Trẻ tiêu chảy nên kiêng ăn gì để nhanh hồi phục?

1. Tiêu Chảy Ở Trẻ Em Là Gì?

Tiêu chảy ở trẻ em là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước nhiều lần trong ngày (thường hơn 3 lần), kèm theo các triệu chứng như đau bụng, mệt mỏi, hoặc sốt. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêu chảy là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Nguyên nhân gây tiêu chảy có thể bao gồm:

Tiêu chảy ở trẻ em là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước nhiều lần trong ngày

Nhiễm trùng: Do vi khuẩn (E. coli, Salmonella), virus (rotavirus), hoặc ký sinh trùng.
Ngộ độc thực phẩm: Ăn phải thức ăn ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn.
Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Như không dung nạp lactose hoặc dị ứng sữa.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, như kháng sinh, có thể gây tiêu chảy.

Khi trẻ bị tiêu chảy, cơ thể mất nước và các chất điện giải quan trọng như natri, kali, khiến trẻ mệt mỏi và dễ gặp nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Do đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống là yếu tố then chốt để hỗ trợ trẻ phục hồi.

2. Thực Phẩm Trẻ Bị Tiêu Chảy Nên Kiêng

2.1. Thực Phẩm Nhiều Đường

Thực phẩm chứa nhiều đường, như bánh kẹo, nước ngọt, hoặc trái cây có hàm lượng đường cao (nho, xoài chín), cần được tránh khi trẻ bị tiêu chảy. Đường có thể làm tăng áp suất thẩm thấu trong ruột, kéo nước vào lòng ruột và làm phân lỏng hơn. Ngoài ra, đường cũng có thể kích thích vi khuẩn trong đường ruột phát triển, khiến tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn. Mẹ nên hạn chế các loại thực phẩm như nước ép trái cây đóng hộp, siro, hoặc các món tráng miệng nhiều đường để bảo vệ hệ tiêu hóa của trẻ.

2.2. Sữa Và Các Sản Phẩm Từ Sữa

Sữa và các sản phẩm từ sữa, như phô mai hoặc sữa chua có đường, thường không phù hợp với trẻ bị tiêu chảy, đặc biệt nếu trẻ không dung nạp lactose. Khi bị tiêu chảy, cơ thể trẻ có thể tạm thời thiếu enzyme lactase, làm khó tiêu hóa lactose trong sữa, dẫn đến đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy nặng hơn. Nếu trẻ đang bú sữa mẹ, mẹ có thể tiếp tục cho bú nhưng cần theo dõi phản ứng của trẻ. Đối với trẻ dùng sữa công thức, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chuyển sang loại sữa không chứa lactose tạm thời.

2.3. Thực Phẩm Nhiều Dầu Mỡ

Thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh hoặc các món chứa nhiều dầu mỡ (như khoai tây chiên, gà rán) cần được loại bỏ khỏi chế độ ăn của trẻ khi bị tiêu chảy. Chất béo khó tiêu hóa, làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa đang nhạy cảm, khiến trẻ lâu hồi phục hơn. Ngoài ra, thực phẩm nhiều dầu mỡ có thể kích thích nhu động ruột, làm tăng tần suất đi ngoài. Thay vào đó, mẹ nên chọn các món ăn nhẹ, dễ tiêu như cháo loãng hoặc súp rau củ.

Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn thực phẩm chiên rán để hỗ trợ trẻ mau hồi phục

2.4. Đồ Uống Có Cồn Hoặc Chất Kích Thích

Mặc dù trẻ em không sử dụng đồ uống có cồn, một số loại đồ uống chứa caffeine hoặc chất kích thích (như trà, nước tăng lực) đôi khi được mẹ cho trẻ uống mà không biết. Những loại đồ uống này có thể gây kích ứng đường ruột, làm tăng tình trạng mất nước và khiến trẻ mệt mỏi hơn. Mẹ cần đảm bảo trẻ chỉ uống nước lọc, dung dịch bù điện giải (oresol) hoặc các loại nước ép trái cây tự nhiên pha loãng (nếu được bác sĩ cho phép).

2.5. Thực Phẩm Cay Và Gia Vị Mạnh

Thực phẩm cay hoặc chứa nhiều gia vị mạnh, như tiêu, ớt, hoặc các món ăn có hương vị đậm, có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm tăng cảm giác khó chịu và kéo dài thời gian tiêu chảy. Mẹ nên ưu tiên các món ăn nhạt, dễ tiêu hóa, như cháo gạo trắng nấu với chút muối hoặc khoai tây luộc nghiền, để không gây thêm áp lực cho hệ tiêu hóa của trẻ.

3. Cách Chăm Sóc Trẻ Bị Tiêu Chảy

Mất nước là nguy cơ lớn nhất khi trẻ bị tiêu chảy. Mẹ nên cho trẻ uống dung dịch bù điện giải (oresol) theo hướng dẫn của bác sĩ, chia nhỏ thành nhiều lần trong ngày. Đối với trẻ sơ sinh bú mẹ, tiếp tục cho bú thường xuyên để cung cấp nước và dưỡng chất. Nước lọc, nước cơm hoặc nước cháo loãng cũng là lựa chọn tốt để bổ sung nước.

Mẹ nên cho trẻ ăn các thực phẩm dễ tiêu, như cháo gạo trắng, khoai tây luộc, chuối chín, táo nghiền, hoặc cơm nhão. Những thực phẩm này cung cấp năng lượng mà không gây áp lực cho đường ruột. Khi trẻ bắt đầu hồi phục, mẹ có thể dần bổ sung các thực phẩm khác nhưng cần theo dõi phản ứng của trẻ.

Quan sát số lần đi ngoài, màu sắc phân, và các triệu chứng kèm theo như sốt, nôn mửa hoặc mệt mỏi. Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng (môi khô, mắt trũng, tiểu ít, lờ đờ), hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

Giữ vệ sinh cho trẻ và môi trường xung quanh để ngăn ngừa nhiễm trùng thêm. Rửa tay cho trẻ và mẹ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, và vệ sinh vùng hậu môn kỹ lưỡng để tránh kích ứng da.

Tiêu chảy ở trẻ em là tình trạng cần được xử lý cẩn thận, đặc biệt là trong chế độ ăn uống. Việc kiêng các thực phẩm nhiều đường, sữa, dầu mỡ, chất xơ không hòa tan, đồ uống kích thích và gia vị mạnh sẽ giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa, hỗ trợ trẻ phục hồi nhanh hơn. Kết hợp với việc bù nước, chọn thực phẩm dễ tiêu và theo dõi sát sao tình trạng của trẻ, mẹ sẽ giúp con vượt qua giai đoạn khó khăn này. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho trẻ. Với sự chăm sóc tận tâm, trẻ sẽ sớm khỏe mạnh và vui vẻ trở lại!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699