1. Khô mũi ở trẻ – Dấu hiệu và vì sao mẹ không nên xem nhẹ?

Khác với người lớn, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chủ yếu thở bằng mũi (đặc biệt là trong 6 tháng đầu đời). Niêm mạc mũi của bé lại vô cùng mỏng manh và nhạy cảm. Khi mũi bị khô, lớp màng nhầy bảo vệ tự nhiên bị mất đi, gây ra cảm giác ngứa rát và khó chịu.

Dấu hiệu nhận biết bé bị khô mũi:

Cha mẹ có thể dễ dàng nhận thấy các biểu hiện sau:

• Bé thở nghe tiếng rít nhẹ, sột soạt khô thay vì tiếng khò khè có đờm như khi nghẹt mũi.

• Bé hay quấy khóc, ngủ không yên, thường dùng tay dụi mũi hoặc ngoáy mũi.

• Quan sát thấy vảy (gỉ) mũi khô, cứng bám ở ngay cửa lỗ mũi.

• Bé bú khó, hay ngưng bú giữa chừng để há miệng thở.

• Thỉnh thoảng, bé có thể có vệt máu cam li ti do các vảy khô bong ra làm xước niêm mạc mũi.

Vì sao không nên xem nhẹ?

Khi niêm mạc mũi bị khô, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tiết ra nhiều dịch nhầy hơn để tự bôi trơn. Trớ trêu thay, điều này lại có thể gây ra tình trạng nghẹt mũi thứ phát, khiến bé khó thở hơn.

Hơn nữa, các vảy mũi khô cứng khi bong ra có thể gây chảy máu cam, và cảm giác ngứa rát liên tục làm bé mất ngủ, bú kém, ảnh hưởng đến sự phát triển trong những tháng đầu đời.

Mặc dù khô mũi là lành tính, nhưng nếu để kéo dài, nó có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác

2. Nguyên nhân hàng đầu khiến bé bị khô mũi

Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ có cách xử lý tận gốc. "Thủ phạm" hàng đầu gây khô mũi ở trẻ thường là:

• Không khí khô: Đây là lý do phổ biến nhất. Việc sử dụng điều hòa (máy lạnh) hoặc máy sưởi trong phòng liên tục sẽ làm giảm độ ẩm không khí nghiêm trọng, khiến niêm mạc mũi của bé bị "bốc hơi" nước và khô lại.

• Thời tiết hanh khô: Những ngày thời tiết chuyển mùa, đặc biệt là mùa đông ở miền Bắc hoặc mùa khô ở miền Nam, độ ẩm không khí xuống thấp cũng gây ra hiện tượng này.

• Môi trường có chất kích thích: Khói thuốc lá, bụi bẩn, lông thú cưng, hoặc mùi nước hoa nồng trong phòng có thể kích ứng, làm khô và viêm niêm mạc mũi của bé.

• Cơ thể thiếu nước: Khi bé bị sốt, tiêu chảy hoặc đơn giản là bú không đủ, cơ thể sẽ bị thiếu nước, và biểu hiện đầu tiên là khô da, khô môi và khô mũi.

• Lạm dụng nước muối sinh lý: Một số cha mẹ lạm dụng việc xịt, rửa mũi cho con hàng ngày với tần suất dày đặc. Theo các chuyên gia, việc sử dụng nước muối sinh lý quá nhiều lần trong ngày khi bé không bị bệnh có thể làm mất đi lớp dịch nhầy bảo vệ tự nhiên, gây khô mũi.

3. 5 cách trị khô mũi cho bé tại nhà an toàn và hiệu quả

Khi phát hiện bé có dấu hiệu khô mũi, cha mẹ hãy bình tĩnh áp dụng 5 biện pháp "dưỡng ẩm" an toàn và hiệu quả ngay sau đây:

Cách 1: Nhỏ nước muối sinh lý ĐÚNG CÁCH

Nước muối ưu trương nồng độ thấp là giải pháp vàng để dưỡng ẩm ngay lập tức. Tuy nhiên, mẹ cần dùng đúng cách:

• Mục đích: Khi trị khô mũi, mục đích là dưỡng ẩm, không phải rửa trôi.

• Cách làm: Đặt bé nằm ngửa, đầu hơi ngửa ra sau. Nhỏ 1-2 giọt nước muối ưu trương nồng độ thấp vào mỗi bên mũi. Không cần hút ra ngay, hãy để nước muối tự ngấm và làm mềm niêm mạc cũng như các vảy mũi khô.

• Tần suất: Chỉ nên thực hiện 2-3 lần/ngày, đặc biệt là trước khi bé bú hoặc đi ngủ để giúp bé dễ chịu hơn.

• Lưu ý quan trọng: Không nên lạm dụng nhỏ 5-7 lần/ngày hoặc dùng liên tục nhiều ngày (quá 4-5 ngày) khi không cần thiết, vì có thể gây tác dụng ngược làm khô mũi hơn (theo khuyến cáo từ một số chuyên gia y tế).

Cách 2: Tăng cường độ ẩm không khí

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Đây là thiết bị hiệu quả nhất. Hãy đặt một máy tạo độ ẩm phun sương mát trong phòng bé và duy trì độ ẩm lý tưởng ở mức 40% - 60%.

