1. Vì sao trẻ ăn nhiều mà không tăng cân, tăng chiều cao?

1.1. Chế độ ăn thiếu cân đối

Nhiều trẻ tuy ăn nhiều nhưng khẩu phần lại mất cân đối, chủ yếu thiên về tinh bột (cơm, bánh mì, phở…) mà ít đạm, ít rau xanh và trái cây. Thiếu chất đạm khiến cơ thể trẻ không có đủ nguyên liệu để xây dựng cơ bắp và phát triển xương, làm hạn chế tăng chiều cao lẫn cân nặng.

Ngoài ra, bữa ăn thiếu các vi chất quan trọng như kẽm, canxi, vitamin D, sắt… cũng khiến trẻ kém tăng trưởng. Kẽm giúp trẻ ăn ngon miệng, hỗ trợ miễn dịch, còn canxi và vitamin D đóng vai trò thiết yếu cho xương chắc khỏe. Sắt thì quan trọng cho tạo máu, giúp trẻ không mệt mỏi.

Bên cạnh đó, trẻ dễ tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa “năng lượng rỗng” như bánh kẹo, nước ngọt. Những thực phẩm này nhiều đường, chất béo xấu, tuy nhiều calo nhưng không cung cấp dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển thể chất, dẫn đến tình trạng thừa năng lượng mà vẫn còi cọc.

1.2. Hấp thu kém

Một trong những nguyên nhân lớn khiến trẻ ăn nhiều mà không lớn chính là rối loạn hấp thu. Trẻ mắc các bệnh tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài, hoặc bệnh Celiac (không dung nạp gluten) có thể không hấp thu đủ dinh dưỡng, khiến dưỡng chất “vào mà không thấm.”

Loạn khuẩn đường ruột cũng làm suy giảm chức năng tiêu hóa, dẫn tới đầy bụng, khó chịu, trẻ ăn ít dần hoặc ăn nhiều mà vẫn không hấp thu. Dị ứng đạm sữa bò là nguyên nhân khác có thể gây viêm ruột, tiêu chảy, đau bụng, cản trở hấp thu chất dinh dưỡng.

1.3. Tốc độ trao đổi chất cao

Một số trẻ có cơ địa rất năng động, lúc nào cũng chạy nhảy, chơi đùa, đốt năng lượng liên tục. Lượng calo nạp vào dù nhiều cũng không đủ bù lại năng lượng tiêu hao, dẫn đến chậm tăng cân.

Ngoài ra, trẻ có cơ địa gầy tự nhiên (tạng người mảnh khảnh) cũng thường khó tích mỡ, khó tăng cân, dù ăn uống không thiếu. Những bé này vẫn khỏe mạnh, phát triển trí tuệ tốt nhưng tầm vóc thường nhỏ bé hơn bạn đồng trang lứa.

1.4. Bệnh lý mạn tính

Một số bệnh lý mạn tính như hen suyễn, tim bẩm sinh, bệnh thận, thiếu máu mạn tính… khiến trẻ mệt mỏi, chán ăn, hoặc tiêu hao nhiều năng lượng để chống chọi bệnh tật. Điều này dẫn tới việc trẻ ăn nhiều vẫn không tăng cân, thậm chí có thể sút cân.

Đặc biệt, rối loạn nội tiết như suy giáp hay thiếu hormone tăng trưởng ảnh hưởng trực tiếp tới tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng. Trẻ có thể thấp bé, kém phát triển hơn hẳn so với các bạn cùng tuổi.

1.5. Yếu tố di truyền

Di truyền cũng là nguyên nhân quan trọng. Nếu ba mẹ hoặc ông bà có vóc dáng nhỏ, trẻ cũng có khả năng thấp, nhẹ cân, dù vẫn khỏe mạnh. Tuy nhiên, di truyền không hoàn toàn quyết định, vì chế độ dinh dưỡng, vận động và chăm sóc có thể giúp trẻ cải thiện phần nào tầm vóc.

1.6. Stress, tâm lý

Ít ai ngờ rằng stress, lo âu cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ. Áp lực học hành, mâu thuẫn gia đình, hoặc những biến cố tinh thần khiến trẻ chán ăn, ăn kém hấp thu. Hormone stress làm thay đổi quá trình chuyển hóa, khiến trẻ dễ bị sụt cân, chậm lớn.

Chứng biếng ăn tâm lý cũng là một dạng rối loạn liên quan tới tâm thần – thần kinh, khiến trẻ sợ ăn, không muốn ăn hoặc ăn rất ít dù trước đó ăn uống rất tốt.

1.7. Thói quen sinh hoạt không khoa học

Giấc ngủ giữ vai trò quan trọng cho quá trình tiết hormone tăng trưởng. Nếu trẻ thức khuya, ngủ ít hoặc giấc ngủ không sâu, hormone tăng trưởng bị ức chế, khiến bé dù ăn nhiều cũng vẫn chậm phát triển chiều cao.

