Thức khuya có khiến trẻ chậm tăng chiều cao không?

1. Cơ chế phát triển chiều cao của cơ thể

Chiều cao của trẻ không chỉ do gen quyết định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như hormone, dinh dưỡng, vận động và đặc biệt là giấc ngủ. Hiểu cơ chế này giúp cha mẹ chăm sóc con đúng cách để trẻ phát triển tối ưu.

Vai trò của hormone tăng trưởng (GH): Hormone tăng trưởng là yếu tố chủ chốt kích thích các tế bào xương phát triển và dài ra, giúp tăng chiều cao. GH không chỉ tác động lên xương mà còn ảnh hưởng đến chuyển hóa protein, chất béo, và đường trong cơ thể, hỗ trợ tăng trưởng toàn diện.
Tiết nhiều nhất vào ban đêm, nhất là khung giờ 22h – 2h sáng: Các nghiên cứu cho thấy GH được tiết ra nhiều nhất khi trẻ ngủ sâu, đặc biệt từ 22h đến 2h sáng. Nếu trẻ thức khuya, hormone này giảm tiết, khiến quá trình phát triển chiều cao bị hạn chế, trẻ dễ thấp bé so với chuẩn.
Yếu tố di truyền, dinh dưỡng, vận động và giấc ngủ quyết định chiều cao: Bên cạnh yếu tố di truyền, dinh dưỡng đầy đủ, vận động thường xuyên và ngủ đủ giấc là những “chìa khóa vàng” để trẻ đạt được tiềm năng chiều cao tối đa. Chế độ ăn giàu protein, canxi, kẽm, vitamin D… giúp xương chắc khỏe, trong khi vận động kích thích sản xuất thêm GH.

Khi trẻ bước vào giấc ngủ sâu, não bộ phát tín hiệu để tuyến yên tiết ra nhiều GH nhất. Nếu trẻ thiếu ngủ hoặc ngủ không sâu, lượng GH giảm, khiến quá trình tạo xương mới, kéo dài xương bị chậm lại. Do đó, cho trẻ ngủ sớm, đủ giờ, trong không gian yên tĩnh và thoải mái là cách quan trọng để hỗ trợ phát triển chiều cao hiệu quả

Chiều cao của trẻ không chỉ do gen quyết định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố

2. Thức khuya có bị lùn không? Sự thật khoa học

Nhiều cha mẹ lo lắng: “Thức khuya có làm trẻ bị lùn không?”. Thực tế, khoa học đã chứng minh rằng thức khuya hoàn toàn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chiều cao của trẻ, bởi nó tác động trực tiếp tới cơ chế tiết hormone tăng trưởng và quá trình phát triển xương.

Thức khuya làm rối loạn đồng hồ sinh học: Cơ thể có đồng hồ sinh học giúp kiểm soát chu kỳ ngủ – thức, tiết hormone và nhiều hoạt động sống. Thức khuya làm xáo trộn đồng hồ này, dẫn đến rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng.
Làm giảm tiết hormone tăng trưởng: Hormone tăng trưởng tiết ra nhiều nhất từ 22h – 2h sáng. Nếu trẻ còn thức vào khung giờ này, lượng hormone bị sụt giảm, đồng nghĩa quá trình phát triển chiều cao bị chậm lại.
Chất lượng giấc ngủ kém → hạn chế phát triển xương: Không chỉ ngủ ít giờ, ngủ không sâu cũng làm giảm tác dụng của hormone tăng trưởng. Kết quả là xương ít được tái tạo và phát triển, dễ khiến trẻ thấp hơn chuẩn.
Ảnh hưởng đến miễn dịch, sức khỏe tổng thể → gián tiếp cản trở phát triển chiều cao: Thức khuya khiến trẻ mệt mỏi, giảm đề kháng, hay ốm vặt. Khi cơ thể phải “chiến đấu” với bệnh tật, nguồn năng lượng dành cho tăng trưởng cũng bị hạn chế, khiến chiều cao khó đạt mức tối ưu.

3. Thức khuya ảnh hưởng nhiều nhất ở lứa tuổi nào?

Không phải ở mọi lứa tuổi, thức khuya đều gây ảnh hưởng ngang nhau đến chiều cao. Một số giai đoạn, tác động của thói quen này càng nghiêm trọng hơn.

Trẻ em, tuổi dậy thì → giai đoạn vàng phát triển chiều cao: Đây là thời điểm hormone tăng trưởng tiết ra mạnh nhất, thúc đẩy xương dài ra. Nếu trẻ thức khuya, quá trình tiết hormone bị gián đoạn, khiến chiều cao không đạt tối đa.
Thanh thiếu niên thức khuya học bài, dùng điện thoại → nguy cơ chậm tăng chiều cao: Ở lứa tuổi này, áp lực học tập và các thiết bị điện tử dễ khiến trẻ thức khuya, ngủ ít, ngủ không sâu. Đây là nguyên nhân quan trọng làm trẻ “lùn” so với tiềm năng di truyền.
Người trưởng thành thức khuya có còn ảnh hưởng chiều cao không?: Sau 18-20 tuổi, sụn tăng trưởng dần đóng lại, chiều cao gần như không tăng thêm. Thức khuya lúc này không còn ảnh hưởng nhiều đến chiều cao, nhưng vẫn gây mệt mỏi, suy giảm sức khỏe tổng thể.

4. Làm sao để hạn chế tác hại của thói quen thức khuya?

Nếu không thể tránh thức khuya hoàn toàn, cha mẹ và bản thân trẻ vẫn có thể thực hiện nhiều biện pháp giúp giảm tác động xấu lên chiều cao và sức khỏe.

Sắp xếp thời gian học tập, làm việc khoa học: Phân bổ thời gian hợp lý trong ngày, tránh dồn bài vở, công việc vào buổi tối khiến phải thức khuya kéo dài.
Tạo môi trường ngủ yên tĩnh, hạn chế ánh sáng xanh: Trước giờ ngủ, tránh sử dụng điện thoại, máy tính. Phòng ngủ nên tối, yên tĩnh, nhiệt độ dễ chịu để giúp bé dễ vào giấc và ngủ sâu hơn.
Ngủ trước 22h để tối ưu hormone tăng trưởng: Đây là “khung giờ vàng” để hormone tăng trưởng tiết mạnh nhất, hỗ trợ phát triển xương và chiều cao.
Chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng hỗ trợ phát triển chiều cao: Bổ sung đủ protein, canxi, kẽm, vitamin D từ thực phẩm giúp xương chắc khỏe và giảm tác động tiêu cực từ việc thiếu ngủ.

Phân bổ thời gian hợp lý trong ngày, tránh dồn bài vở, công việc vào buổi tối khiến phải thức khuya kéo dài

Thức khuya có thể cản trở quá trình tiết hormone tăng trưởng, ảnh hưởng chiều cao của trẻ. Cha mẹ nên tập cho bé thói quen ngủ sớm, đủ giấc để con phát triển tối ưu. Một giấc ngủ chất lượng chính là “chìa khóa vàng” giúp trẻ cao lớn, khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699