Viêm màng phổi ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

1. Nguyên Nhân Gây Viêm Màng Phổi Ở Trẻ Em

Màng phổi gồm hai lớp: màng phổi tạng (bao bọc phổi) và màng phổi thành (lót bên trong thành ngực). Giữa hai lớp này là khoang màng phổi, chứa một lượng nhỏ chất lỏng giúp phổi di chuyển trơn tru khi thở. Viêm màng phổi xảy ra khi các lớp màng phổi bị viêm, gây đau hoặc khó chịu, đặc biệt khi trẻ hít thở sâu. Ở trẻ em, tình trạng này thường liên quan đến nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác, và mức độ nghiêm trọng có thể dao động từ nhẹ đến nặng.

Viêm màng phổi ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

1.1. Nhiễm Trùng

Nhiễm khuẩn: Viêm phổi do vi khuẩn (như Streptococcus pneumoniae hoặc Staphylococcus aureus) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm màng phổi ở trẻ. Vi khuẩn có thể lan từ phổi sang màng phổi, gây viêm.

Nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm màng phổi ở trẻ

Nhiễm virus: Các virus như virus cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV) hoặc adenovirus có thể gây viêm màng phổi, thường nhẹ hơn so với nhiễm khuẩn.
Nhiễm nấm hoặc ký sinh trùng: Dù hiếm gặp, các loại nấm hoặc ký sinh trùng cũng có thể gây viêm màng phổi, đặc biệt ở trẻ có hệ miễn dịch yếu.

1.2. Các Bệnh Lý Liên Quan

Viêm phổi: Viêm màng phổi thường là biến chứng của viêm phổi không được điều trị kịp thời.
Lao phổi: Bệnh lao ở trẻ em có thể ảnh hưởng đến màng phổi, gây viêm hoặc tràn dịch màng phổi.
Bệnh tự miễn: Các bệnh như lupus ban đỏ hệ thống hoặc viêm khớp dạng thấp ở trẻ có thể gây viêm màng phổi do hệ miễn dịch tấn công nhầm màng phổi.
Ung thư: Dù rất hiếm, các bệnh lý như ung thư máu hoặc u lympho có thể gây viêm hoặc tràn dịch màng phổi.

1.3. Chấn Thương Hoặc Can Thiệp Y Tế

Chấn thương ngực: Va chạm mạnh vào ngực do tai nạn hoặc chơi thể thao có thể gây tổn thương màng phổi, dẫn đến viêm.
Phẫu thuật hoặc thủ thuật y tế: Các can thiệp như đặt ống dẫn lưu ngực hoặc phẫu thuật lồng ngực có thể gây kích ứng màng phổi.

2. Dấu Hiệu Của Viêm Màng Phổi Ở Trẻ Em

Triệu chứng của viêm màng phổi ở trẻ em có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Đau ngực: Trẻ thường cảm thấy đau nhói hoặc đau âm ỉ ở ngực, đặc biệt khi hít thở sâu, ho hoặc thay đổi tư thế. Đau có thể lan ra vai hoặc lưng.
Khó thở: Trẻ có thể thở nhanh, nông hoặc cảm thấy khó chịu khi thở do đau hoặc tràn dịch màng phổi.
Sốt: Sốt cao hoặc sốt nhẹ thường đi kèm, đặc biệt nếu nguyên nhân là nhiễm trùng.
Ho: Ho khan hoặc ho có đờm có thể xuất hiện, đặc biệt nếu trẻ bị viêm phổi.
Mệt mỏi: Trẻ có thể trở nên uể oải, chán ăn hoặc thiếu năng lượng.
Tiếng cọ màng phổi: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể nghe thấy âm thanh cọ xát khi khám phổi bằng ống nghe.

3. Cách Điều Trị Viêm Màng Phổi Ở Trẻ Em

Việc xác định và điều trị nguyên nhân gây viêm màng phổi là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Nếu viêm màng phổi do nhiễm khuẩn, chẳng hạn như do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh như amoxicillin hoặc ceftriaxone để tiêu diệt vi khuẩn. Trong trường hợp viêm màng phổi do virus, chẳng hạn như virus cúm hoặc RSV, điều trị chủ yếu tập trung vào hỗ trợ, bao gồm nghỉ ngơi, cung cấp đủ nước và theo dõi sát sao để đảm bảo trẻ phục hồi.

Tùy vào nguyên nhân gây viêm màng phổi mà cách thức điều trị cho trẻ là khác nhau

Trong trường hợp viêm màng phổi kèm theo tràn dịch, tức là sự tích tụ chất lỏng trong khoang màng phổi, bác sĩ có thể cần can thiệp để dẫn lưu chất lỏng. Thủ thuật chọc dò màng phổi được thực hiện để hút chất lỏng ra ngoài, giúp giảm áp lực lên phổi và cải thiện khả năng hô hấp của trẻ. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, khi chất lỏng tích tụ nhiều hoặc tái phát, bác sĩ có thể đặt ống dẫn lưu ngực để loại bỏ chất lỏng liên tục. Những thủ thuật này thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Việc kiểm soát các triệu chứng như đau ngực và sốt là cần thiết để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol thường được sử dụng để giảm đau ngực và hạ sốt. Những loại thuốc này cũng có tác dụng chống viêm, giúp giảm kích ứng ở màng phổi. Trong trường hợp trẻ bị khó thở nghiêm trọng, bác sĩ có thể cung cấp oxy qua mặt nạ hoặc sử dụng thuốc giãn phế quản nếu có dấu hiệu co thắt đường thở. Nghỉ ngơi đầy đủ cũng là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi, giúp cơ thể trẻ có thời gian để chữa lành.

Sau khi điều trị tại bệnh viện, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ tại nhà để đảm bảo tình trạng không xấu đi. Phụ huynh nên quan sát các triệu chứng như đau ngực, khó thở hoặc sốt tái phát và báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường. Việc tuân thủ sử dụng thuốc theo đúng liều lượng và thời gian được bác sĩ chỉ định là rất quan trọng, đặc biệt với các trường hợp nhiễm khuẩn hoặc lao. Ngoài ra, phụ huynh nên cung cấp cho trẻ một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa, bao gồm nhiều rau xanh, trái cây và protein để hỗ trợ quá trình phục hồi. Đảm bảo trẻ uống đủ nước và nghỉ ngơi đầy đủ cũng giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.

Viêm màng phổi ở trẻ em là một tình trạng cần được chú ý, đặc biệt khi trẻ có các triệu chứng như đau ngực, khó thở hoặc sốt. Việc nhận biết nguyên nhân, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh biến chứng. Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám ngay nếu có dấu hiệu bất thường và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm phòng, giữ vệ sinh và chăm sóc sức khỏe tổng thể. Nếu bạn lo lắng về tình trạng của con mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699