẳng hạn như chọn phễu hút không phù hợp với kích thước núm vú hoặc cài đặt lực hút quá mạnh, có thể gây tổn thương đầu ti. Điều này làm tăng nguy cơ nứt và đau kéo dài.

3. Cách chữa nứt đầu ti hiệu quả tại nhà

3.1. Cải thiện tư thế và kỹ thuật cho bú

Để giảm áp lực lên đầu ti, mẹ cần đảm bảo trẻ ngậm đúng khớp vú. Khi cho bú, miệng bé nên bao phủ phần lớn quầng vú, không chỉ ngậm đầu ti. Tư thế cho bú lý tưởng là mẹ và bé đều thoải mái, ví dụ như tư thế ôm bóng (mẹ nằm nghiêng, bé nằm đối diện) hoặc tư thế ngồi bế (đầu bé được nâng cao, áp sát vào ngực mẹ). Nếu không chắc chắn về kỹ thuật, mẹ có thể tham khảo ý kiến từ chuyên gia tư vấn sữa mẹ hoặc bác sĩ sản khoa.

Để giảm áp lực lên đầu ti, mẹ cần đảm bảo trẻ ngậm đúng khớp vú

3.2. Giữ đầu ti sạch và khô

Vệ sinh đầu ti đúng cách là yếu tố quan trọng để chữa lành và ngăn ngừa nhiễm trùng. Sau mỗi lần cho bú, mẹ nên:

• Lau nhẹ đầu ti bằng nước ấm và khăn mềm, tránh dùng xà phòng mạnh.

• Để đầu ti khô tự nhiên hoặc dùng khăn sạch thấm nhẹ.

• Tránh mặc áo lót quá chật hoặc làm từ chất liệu thô ráp, vì điều này có thể gây kích ứng thêm.

3.3. Sử dụng kem dưỡng ẩm an toàn

Kem chứa lanolin tinh khiết (loại dành cho bà mẹ cho con bú) hoặc dầu dừa tự nhiên có thể giúp làm dịu và chữa lành các vết nứt. Sau khi cho bú, mẹ thoa một lớp mỏng kem lên đầu ti để giữ ẩm và bảo vệ da. Những sản phẩm này an toàn cho trẻ và không cần rửa sạch trước khi cho bú lần tiếp theo. Ngoài ra, mẹ có thể sử dụng chính sữa mẹ để thoa lên đầu ti, vì sữa mẹ có tính kháng khuẩn tự nhiên.

3.4. Cho đầu ti nghỉ ngơi

Nếu đầu ti quá đau, mẹ có thể tạm thời cho bé bú bên vú ít tổn thương hơn hoặc sử dụng máy hút sữa (với phễu hút phù hợp và lực hút nhẹ) để duy trì nguồn sữa. Trong thời gian này, mẹ nên sử dụng miếng lót thấm sữa để tránh sữa rỉ ra làm ướt đầu ti, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

3.5. Giảm thời gian mỗi cữ bú

Để tránh cọ xát quá mức, mẹ có thể rút ngắn thời gian mỗi cữ bú nhưng tăng số lần bú trong ngày. Điều này giúp giảm áp lực lên đầu ti, cho phép da có thời gian hồi phục. Nếu trẻ có thói quen cắn, mẹ cần nhẹ nhàng điều chỉnh để bé ngậm đúng cách.

Nứt đầu ti khi cho con bú là một vấn đề phổ biến nhưng có thể được khắc phục hiệu quả tại nhà thông qua các biện pháp như cải thiện kỹ thuật cho bú, giữ vệ sinh, và sử dụng kem dưỡng ẩm an toàn. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các phương pháp chăm sóc đúng cách, mẹ có thể giảm đau, chữa lành vết nứt và tiếp tục hành trình nuôi con bằng sữa mẹ một cách thoải mái. Nếu tình trạng kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699