1. Trẻ 20 tháng chưa biết nói có bình thường không?

Trẻ 20 tháng chưa biết nói không hoàn toàn là bình thường và cần được cha mẹ lưu ý. Theo chuẩn phát triển ngôn ngữ, trẻ 12 tháng tuổi thường đã có thể nói được 1-2 từ đơn có ý nghĩa như “ba”, “mẹ”. Đến 18 tháng, trẻ nên nói được ít nhất khoảng 10 từ đơn. Ở mốc 20 tháng, phần lớn trẻ có thể nói từ 20 đến 50 từ khác nhau, đồng thời bắt đầu ghép các từ đơn thành cụm từ đôi, ví dụ như “mẹ bế”, “ba cho”, “ăn cơm”.

Nếu trẻ 20 tháng tuổi vẫn chưa nói được từ nào, hoặc chỉ phát ra những âm bập bẹ, vô nghĩa, không rõ ràng, thì đây có thể là dấu hiệu chậm phát triển ngôn ngữ. Trong trường hợp này, cha mẹ không nên chờ đợi quá lâu mà nên đưa trẻ đi khám để tìm nguyên nhân và có hướng can thiệp kịp thời, giúp bé phát triển khả năng giao tiếp tốt nhất.

Trẻ 20 tháng chưa biết nói không hoàn toàn là bình thường và cần được cha mẹ lưu ý

2. Khi nào trẻ 20 tháng chậm nói được coi là bất thường?

Trẻ chậm nói ở 20 tháng tuổi không phải lúc nào cũng là bệnh lý, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo cha mẹ nên lưu tâm và đưa bé đi khám sớm:

• Không nói được từ đơn có nghĩa: Nếu trẻ 20 tháng vẫn chưa nói được những từ đơn giản như “bố”, “mẹ”, “ăn”, “đi” hay những từ có ý nghĩa rõ ràng, đây là dấu hiệu trẻ chậm nói cần được đánh giá kỹ lưỡng.

• Không giao tiếp bằng mắt, không chỉ trỏ: Trẻ chậm nói thường không nhìn vào mắt người khác khi giao tiếp hoặc không có hành vi chỉ tay để đòi hỏi, chia sẻ sự chú ý. Điều này có thể liên quan tới các vấn đề phát triển, như rối loạn phổ tự kỷ.

• Không hiểu chỉ dẫn đơn giản: Khi trẻ không hiểu hoặc không thực hiện được những chỉ dẫn quen thuộc như “lại đây”, “đưa cho mẹ”, đây cũng là dấu hiệu trẻ chậm nói kèm theo chậm phát triển ngôn ngữ thụ động.

• Không biết bắt chước âm thanh, động tác: Trẻ 20 tháng tuổi bình thường thường thích bắt chước âm thanh, cử chỉ của người lớn. Việc trẻ chậm nói mà không bắt chước bất kỳ hành vi nào là dấu hiệu đáng lo ngại.

• Chỉ giao tiếp bằng khóc, la hét: Nếu trẻ chậm nói không dùng lời nói hay cử chỉ mà chỉ khóc hoặc la hét để bày tỏ nhu cầu, điều này cho thấy bé đang gặp khó khăn lớn trong việc giao tiếp.

• Không có tiến bộ về ngôn ngữ trong vài tháng: Trẻ chậm nói mà ngôn ngữ không phát triển thêm trong 2-3 tháng liên tiếp là tín hiệu cần đưa trẻ đi khám sớm để được can thiệp kịp thời.

3. Nguyên nhân khiến trẻ 20 tháng chưa biết nói

Trẻ 20 tháng chưa biết nói có thể xuất phát từ cả nguyên nhân sinh lý lẫn bệnh lý. Cha mẹ cần phân biệt rõ để có hướng xử trí phù hợp:

• Nguyên nhân sinh lý (chậm nói đơn thuần):Trẻ hiểu lời nhưng ít nói, phản xạ giao tiếp tốt và vẫn có sự phát triển vận động bình thường. Trong gia đình có người từng chậm nói cũng có thể là yếu tố liên quan. Một số bé nhút nhát, ít giao tiếp hoặc sống trong môi trường ít trò chuyện, không được đọc sách, không được khuyến khích giao tiếp… cũng có thể chậm nói nhưng vẫn phát triển bình thường về lâu dài.

• Nguyên nhân bệnh lý (cần đi khám):

• Khiếm thính: Trẻ không phản ứng với âm thanh xung quanh hoặc không quay đầu khi được gọi tên, đây là một trong những nguyên nhân khiến trẻ không phát triển ngôn ngữ.

• Rối loạn phổ tự kỷ: Trẻ không giao tiếp bằng mắt, không chỉ trỏ, không bắt chước hành động của người lớn. Bé thường chơi một mình, ít cười và ít tương tác xã hội, là dấu hiệu cần chú ý sớm.

• Chậm phát triển trí tuệ: Không chỉ chậm nói, trẻ còn có biểu hiện chậm vận động, khó hiểu lời nói, kém tập trung trong sinh hoạt hàng ngày.

• Rối loạn cấu trúc phát âm: Dị tật như dính thắng lưỡi hay bất thường vòm miệng khiến trẻ không phát âm rõ hoặc phát âm khó khăn.

• Tiếp xúc quá nhiều tivi, điện thoại: Trẻ bị thu hút vào các thiết bị điện tử dẫn đến thụ động, hạn chế khả năng giao tiếp, từ đó chậm phát triển ngôn ngữ.

4. Trẻ 20 tháng chưa biết nói cần làm gì?

Trẻ 20 tháng chưa biết nói cần được quan tâm và can thiệp kịp thời để không bỏ lỡ “giai đoạn vàng” phát triển ngôn ngữ. Cha mẹ nên thực hiện các bước sau:

• Đưa trẻ đi khám: Hãy cho trẻ khám chuyên khoa Nhi, Phát triển, Tâm lý hoặc Ngôn ngữ. Bác sĩ sẽ kiểm tra thính lực để loại trừ điếc bẩm sinh, đánh giá khả năng hiểu lời nói, khả năng bắt chước và phản ứng giao tiếp, đồng thời tầm soát các rối loạn phát triển như tự kỷ.

• Tạo môi trường giao tiếp tích cực: Nói chuyện với bé nhiều nhất có thể, dạy bé chỉ trỏ, gọi tên đồ vật xung quanh. Thường xuyên đọc sách, kể chuyện, hát với bé. Hạn chế tối đa việc cho trẻ xem tivi, điện thoại, vì dễ khiến bé thụ động. Luôn khuyến khích bé bắt chước âm thanh và lời nói của người lớn.

• Trị liệu ngôn ngữ nếu cần thiết: Nếu bác sĩ chỉ định, trẻ có thể cần tham gia các chương trình can thiệp sớm tại trung tâm chuyên biệt. Việc này giúp trẻ học cách phát âm đúng, tăng vốn từ vựng và cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội. Đồng thời, cha mẹ nên chú ý bổ sung vi chất đầy đủ như sắt, kẽm, vitamin D để hỗ trợ phát triển não bộ và ngôn ngữ.

Trẻ 20 tháng chưa biết nói cần được quan tâm và can thiệp kịp thời

Bé 20 tháng chưa nói không phải lúc nào cũng bất thường, nhưng cha mẹ không nên chủ quan. Nếu bé ít tương tác, không hiểu lời nói hoặc không bộc lộ cảm xúc, cần đưa bé đi khám sớm. Can thiệp đúng lúc sẽ giúp bé bắt kịp mốc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp xã hội.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699