Trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy: Nguyên nhân và cách xử lý tại nhà

1. Tiêu Chảy Ở Trẻ Là Gì?

Tiêu chảy ở trẻ em được định nghĩa là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước, nhiều lần trong ngày (thường hơn 3 lần). Phân có thể có màu bất thường, kèm mùi hôi hoặc đôi khi có lẫn chất nhầy, máu. Đối với trẻ uống sữa công thức, tiêu chảy có thể liên quan đến loại sữa, cách pha chế hoặc các yếu tố sức khỏe khác.

Trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy có thể do loại sữa hoặc cách pha chế không phù hợp

Dấu Hiệu Nhận Biết

Phân lỏng, đi ngoài nhiều lần trong ngày.
Trẻ quấy khóc, mệt mỏi, biếng ăn hoặc bỏ bú.
Có thể kèm theo sốt, nôn mửa hoặc đau bụng.
Dấu hiệu mất nước: Môi khô, mắt trũng, tiểu ít, da nhăn nheo.

2. Nguyên Nhân Trẻ Uống Sữa Công Thức Bị Tiêu Chảy

Không Dung Nạp Lactose

Một số trẻ không dung nạp lactose – một loại đường có trong sữa công thức – do thiếu enzyme lactase để tiêu hóa. Điều này dẫn đến tiêu chảy, đầy hơi và đau bụng sau khi uống sữa. Tình trạng này phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ có hệ tiêu hóa nhạy cảm.

Dị Ứng Protein Sữa Bò

Dị ứng với protein trong sữa bò là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy ở trẻ. Các triệu chứng khác có thể bao gồm phát ban, nôn mửa hoặc khó thở. Trẻ bị dị ứng protein sữa bò cần được chuyển sang các loại sữa công thức đặc biệt theo chỉ định của bác sĩ.

Pha Sữa Không Đúng Cách

Pha sữa công thức không đúng tỷ lệ (quá đặc hoặc quá loãng) có thể gây rối loạn tiêu hóa. Sữa quá đặc làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa non nớt của trẻ, trong khi sữa quá loãng có thể thiếu dinh dưỡng, dẫn đến tiêu chảy.

Vệ Sinh Không Đảm Bảo

Dụng cụ pha sữa như bình sữa, núm ti hoặc nước pha sữa không được vệ sinh sạch sẽ có thể bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus, gây tiêu chảy. Các tác nhân phổ biến bao gồm E. coli, Salmonella hoặc Rotavirus.

Thay Đổi Loại Sữa Đột Ngột

Việc thay đổi loại sữa công thức quá nhanh mà không có giai đoạn chuyển đổi có thể khiến hệ tiêu hóa của trẻ không kịp thích nghi, dẫn đến tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.

Nếu cha mẹ thay đổi sữa quá đột ngột có thể khiến hệ tiêu hóa của trẻ không kịp thích nghi dẫn đến tiêu chảy

3. Cách Xử Lý Trẻ Bị Tiêu Chảy Tại Nhà

Khi trẻ uống sữa công thức bị tiêu chảy, phụ huynh cần bình tĩnh và áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà để giúp bé hồi phục nhanh chóng.

3.1. Bù Nước Và Chất Điện Giải

Tiêu chảy khiến trẻ mất nước và các chất điện giải quan trọng như natri, kali. Để bù lại, phụ huynh nên cho bé uống dung dịch bù nước (ORS) theo hướng dẫn của bác sĩ. Tránh sử dụng nước ngọt hoặc nước trái cây công nghiệp vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.

3.2. Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống

Trong thời gian trẻ bị tiêu chảy, cần điều chỉnh chế độ ăn để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa. Nếu trẻ vẫn đang bú sữa công thức, hãy tiếp tục cho bú nhưng có thể giảm lượng sữa mỗi lần và tăng số lần bú trong ngày. Tránh ngừng sữa đột ngột vì điều này có thể làm trẻ thiếu hụt dinh dưỡng. Nếu nghi ngờ trẻ không dung nạp lactose hoặc dị ứng sữa bò, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để chuyển sang sữa công thức không chứa lactose hoặc sữa thủy phân. Ngoài ra, có thể bổ sung các món dễ tiêu như cháo loãng, súp rau củ để hỗ trợ hồi phục.

3.3. Vệ Sinh Dụng Cụ Pha Sữa

Đảm bảo tất cả dụng cụ pha sữa như bình, núm ti và thìa được rửa sạch và tiệt trùng bằng nước sôi hoặc máy tiệt trùng sau mỗi lần sử dụng. Nước pha sữa cần là nước sạch, đã được đun sôi và để nguội ở nhiệt độ phù hợp (khoảng 40-50°C). Phụ huynh cũng cần rửa tay sạch trước khi pha sữa hoặc tiếp xúc với bé để tránh lây nhiễm vi khuẩn.

3.4. Theo Dõi Tình Trạng Sức Khỏe

Quan sát sát sao các triệu chứng của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu nghiêm trọng. Ghi lại tần suất đi ngoài, màu sắc và tính chất của phân, cũng như tình trạng ăn uống và tinh thần của bé. Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước (môi khô, mắt trũng, tiểu ít) hoặc tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày mà không cải thiện, cần đưa bé đến bác sĩ ngay. Ngoài ra, nếu trẻ sốt cao, nôn mửa hoặc có máu trong phân, điều trị tại nhà không đủ và cần can thiệp y tế.

Tiêu chảy ở trẻ uống sữa công thức có thể do nhiều nguyên nhân, từ không dung nạp lactose, dị ứng protein sữa bò đến vệ sinh không đảm bảo. Việc xử lý tại nhà cần tập trung vào bù nước, điều chỉnh chế độ ăn và giữ vệ sinh sạch sẽ. Quan trọng nhất, phụ huynh cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và đưa bé đến bác sĩ nếu có dấu hiệu nghiêm trọng. Bằng cách chăm sóc đúng cách và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, trẻ sẽ nhanh chóng hồi phục và duy trì sức khỏe tốt. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về tình trạng của bé, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699