3 đến 4 tuổi: Các cột mốc vận động cha mẹ không nên bỏ lỡ

1. Tổng quan giai đoạn 3-4 tuổi: Phát triển thể chất mạnh mẽ

Ở độ tuổi từ 3 đến 4, trẻ bước vào giai đoạn "bùng nổ" về vận động và thể chất. Trẻ trở nên cực kỳ hiếu động, tò mò và sẵn sàng khám phá mọi thứ xung quanh bằng các hoạt động thể chất như chạy nhảy, leo trèo và sử dụng tay linh hoạt. Đây là thời điểm cha mẹ sẽ thấy con gần như không ngồi yên, luôn tìm kiếm thứ gì đó để vận động và thử thách bản thân.

Trẻ bắt đầu kiểm soát cơ thể tốt hơn, thể hiện rõ rệt ở khả năng giữ thăng bằng và phối hợp tay – chân.
Khả năng phối hợp vận động thô và tinh đều phát triển mạnh, làm nền tảng cho các kỹ năng sau này như viết, vẽ, chơi thể thao nhẹ.

Ở độ tuổi từ 3 đến 4, trẻ bước vào giai đoạn "bùng nổ" về vận động và thể chất

2. Các mốc vận động thô nổi bật

Ở giai đoạn này, trẻ thể hiện sự linh hoạt và chủ động rõ rệt trong các hoạt động vận động thô. Cha mẹ có thể nhận thấy những tiến bộ rõ rệt hằng tuần:

Chạy chắc chắn: Trẻ 3-4 tuổi chạy vững vàng hơn, ít bị ngã. Không chỉ chạy theo đường thẳng, trẻ còn có thể đổi hướng hoặc dừng lại đột ngột khi đang chạy.
Nhảy bằng hai chân: Trẻ có thể bật nhảy tại chỗ, nhún hai chân để nhảy về phía trước, hoặc nhảy qua các vật cản thấp. Một số bé còn thích trò "nhảy lò cò" dù chưa làm được trọn vẹn.
Leo cầu thang không cần giúp đỡ: Trẻ có thể leo lên và xuống cầu thang bằng cách đặt từng chân trên từng bậc, không cần người lớn hỗ trợ. Tuy nhiên, nhiều bé vẫn cần bám tay vịn để đảm bảo an toàn.
Đi xe ba bánh: Khả năng phối hợp tay và chân giúp trẻ điều khiển xe ba bánh tốt hơn, biết đạp xe đi tới, rẽ trái phải theo ý muốn.
Tham gia trò chơi vận động: Trẻ có thể tham gia các trò chơi như đá bóng, đuổi bắt, lăn bóng, nhảy dây đơn giản.

3. Các kỹ năng vận động tinh phát triển

Song song với vận động thô, vận động tinh – những hoạt động đòi hỏi sự phối hợp khéo léo của các ngón tay và bàn tay – cũng phát triển vượt bậc trong giai đoạn này.

Cầm bút đúng cách: Trẻ có thể cầm bút màu bằng ba ngón (kiểu cầm đúng), vẽ các hình đơn giản như hình tròn, đường zic zac, hình người que.
Vẽ có chủ đích: Bé có thể vẽ ra hình ảnh theo trí tưởng tượng hoặc mô tả của người lớn, dù còn sơ sài. Nhiều trẻ thích vẽ nhà, cây, người, mặt trời… với các chi tiết ngày càng phong phú.
Xếp hình và lắp ráp: Trẻ xếp được 5–8 khối chồng lên nhau, biết sử dụng đồ chơi lắp ráp đơn giản để tạo thành các khối có hình thù.
Tự phục vụ cơ bản: Trẻ có thể tự mặc quần áo đơn giản, cài nút áo lớn, kéo khóa hoặc tháo giày. Những hoạt động này giúp bé tự tin và độc lập hơn.
Lật sách, tô màu: Trẻ biết lật từng trang sách, tô màu trong khuôn khổ mà không lem quá nhiều ra ngoài đường viền.

