RSV Ở Trẻ Nhỏ: Những Điều Quan Trọng Mà Nhiều Bố Mẹ Vô Tình Bỏ Qua

1. RSV là gì?

RSV là một loại virus thuộc họ Paramyxoviridae, gây nhiễm trùng đường hô hấp ở cả trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, có nguy cơ cao nhất mắc bệnh nặng do hệ miễn dịch còn non yếu. RSV thường lây lan qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm virus (như đồ chơi, tay nắm cửa). Virus này đặc biệt hoạt động mạnh vào mùa thu và đông, khiến trẻ dễ mắc bệnh trong những tháng lạnh.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ mắc RSV cao do hệ miễn dịch còn non yếu

Triệu chứng của RSV thường bắt đầu như cảm lạnh thông thường, bao gồm sổ mũi, ho, sốt nhẹ. Tuy nhiên, ở một số trẻ, đặc biệt là trẻ sinh non hoặc có bệnh lý nền, RSV có thể tiến triển thành viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi, gây khó thở và suy hô hấp. Theo thống kê, RSV là nguyên nhân khiến hàng triệu trẻ em trên thế giới phải nhập viện mỗi năm.

2. Những điều quan trọng về RSV mà nhiều bố mẹ vô tình bỏ qua

2.1. RSV do virus, không dùng kháng sinh bừa bãi

Một trong những sai lầm phổ biến của nhiều phụ huynh là sử dụng kháng sinh khi trẻ mắc RSV. Cần hiểu rằng RSV là bệnh do virus gây ra, và kháng sinh chỉ có tác dụng với các nhiễm trùng do vi khuẩn. Việc lạm dụng kháng sinh không những không giúp trẻ khỏi bệnh mà còn có thể gây kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị trong tương lai.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ nhiễm RSV có thể bị bội nhiễm vi khuẩn (nhiễm trùng thứ phát), chẳng hạn như viêm phổi do vi khuẩn. Khi đó, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh dựa trên xét nghiệm và đánh giá lâm sàng. Vì vậy, phụ huynh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý mua thuốc kháng sinh cho trẻ.

2.2. Diễn tiến của bệnh RSV ở trẻ nhỏ

RSV có thể ảnh hưởng đến cả đường hô hấp trên (mũi, họng) và đường hô hấp dưới (phế quản, phổi). Diễn tiến của bệnh thường diễn ra như sau:

Giai đoạn đầu (đường hô hấp dưới): Sau khi nhiễm virus, trẻ thường có các triệu chứng như sổ mũi, ho, sốt nhẹ trong 5-7 ngày đầu. Trong giai đoạn này, virus chủ yếu tấn công các phế quản nhỏ, gây viêm tiểu phế quản. Trẻ có thể khó thở, thở khò khè, hoặc thở nhanh. Thông thường, sau 5-7 ngày, nếu hệ miễn dịch của trẻ kiểm soát được virus, triệu chứng khó thở sẽ dần cải thiện.
Giai đoạn sau (đường hô hấp trên): Khi virus RSV di chuyển lên đường hô hấp trên, trẻ tiếp tục ho, thường là ho có đờm do dịch mũi chảy xuống họng. Giai đoạn này có thể kéo dài thêm vài tuần, khiến nhiều bố mẹ lo lắng rằng con chưa khỏi bệnh. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu bình thường trong quá trình hồi phục, miễn là trẻ không có dấu hiệu suy hô hấp.

2.3. Theo dõi suy hô hấp ở trẻ nhiễm RSV

Một trong những điều quan trọng nhất khi trẻ được chẩn đoán nhiễm RSV là theo dõi xem trẻ có bị suy hô hấp hay không. Suy hô hấp là tình trạng trẻ không nhận đủ oxy do đường thở bị tắc nghẽn hoặc phổi bị tổn thương. Bố mẹ có thể nhận biết dấu hiệu suy hô hấp bằng cách:

Đếm nhịp thở: Đặt tay lên ngực trẻ và đếm số lần trẻ thở trong 1 phút khi trẻ nghỉ ngơi (không bú, không khóc). Nhịp thở bình thường ở trẻ sơ sinh là 30-60 lần/phút, trẻ lớn hơn là 20-40 lần/phút. Nếu nhịp thở nhanh hơn bình thường, hoặc trẻ có dấu hiệu thở gắng sức (co kéo cơ ngực, cánh mũi phập phồng), hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay.
Quan sát các dấu hiệu nguy hiểm: Trẻ lừ đừ, bỏ bú, môi tím, hoặc thở khò khè nặng là những dấu hiệu cảnh báo cần được can thiệp y tế khẩn cấp.

2.4. Vệ sinh mũi họng ngay khi trẻ bắt đầu ho

Khi trẻ bắt đầu ho, việc vệ sinh mũi họng là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu nguy cơ bội nhiễm và giúp trẻ dễ thở hơn. Dịch mũi và đờm tích tụ trong họng có thể làm trẻ khó chịu, kích thích ho nhiều hơn, và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Một số cách vệ sinh mũi họng hiệu quả bao gồm:

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Sử dụng nước muối sinh lý 0.9% để nhỏ mũi hoặc xịt mũi cho trẻ, giúp làm loãng dịch nhầy và loại bỏ virus, vi khuẩn. Thực hiện 2-3 lần/ngày hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Hút mũi đúng cách: Sử dụng dụng cụ hút mũi an toàn để loại bỏ dịch nhầy, nhưng không nên lạm dụng vì có thể gây kích ứng niêm mạc mũi.

Cha mẹ có thể sử dụng dụng cụ hút mũi để loại bỏ dịch nhầy

Giữ môi trường sạch sẽ: Đảm bảo không khí trong phòng thông thoáng, tránh khói bụi, thuốc lá, hoặc các tác nhân gây kích ứng đường hô hấp.

2.5. Phòng bệnh RSV cho trẻ từ sớm

Vệ sinh mũi họng hàng ngày: Ngay cả khi trẻ không có dấu hiệu bệnh, việc nhỏ nước muối sinh lý hoặc vệ sinh mũi họng hàng ngày giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và virus tiềm tàng. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa dịch RSV.
Tăng cường đề kháng cho trẻ: Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, vì sữa mẹ chứa nhiều kháng thể giúp tăng cường miễn dịch. Với trẻ lớn hơn, bổ sung chế độ ăn giàu vitamin C, kẽm và các chất chống oxy hóa.

Mẹ tham khảo thông tin bác chia sẻ tại đây:

RSV là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Việc hiểu rõ về RSV, từ bản chất virus, diễn tiến bệnh, đến cách theo dõi và phòng ngừa, sẽ giúp bố mẹ bảo vệ con yêu tốt hơn. Hãy luôn theo dõi sát sao các dấu hiệu của trẻ, vệ sinh mũi họng thường xuyên, và xây dựng thói quen sống lành mạnh để tăng cường đề kháng cho con. Nếu nghi ngờ trẻ mắc RSV hoặc có dấu hiệu suy hô hấp, đừng chần chừ mà hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699