Viêm tuyến nước bọt ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Viêm tuyến nước bọt là gì?

Viêm tuyến nước bọt là tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương ở một hoặc nhiều tuyến nước bọt chính, bao gồm tuyến mang tai (parotid), tuyến dưới hàm (submandibular) và tuyến dưới lưỡi (sublingual). Ở trẻ em, viêm tuyến mang tai là phổ biến nhất, đặc biệt liên quan đến bệnh quai bị. Viêm tuyến nước bọt có thể xảy ra do nhiễm vi khuẩn, virus, tắc nghẽn ống dẫn nước bọt hoặc các nguyên nhân khác. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như áp-xe hoặc nhiễm trùng lan rộng.

2. Nguyên nhân gây viêm tuyến nước bọt ở trẻ em

Viêm tuyến nước bọt ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

2.1. Nhiễm virus

Nhiễm virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tuyến nước bọt ở trẻ em, đặc biệt là virus quai bị (mumps virus). Bệnh quai bị thường gây sưng đau tuyến mang tai, kèm theo sốt và mệt mỏi. Mặc dù tiêm phòng vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) đã giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh, nhưng một số trẻ chưa được tiêm phòng vẫn có nguy cơ cao. Ngoài ra, các virus khác như Epstein-Barr, Coxsackie hoặc influenza cũng có thể gây viêm tuyến nước bọt.

Nhiễm virus là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tuyến nước bọt ở trẻ

2.2. Nhiễm vi khuẩn

Vi khuẩn, chẳng hạn như Staphylococcus aureus, có thể gây viêm tuyến nước bọt, đặc biệt khi trẻ bị mất nước, suy giảm miễn dịch hoặc có vệ sinh răng miệng kém. Nhiễm khuẩn thường xảy ra khi ống dẫn nước bọt bị tắc, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

2.3. Tắc nghẽn ống dẫn nước bọt

Sỏi nước bọt hoặc cặn khoáng có thể gây tắc nghẽn ống dẫn, dẫn đến tích tụ nước bọt và tạo môi trường thuận lợi cho nhiễm trùng. Ở trẻ em, nguyên nhân này ít gặp hơn so với người lớn nhưng vẫn có thể xảy ra.

3. Triệu chứng của viêm tuyến nước bọt ở trẻ em

Triệu chứng của viêm tuyến nước bọt ở trẻ em có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Sưng và đau: Tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai, sưng to, gây đau khi chạm hoặc khi trẻ nhai, nuốt. Sưng có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên mặt.
Sốt: Trẻ có thể sốt nhẹ đến cao, đặc biệt trong trường hợp viêm do nhiễm virus hoặc vi khuẩn.
Khô miệng: Do tuyến nước bọt bị tổn thương, trẻ có thể cảm thấy khô miệng, khó chịu khi nói hoặc nuốt.
Khó khăn khi ăn uống: Đau khi nhai hoặc nuốt khiến trẻ biếng ăn, bỏ bữa.
Mủ hoặc dịch bất thường: Trong trường hợp nhiễm khuẩn nặng, có thể xuất hiện mủ từ ống dẫn nước bọt.

4. Cách điều trị viêm tuyến nước bọt ở trẻ em
Phụ huynh nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước để làm loãng nước bọt và ngăn ngừa tắc nghẽn thêm. Đặt khăn ấm lên vùng tuyến nước bọt bị sưng có thể giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu. Việc cho trẻ nhai kẹo gum không đường hoặc ngậm chanh có thể kích thích tiết nước bọt, giúp làm sạch ống dẫn. Ngoài ra, vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng, bao gồm đánh răng và súc miệng thường xuyên, là rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát.

Cha mẹ nên khuyến khích trẻ súc miệng và vệ sinh răng miệng thường xuyên để ngăn nhiễm trùng

Khi viêm tuyến nước bọt do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh như amoxicillin hoặc clindamycin để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Phụ huynh cần đảm bảo trẻ dùng đủ liều kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc. Trong trường hợp trẻ bị đau hoặc sốt, các loại thuốc như paracetamol hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để giảm đau và hạ sốt. Nếu nguyên nhân là virus, chẳng hạn như virus quai bị, không có thuốc đặc trị, và điều trị tập trung vào việc giảm triệu chứng. Trong trường hợp này, trẻ cần được nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và uống nhiều nước để hỗ trợ hệ miễn dịch.

Trong những trường hợp hiếm gặp, khi viêm tuyến nước bọt gây ra các biến chứng như sỏi nước bọt lớn hoặc áp-xe, phẫu thuật có thể cần thiết. Phẫu thuật có thể bao gồm việc loại bỏ sỏi nước bọt hoặc dẫn lưu mủ từ áp-xe. Thủ thuật này thường được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc phẫu thuật viên lành nghề. Sau phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo không có biến chứng và tuyến nước bọt hoạt động bình thường trở lại.

Sau khi điều trị, việc theo dõi là rất quan trọng để đảm bảo trẻ hồi phục hoàn toàn. Phụ huynh cần đưa trẻ tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để kiểm tra tình trạng tuyến nước bọt. Nếu triệu chứng như sưng hoặc đau tái phát, cần thông báo ngay cho bác sĩ để được xử lý kịp thời. Các chương trình phục hồi có thể bao gồm tư vấn về chế độ ăn uống và vệ sinh răng miệng để ngăn ngừa tái phát.

Viêm tuyến nước bọt ở trẻ em là một bệnh lý cần được chú ý, đặc biệt khi trẻ xuất hiện các triệu chứng như sưng đau, sốt hoặc khó khăn khi ăn uống. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị giúp phụ huynh xử lý kịp thời và hiệu quả. Quan trọng nhất, việc tiêm phòng đầy đủ, duy trì vệ sinh răng miệng và đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu bất thường là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Nếu bạn nghi ngờ con mình bị viêm tuyến nước bọt, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699