4. Dấu hiệu chậm phát triển thể chất ở trẻ 3-4 tuổi

Việc theo dõi sát sao các cột mốc vận động là cần thiết để phát hiện sớm các dấu hiệu chậm phát triển ở trẻ. Nếu cha mẹ nhận thấy các biểu hiện dưới đây, nên trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia phát triển:

Không đi vững hoặc chưa biết chạy: Nếu bé vẫn đi loạng choạng, không kiểm soát được dáng đi, hay ngã khi chạy nhẹ, đó là dấu hiệu chậm phát triển vận động thô.
Không thể nhảy: Nếu trẻ không thể nhún người hoặc bật nhảy lên bằng cả hai chân dù đã được hướng dẫn nhiều lần.
Không biết leo cầu thang: Trẻ không thể tự leo lên xuống cầu thang hoặc rất sợ độ cao dù bạn đồng trang lứa đã làm được.
Khó khăn trong việc dùng tay: Trẻ không thể cầm bút, xếp khối, lắp ráp hoặc tự mặc quần áo.
Không quan tâm đến vận động: Trẻ lười vận động, không thích chạy nhảy, chơi các trò chơi vận động hoặc tỏ ra kém hứng thú.

Nếu một hoặc nhiều dấu hiệu trên xuất hiện kéo dài, đó có thể là biểu hiện chậm phát triển ở trẻ và cần được can thiệp sớm.

5. Cha mẹ có thể làm gì để hỗ trợ?

Giai đoạn 3-4 tuổi là thời điểm lý tưởng để xây dựng nền tảng phát triển thể chất vững vàng. Vai trò của cha mẹ là tạo điều kiện, khuyến khích và đồng hành cùng con:

Tăng thời gian vận động mỗi ngày: Tối thiểu 60 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể chất. Có thể chia nhỏ thành nhiều khoảng thời gian trong ngày để phù hợp với sức của bé.
Chơi cùng con: Tham gia cùng con trong các trò chơi vận động như chạy đua, chơi bắt bóng, nhảy tại chỗ, hoặc chơi các trò chơi tương tác như kéo co, leo cầu trượt.
Tạo không gian an toàn: Bố trí khu vực chơi rộng rãi, an toàn trong nhà hoặc ngoài trời. Dọn dẹp vật cản có thể gây vấp ngã.
Dùng đồ chơi hỗ trợ vận động: Chọn đồ chơi như xe chòi chân, bóng, cầu trượt nhỏ, xích đu an toàn, thảm nhảy… để bé chơi và vận động toàn thân.
Khuyến khích con tự lập: Cho bé cơ hội tự mặc quần áo, cất đồ chơi, mở nắp chai nước… Những hành động này giúp rèn vận động tinh và xây dựng tính tự tin.
Hạn chế thiết bị điện tử: Tránh cho trẻ dùng màn hình (TV, điện thoại, máy tính bảng) quá 1 tiếng mỗi ngày. Thay vào đó, tăng thời gian hoạt động ngoài trời, chơi nhóm hoặc sáng tạo với giấy, bút, khối xếp hình.
Động viên và quan sát tiến bộ: Mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau. Thay vì so sánh, hãy khen ngợi khi con cố gắng và quan sát xem con có tiến bộ theo thời gian không.

Giai đoạn 3-4 tuổi là thời điểm lý tưởng để xây dựng nền tảng phát triển thể chất vững vàng

Việc theo dõi sát sao sự phát triển vận động của trẻ 3-4 tuổi giúp cha mẹ đồng hành hiệu quả trong quá trình trưởng thành của con. Nếu trẻ chậm đạt các mốc quan trọng, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến chuyên gia. Sự hỗ trợ đúng lúc sẽ tạo nền tảng vững chắc cho những bước tiến tiếp theo của bé.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699