Bên cạnh đó, trẻ ít vận động thì xương kém chắc khỏe, nhưng nếu vận động quá sức cũng tiêu tốn nhiều năng lượng, khiến trẻ khó tăng cân. Vì vậy, một lối sống cân bằng, ngủ đủ giấc và vận động hợp lý là rất quan trọng để trẻ phát triển tối ưu.

Giấc ngủ giữ vai trò quan trọng cho quá trình tiết hormone tăng trưởng

2. Dấu hiệu cảnh báo bất thường cần đưa trẻ đi khám

Trẻ ăn nhiều nhưng không lớn có thể chỉ là vấn đề dinh dưỡng đơn giản, nhưng đôi khi lại tiềm ẩn bệnh lý nghiêm trọng. Ba mẹ cần chú ý đưa trẻ đi khám nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Sút cân không rõ lý do: Nếu trẻ vẫn ăn uống bình thường hoặc thậm chí ăn nhiều nhưng lại sụt cân, đây có thể là dấu hiệu rối loạn chuyển hóa, bệnh lý mạn tính hoặc vấn đề nội tiết.

• Tiêu chảy kéo dài, hay đau bụng: Tiêu chảy trên 2 tuần hoặc trẻ hay kêu đau bụng có thể liên quan tới các bệnh tiêu hóa, loạn hấp thu hoặc dị ứng thực phẩm, khiến trẻ không tăng cân, chiều cao.

• Trẻ mệt mỏi, xanh xao: Tình trạng thiếu máu, suy dinh dưỡng hay bệnh lý mạn tính đều có thể khiến trẻ lúc nào cũng mệt, ít hoạt động, da xanh tái.

• Kém tăng chiều cao nhiều tháng liên tiếp: Nếu trong nhiều tháng, chiều cao của trẻ gần như không thay đổi, thấp hơn so với chuẩn WHO, cần thăm khám để tìm nguyên nhân nội tiết hay bệnh lý khác.

• Trẻ ăn khỏe nhưng chậm phát triển so với chuẩn: Đây là dấu hiệu quan trọng, cảnh báo khả năng hấp thu kém hoặc các rối loạn tiềm ẩn, cần được kiểm tra kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và tầm vóc của trẻ.

3. Trẻ ăn nhiều mà không tăng cân, chiều cao: Cha mẹ nên làm gì?

Khi thấy trẻ ăn nhiều mà vẫn không tăng cân, tăng chiều cao, ba mẹ không nên quá lo lắng nhưng cũng không được chủ quan. Dưới đây là những việc cần làm để giúp bé phát triển tốt nhất:

• Ghi nhật ký ăn uống → phát hiện thiếu chất: Ba mẹ nên ghi chép chi tiết những món bé ăn hàng ngày, số lượng, thời gian ăn để nhận ra bé có đang thiếu nhóm chất nào không, nhất là đạm, chất béo hay vi chất quan trọng.

• Tăng cường thực phẩm giàu vi chất: Bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa, hải sản, rau xanh và trái cây tươi để cung cấp đủ dưỡng chất cho bé phát triển cả cân nặng lẫn chiều cao.

• Chia nhỏ bữa, bổ sung bữa phụ giàu năng lượng: Thay vì ép bé ăn nhiều trong một bữa, ba mẹ nên chia nhỏ bữa, thêm các bữa phụ với sữa, sữa chua, phô mai, hạt… giúp bé dễ hấp thu và tăng năng lượng.

• Khuyến khích vận động phù hợp: Cho bé tham gia các hoạt động thể thao nhẹ nhàng như chạy, nhảy, bơi lội vừa giúp bé tiêu hóa tốt, vừa kích thích hormone tăng trưởng phát triển chiều cao.

• Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc: Giấc ngủ sâu, đặc biệt là vào ban đêm, rất quan trọng để cơ thể tiết hormone tăng trưởng. Trẻ thiếu ngủ dễ chậm lớn dù ăn uống đầy đủ.

• Không tự ý dùng thuốc kích thích ăn hoặc thực phẩm chức năng: Nhiều ba mẹ sốt ruột muốn bé tăng cân nhanh nên tự ý cho uống thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Điều này có thể gây hại sức khỏe, nhất là với trẻ nhỏ.

• Thăm khám bác sĩ nhi/dinh dưỡng nếu tình trạng kéo dài: Nếu trẻ ăn khỏe nhưng vẫn chậm lớn trong nhiều tháng, ba mẹ nên đưa bé đi khám để tìm nguyên nhân tiềm ẩn như bệnh tiêu hóa, nội tiết hay các rối loạn chuyển hóa, nhằm có hướng điều trị kịp thời.

Khi thấy trẻ ăn nhiều mà vẫn không tăng cân, tăng chiều cao, ba mẹ không nên quá lo lắng nhưng cũng không được chủ quan

Trẻ ăn nhiều nhưng vẫn chậm lớn không phải chuyện hiếm gặp. Cha mẹ cần theo dõi chỉ số tăng trưởng và đưa bé thăm khám khi cần thiết. Một chế độ ăn hợp lý, chăm sóc khoa học sẽ giúp bé bắt kịp đà tăng trưởng khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699