1. Ráy tai là gì và tại sao nó tích tụ?

Ráy tai là chất được tạo ra trong ống tai ngoài, bộ phận nằm giữa dái tai và màng nhĩ của tai giữa. Tuy được xem như một loại chất thải sinh học, ráy tai lại đóng vai trò quan trọng với nhiều công dụng nhất định.

Ráy tai có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tai của trẻ khỏi các tác nhân từ môi trường. Nó giúp ngăn nước xâm nhập vào ống tai, bẫy bụi bẩn và dị vật, đồng thời giữ cho tai không bị khô hay ngứa bằng cách bôi trơn.

Quá trình tích tụ: Thông thường, ráy tai được tiết ra, khô dần và tự động di chuyển ra ngoài, mang theo bụi bẩn ra khỏi tai. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, ráy tai tích tụ nhanh hơn mức mà cơ thể có thể tự loại bỏ. Khi điều này xảy ra, ráy tai trở nên vón cục và có thể gây khó chịu hoặc thậm chí ảnh hưởng đến thính giác của trẻ.

Ráy tai chỉ gây vấn đề khi nó trở nên quá cứng, bám chặt hoặc nằm sâu trong ống tai. Nếu ráy tai không được loại bỏ đúng cách, nó có thể dẫn đến các biến chứng như đau tai hoặc giảm khả năng nghe.

2. Ráy tai tích tụ có gây hại không?

Khi ráy tai tích tụ trong thời gian dài, nhiều phụ huynh thường lo lắng liệu điều này có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ hay không. Để giải đáp thắc mắc, hãy cùng tìm hiểu những tác động mà tình trạng này có thể gây ra.

●     Ảnh hưởng đến thính giác: Khi ráy tai tích tụ quá nhiều, nó có thể bịt kín ống tai, cản trở thính giác của trẻ. Điều này khiến trẻ nghe kém hơn bình thường, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và học tập.

●     Gây đau và khó chịu: Sự chèn ép do ráy tai tích tụ có thể gây đau tai cho trẻ, đặc biệt khi ráy tai bị cứng và nằm sâu trong ống tai. Trẻ thường xoa hoặc kéo tai để thông báo cảm giác khó chịu.

●     Biểu hiện nhận biết: Nếu ráy tai tích tụ quá nhiều, cha mẹ có thể thấy một lớp sáp cứng dính trong tai trẻ. Những trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây quấy khóc, chóng mặt hoặc đau tai dữ dội.

3. Nguyên nhân dẫn đến tích tụ ráy tai ở trẻ

Sự tích tụ ráy tai ở trẻ có thể do một số nguyên nhân gây nên. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp gây tích tụ ráy tai ở trẻ, bao gồm:

●     Sử dụng tăm bông không đúng cách: Nhiều phụ huynh cho rằng dùng tăm bông là cách an toàn để làm sạch tai. Thực tế, đây chính là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến ráy tai bị đẩy vào sâu hơn, gây tích tụ và tắc nghẽn.

●     Thói quen đưa đồ vật vào tai: Trẻ nhỏ thường tò mò và có thói quen đưa ngón tay hoặc đồ vật vào tai. Điều này không chỉ khiến ráy tai bị nén chặt hơn mà còn tăng nguy cơ nhiễm trùng tai do bụi bẩn từ tay và đồ vật.

●     Sử dụng máy trợ thính hoặc nút tai lâu dài: Máy trợ thính hoặc nút tai chặn lối thoát tự nhiên của ráy tai, khiến nó không thể tự bong ra. Nếu trẻ sử dụng những thiết bị này trong thời gian dài, nguy cơ tích tụ ráy tai tăng cao. Cha mẹ cần lưu ý tháo các thiết bị này thường xuyên để đảm bảo tai trẻ được thông thoáng.

●     Bài tiết ráy tai dư thừa: Ở một số trẻ, cơ địa có thể khiến tuyến ráy tai hoạt động quá mức, dẫn đến hiện tượng bài tiết dư thừa. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành các nút ráy tai, đặc biệt khi ráy tai không được làm mềm và làm sạch đúng cách.

4. Phân biệt ráy tai tích tụ và nhiễm trùng tai

Ráy tai bình thường có màu nâu vàng và không có mùi. Khi ráy tai tích tụ, trẻ có thể bị giảm thính giác, khó chịu hoặc đau nhẹ, nhưng không sốt hay chảy dịch.

