Vì sao trẻ có tiếng thở rít? Nguyên nhân và cách xử lý kịp thời

1. Tiếng thở rít là gì?

Tiếng thở rít là âm thanh bất thường phát ra từ đường hô hấp khi không khí đi qua các đường dẫn khí bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn. Âm thanh này thường rõ rệt nhất khi trẻ thở ra, nhưng trong một số trường hợp cũng có thể nghe thấy khi trẻ hít vào. Tiếng thở rít có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Đây là triệu chứng phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, do đường thở của trẻ nhỏ và dễ bị ảnh hưởng bởi viêm nhiễm hoặc dị vật.

2. Nguyên nhân gây tiếng thở rít ở trẻ

Tiếng thở rít ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ các vấn đề lành tính đến những tình trạng nghiêm trọng cần can thiệp y tế. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:

2.1. Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản là nguyên nhân hàng đầu gây tiếng thở rít ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Bệnh thường do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra, dẫn đến viêm và sưng các tiểu phế quản (đường thở nhỏ trong phổi). Triệu chứng bao gồm ho, sốt nhẹ, chảy nước mũi và tiếng thở rít. Bệnh thường nặng hơn ở trẻ sinh non hoặc trẻ có hệ miễn dịch yếu.

2.2. Hen suyễn

Hen suyễn là một bệnh lý mãn tính, trong đó đường thở bị viêm và co thắt, gây ra tiếng thở rít định kỳ. Trẻ bị hen suyễn có thể gặp các đợt cấp khi tiếp xúc với tác nhân kích thích như khói bụi, lông động vật, phấn hoa hoặc thay đổi thời tiết. Các triệu chứng khác bao gồm khó thở, ho khan và tức ngực.

Hen suyễn là một trong những nguyên nhân có thể gây thở rít ở trẻ

2.3. Dị vật đường thở

Khi trẻ vô tình hít phải dị vật như mảnh đồ chơi, hạt trái cây hoặc thức ăn, đường thở có thể bị tắc nghẽn, gây ra tiếng thở rít đột ngột. Đây là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý ngay. Các dấu hiệu đi kèm bao gồm ho dữ dội, tím tái hoặc không thể nói/khóc.

2.4. Nhiễm trùng đường hô hấp

Các bệnh như viêm phổi, viêm họng hoặc cảm lạnh do virus cũng có thể gây tiếng thở rít. Viêm nhiễm làm sưng niêm mạc đường thở, khiến luồng không khí bị cản trở. Trẻ có thể kèm theo sốt, ho có đờm hoặc mệt mỏi.

2.5. Dị ứng

Dị ứng với các tác nhân như bụi, phấn hoa hoặc thức ăn có thể gây viêm đường thở, dẫn đến tiếng thở rít. Trong trường hợp nghiêm trọng, dị ứng có thể gây sốc phản vệ, kèm theo khó thở, phát ban và sưng mặt.

2.6. Các nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân hiếm gặp hơn bao gồm dị tật bẩm sinh ở đường thở (như hẹp khí quản), trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc bệnh phổi mãn tính. Những tình trạng này thường cần được chẩn đoán bởi bác sĩ chuyên khoa.

3. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Tiếng thở rít có thể là dấu hiệu của tình trạng nghiêm trọng, đặc biệt nếu đi kèm với các triệu chứng sau:

Khó thở nặng hoặc ngưng thở.
Tím tái ở môi, mặt hoặc đầu ngón tay.
Trẻ không thể nói, khóc hoặc ăn uống.
Sốt cao không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
Mệt mỏi, lơ mơ hoặc mất ý thức

4. Cách xử lý kịp thời khi trẻ có tiếng thở rít

Trước tiên, phụ huynh cần giữ bình tĩnh để đánh giá chính xác tình trạng của trẻ. Quan sát tần suất và mức độ của tiếng thở rít, đồng thời ghi nhận các triệu chứng đi kèm như khó thở, sốt, ho hoặc tím tái. Những thông tin này sẽ rất hữu ích khi trao đổi với bác sĩ để chẩn đoán nguyên nhân chính xác.

Tiếp theo, hãy đảm bảo đường thở của trẻ được thông thoáng bằng cách đặt trẻ ở tư thế ngồi thẳng hoặc hơi nghiêng về phía trước. Tư thế này giúp trẻ dễ thở hơn và giảm áp lực lên đường hô hấp. Tránh để trẻ nằm ngửa, đặc biệt nếu nghi ngờ có dị vật trong đường thở. Đồng thời, loại bỏ các yếu tố kích thích trong môi trường xung quanh như khói bụi, khói thuốc lá hoặc không khí lạnh, vì chúng có thể làm nặng thêm tình trạng.

Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc không khí ẩm có thể giúp làm dịu đường thở bị kích ứng, đặc biệt trong trường hợp tiếng thở rít do viêm nhiễm hoặc khô niêm mạc. Bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt một bát nước nóng (ở khoảng cách an toàn) trong phòng để tăng độ ẩm. Tuy nhiên, cần đảm bảo nước không quá nóng để tránh nguy cơ bỏng cho trẻ.

Cha mẹ có thể sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng để tăng độ ẩm

Nếu nghi ngờ trẻ hít phải dị vật và có dấu hiệu tắc nghẽn đường thở, như không thể thở, ho dữ dội hoặc tím tái, cần thực hiện các biện pháp sơ cứu ngay lập tức. Các kỹ thuật như vỗ lưng hoặc ấn ngực (theo phương pháp Heimlich dành cho trẻ em) có thể giúp đẩy dị vật ra ngoài. Tuy nhiên, chỉ thực hiện nếu bạn đã được đào tạo trước đó. Nếu không chắc chắn, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức để được hỗ trợ chuyên môn.

Cuối cùng, trong mọi trường hợp tiếng thở rít kéo dài hoặc đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm nhất có thể. Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp như X-quang, đo nồng độ oxy máu hoặc nội soi để xác định nguyên nhân. Tùy thuộc vào tình trạng, trẻ có thể được điều trị bằng thuốc giãn phế quản, corticoid hoặc oxy liệu pháp. Việc can thiệp y tế kịp thời là yếu tố then chốt để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Tiếng thở rít ở trẻ em là một triệu chứng cần được chú ý, vì nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề đường hô hấp từ nhẹ đến nghiêm trọng. Việc nhận biết nguyên nhân, quan sát triệu chứng và xử lý kịp thời là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Phụ huynh nên giữ bình tĩnh, đưa trẻ đến bác sĩ khi cần thiết và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ tái phát. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ có thể nhanh chóng hồi phục và duy trì sức khỏe đường hô hấp tốt.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699