• Lưu ý an toàn: Phải vệ sinh máy tạo độ ẩm hàng ngày theo hướng dẫn của nhà sản xuất để tránh nấm mốc và vi khuẩn phát triển, vốn còn nguy hiểm hơn cả không khí khô.

• Giải pháp thay thế: Nếu không có máy, mẹ có thể đặt một chậu nước sạch trong phòng (nhớ để xa tầm với của bé) hoặc tận dụng việc phơi khăn ẩm trong phòng để tăng độ ẩm.

Tăng cường độ ẩm không khí ở mức phù hợp hỗ trợ giảm tình trạng khô mũi

Cách 3: "Xông hơi" an toàn trong phòng tắm

Hơi nước ấm là một cách tuyệt vời để làm ẩm đường thở của bé một cách nhanh chóng.

• Cách làm: Mẹ hãy mở vòi nước nóng cho hơi nước bốc lên đầy phòng tắm (nhớ đóng cửa phòng). Sau đó, bế bé vào phòng tắm (đứng ở khu vực khô ráo, không phải dưới vòi nước) và ngồi chơi cùng con trong 10-15 phút.

• Lợi ích: Hơi ẩm và ấm sẽ ngay lập tức làm dịu niêm mạc mũi đang bị khô rát, làm mềm các vảy mũi cứng, giúp bé dễ thở hơn tức thì. Đây là cách rất tốt để thực hiện trước khi bé đi ngủ.

Cách 4: Đảm bảo bé đủ nước

Một cơ thể đủ nước sẽ có một hệ hô hấp ẩm và khỏe mạnh.

• Đối với bé dưới 6 tháng (bú mẹ/sữa công thức): Hãy tăng cường các cữ bú. Cho bé bú theo nhu cầu, đừng ép bé bú quá nhiều một lúc nhưng hãy cho bé bú thường xuyên hơn. Sữa mẹ hoặc sữa công thức là nguồn cung cấp nước tốt nhất cho bé ở độ tuổi này.

• Đối với bé trên 6 tháng (đã ăn dặm): Ngoài sữa, mẹ có thể cho bé uống thêm những ngụm nước lọc nhỏ sau khi ăn hoặc giữa các cữ bú để đảm bảo cơ thể bé không bị thiếu nước.

Cách 5: Vệ sinh vảy mũi khô và massage nhẹ nhàng

Khi mũi khô, các vảy (gỉ mũi) cứng sẽ làm bé ngứa ngáy. Việc xử lý chúng không đúng cách có thể gây chảy máu.

• Tuyệt đối không: Dùng móng tay, tăm bông khô hay dụng cụ cứng để cạy, gắp vảy mũi khô của bé. Hành động này gần như chắc chắn sẽ làm tổn thương niêm mcạ và gây chảy máu.

• Cách làm đúng: Đầu tiên, mẹ phải làm mềm vảy mũi bằng Cách 1 (nhỏ nước muối) hoặc Cách 3 (xông hơi).

• Vệ sinh: Sau khi vảy đã mềm, mẹ dùng một chiếc tăm bông mềm, đã thấm ướt nước muối sinh lý, và nhẹ nhàng khều hoặc lau phần vảy mũi ở ngay cửa lỗ mũi. Không bao giờ được đưa tăm bông vào sâu bên trong.

• Massage: Mẹ cũng có thể dùng ngón tay út (đã rửa sạch và ấm) xoa nhẹ nhàng hai bên cánh mũi của bé. Động tác này giúp kích thích lưu thông máu và làm bé dễ chịu hơn.

4. Khi nào mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ?

Phần lớn các trường hợp khô mũi sẽ hết sau 3-5 ngày khi mẹ áp dụng đúng các biện pháp chăm sóc. Tuy nhiên, hãy đưa bé đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

• Tình trạng khô mũi kéo dài hơn 1 tuần dù đã chăm sóc tích cực.

• Bé bị chảy máu cam thường xuyên (không chỉ là vệt máu li ti).

• Bé có dấu hiệu khó thở thực sự: thở nhanh, thở gấp, cánh mũi phập phồng, lồng ngực co lõm khi thở.

• Khô mũi đi kèm với sốt cao, ho, hoặc bé bỏ bú hoàn toàn, có dấu hiệu mất nước (tã khô, mắt trũng).

Khô mũi ở trẻ là hiện tượng phổ biến và thường không đáng lo ngại nếu cha mẹ hiểu đúng bản chất. Thay vì quá lo lắng, mẹ hãy tập trung vào "bộ ba" giải pháp chính: Dùng nước muối sinh lý đúng cách, đảm bảo độ ẩm không khí và cung cấp đủ sữa/nước cho bé. Với sự kiên nhẫn và chăm sóc đúng, bé sẽ nhanh chóng dễ chịu, bú ngon và ngủ yên hơn mỗi ngày.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Thạc sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Ths. Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. THS. Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: Phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Phố Hoàng Ngân, Phường Yên Hòa, Hà Nội.
• Thời gian làm việc: Sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699