1. Dị ứng ở trẻ em là gì?

Dị ứng xảy ra khi hệ miễn dịch của trẻ phản ứng quá mức với một chất vô hại, được gọi là tác nhân gây dị ứng (allergen). Các tác nhân này có thể bao gồm thực phẩm, phấn hoa, lông động vật, bụi bẩn, hoặc hóa chất. Khi tiếp xúc với tác nhân, cơ thể trẻ giải phóng histamine và các hóa chất khác, gây ra các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn, sổ mũi, hoặc trong trường hợp nặng, khó thở.

Dị ứng ở trẻ xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với tác nhân gây dị ứng

Dị ứng ở trẻ em thường xuất hiện sớm, đặc biệt ở những trẻ có tiền sử gia đình mắc các bệnh dị ứng như chàm, hen suyễn, hoặc viêm mũi dị ứng. Hiểu rõ về dị ứng giúp phụ huynh nhận biết và xử lý kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm

2. Các loại dị ứng phổ biến ở trẻ

2.1. Dị ứng thực phẩm

Dị ứng thực phẩm là một trong những dạng dị ứng phổ biến nhất ở trẻ. Các thực phẩm như sữa bò, trứng, đậu phộng, hải sản, hoặc lúa mì thường là nguyên nhân. Triệu chứng có thể bao gồm nổi mề đay, nôn mửa, tiêu chảy, hoặc sưng môi. Trong trường hợp nghiêm trọng, dị ứng thực phẩm có thể dẫn đến sốc phản vệ, một tình trạng đe dọa tính mạng.

2.2. Dị ứng da (chàm hoặc viêm da dị ứng)

Viêm da dị ứng, hay chàm, khiến da trẻ đỏ, ngứa, và khô. Tình trạng này thường liên quan đến việc tiếp xúc với các chất kích ứng như xà phòng, vải tổng hợp, hoặc thời tiết khô hanh. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, chàm có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.

2.3. Dị ứng hô hấp

Dị ứng phấn hoa, bụi nhà, hoặc lông thú cưng có thể gây viêm mũi dị ứng, hắt hơi, ngứa mắt, hoặc khó thở. Ở trẻ mắc hen suyễn, các tác nhân này có thể kích hoạt cơn hen, gây nguy hiểm nếu không được kiểm soát.

2.4. Dị ứng thuốc

Một số trẻ có thể dị ứng với thuốc, như kháng sinh (penicillin) hoặc thuốc chống viêm. Triệu chứng bao gồm phát ban, sưng, hoặc trong trường hợp hiếm, sốc phản vệ. Phụ huynh cần theo dõi kỹ khi trẻ sử dụng thuốc mới.

3. Trẻ bị dị ứng có nguy hiểm không?

• Dị ứng nhẹ

Hầu hết các trường hợp dị ứng ở trẻ là nhẹ, với các triệu chứng như ngứa da, nổi mẩn, hoặc sổ mũi. Những triệu chứng này thường không nguy hiểm và có thể tự hết sau khi loại bỏ tác nhân gây dị ứng. Ví dụ, nếu trẻ dị ứng với một loại thực phẩm, việc ngừng ăn thực phẩm đó thường giúp cải thiện tình trạng. Tuy nhiên, ngay cả dị ứng nhẹ cũng cần được theo dõi để tránh tái phát hoặc chuyển biến nặng hơn.

• Dị ứng vừa phải

Dị ứng ở mức độ vừa phải có thể gây khó chịu hơn, như sưng môi, phát ban lan rộng, hoặc khó thở nhẹ. Những trường hợp này thường cần can thiệp y tế, chẳng hạn như sử dụng thuốc kháng histamine để giảm triệu chứng. Nếu không được xử lý đúng cách, dị ứng vừa phải có thể tiến triển thành nghiêm trọng.

• Dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ)

Sốc phản vệ là dạng dị ứng nguy hiểm nhất, có thể xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với tác nhân. Triệu chứng bao gồm khó thở, sưng cổ họng, tụt huyết áp, chóng mặt, hoặc mất ý thức. Sốc phản vệ là tình trạng cấp cứu y tế, cần được xử lý ngay lập tức bằng epinephrine (thường qua bút tiêm tự động như EpiPen). Nếu không được điều trị kịp thời, sốc phản vệ có thể đe dọa tính mạng.

• Yếu tố rủi ro

Trẻ có tiền sử gia đình mắc dị ứng, hen suyễn, hoặc bệnh chàm có nguy cơ cao hơn gặp các phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Ngoài ra, trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khiến chúng dễ nhạy cảm với các tác nhân gây dị ứng. Phụ huynh cần đặc biệt cảnh giác với những trẻ đã từng có phản ứng dị ứng trước đó.

4. Phòng ngừa dị ứng cho trẻ

Nếu trẻ có tiền sử dị ứng, hãy ghi lại các tác nhân gây ra phản ứng (thực phẩm, phấn hoa, hóa chất) và tránh để trẻ tiếp xúc. Ví dụ, đọc kỹ nhãn thực phẩm, giữ nhà cửa sạch sẽ để giảm bụi, hoặc tránh nuôi thú cưng nếu trẻ dị ứng lông động vật.

Một chế độ ăn giàu vitamin C, omega-3, và các chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ hệ miễn dịch, giảm nguy cơ dị ứng. Hạn chế cho trẻ ăn thực phẩm chế biến sẵn hoặc chứa chất phụ gia, vì chúng có thể kích hoạt dị ứng ở một số trẻ.

Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, giặt chăn ga, và sử dụng máy lọc không khí để giảm phấn hoa, bụi, và lông thú cưng. Đảm bảo trẻ không tiếp xúc với khói thuốc lá, vì nó có thể làm tăng nguy cơ dị ứng hô hấp.

Cha mẹ nên thường xuyên vệ sinh nhà cửa để giảm thiểu các tác nhân gây dị ứng

Đối với trẻ có nguy cơ dị ứng cao, hãy đưa trẻ đi khám định kỳ để được tư vấn. Bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp phòng ngừa, như sử dụng thuốc dự phòng hoặc mang theo bút tiêm epinephrine nếu trẻ có nguy cơ sốc phản vệ.

Dị ứng ở trẻ em có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, và mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào loại dị ứng cũng như cách xử lý. Dị ứng nhẹ thường không nguy hiểm, nhưng sốc phản vệ là một tình trạng cần được cấp cứu ngay. Phụ huynh cần nhận biết sớm triệu chứng, loại bỏ tác nhân gây dị ứng, và đưa trẻ đến bác sĩ khi cần thiết. Việc phòng ngừa thông qua chế độ ăn uống, môi trường sống sạch sẽ, và tư vấn y tế định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ dị ứng cho trẻ. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ bị dị ứng vẫn có thể phát triển khỏe mạnh và an toàn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699