Ngược lại, nếu trẻ bị nhiễm trùng tai, các triệu chứng thường bao gồm sốt, đau tai dữ dội, chảy dịch màu vàng hoặc có mùi khó chịu, và quấy khóc không rõ nguyên nhân. Trong trường hợp này, ráy tai có thể thay đổi màu sắc hoặc có mùi bất thường.

Cha mẹ nên kiểm tra kỹ ống tai của trẻ và đưa trẻ đến bác sĩ nếu phát hiện dấu hiệu bất thường để được chẩn đoán chính xác.

5. Cách xử lý ráy tai tích tụ ở trẻ

Việc loại bỏ ráy tai cho trẻ chỉ nên thực hiện khi nó gây ra các triệu chứng khó chịu hoặc cản trở quá trình khám tai của bác sĩ nhi khoa. Trong trường hợp ráy tai không ảnh hưởng đến sức khỏe hay sinh hoạt của trẻ, bạn hoàn toàn có thể để tai tự làm sạch một cách tự nhiên.

Nếu cần vệ sinh tai cho trẻ, hãy nhẹ nhàng dùng khăn mềm để lau sạch ráy tai bám bên ngoài. Tuyệt đối không đưa bất kỳ vật gì, kể cả tăm bông, vào sâu trong ống tai của trẻ. Hành động này không chỉ đẩy ráy tai vào sâu hơn mà còn làm tăng nguy cơ rách màng nhĩ, khiến tình trạng tích tụ ráy tai trở nên nghiêm trọng hơn.

Với những mảng ráy tai bám ở phần ngoài của tai, cha mẹ có thể sử dụng khăn ướt hoặc tăm bông lau nhẹ nhàng. Tuy nhiên, nếu ráy tai tích tụ nhiều và nằm sâu trong ống tai, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và xử lý đúng cách. Các bác sĩ sẽ sử dụng những phương pháp chuyên biệt, an toàn để loại bỏ ráy tai tích tụ mà không gây tổn thương cho trẻ.

●     Dùng thuốc nhỏ tai: Thuốc nhỏ tai giúp làm mềm ráy tai, giúp chúng tự bong ra. Tuy nhiên, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt với trẻ nhỏ dưới 6 tuổi.

●     Loại bỏ ráy tai bằng phương pháp thủ công: Trong trường hợp ráy tai quá cứng và không tự bong ra, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa. Với các dụng cụ chuyên dụng, bác sĩ sẽ loại bỏ ráy tai một cách an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, do trẻ thường không chịu nằm yên, phụ huynh cần hỗ trợ giữ trẻ trong suốt quá trình. Nếu ráy tai cứng gây đau đớn cho trẻ, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thuốc gây tê hoặc gây mê để đảm bảo trẻ không khó chịu. Trong trường hợp trẻ bị nhiễm trùng ống tai, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc kháng sinh sau khi loại bỏ ráy tai để ngăn ngừa biến chứng.

6. Cách phòng ngừa ráy tai tích tụ ở trẻ

Tránh dùng tăm bông: Không sử dụng tăm bông để làm sạch ráy tai vì có thể gây tích tụ hoặc tổn thương ống tai của trẻ.

Kiểm tra tai trẻ thường xuyên: Cha mẹ nên kiểm tra tai trẻ hàng ngày sau khi tắm để phát hiện sớm các dấu hiệu tích tụ ráy tai.

Đảm bảo trẻ uống đủ nước: Ráy tai dễ trở nên cứng hơn khi trẻ bị mất nước. Hãy đảm bảo trẻ uống đủ nước để giữ ráy tai mềm và dễ bong ra.

Hạn chế sử dụng nút tai: Nếu trẻ sử dụng máy trợ thính hoặc nút tai, hãy tháo chúng ra sau một thời gian nhất định để đảm bảo ống tai được thông thoáng.

Chăm sóc tai đúng cách không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh mà còn phòng ngừa các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tai. Bên cạnh đó, cha mẹ cần chú ý chế độ dinh dưỡng, bổ sung vi chất thiết yếu để nâng cao sức đề kháng, giúp trẻ ít ốm vặt và phát triển toàn diện.