1. Con chậm nói là như thế nào?

Ngôn ngữ là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng phát triển ngôn ngữ đúng theo tiêu chuẩn chung. Con được coi là chậm nói khi không đạt được các mốc ngôn ngữ phù hợp với độ tuổi, ví dụ như ít bập bẹ, chậm nói từ đơn, từ đôi hoặc không thể diễn đạt ý muốn bằng lời nói so với các bạn cùng trang lứa.

Ngôn ngữ là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ

2. Những dấu hiệu nguy hiểm khi con chậm nói

Chậm nói không chỉ đơn thuần là việc trẻ phát triển ngôn ngữ muộn hơn so với bạn bè cùng trang lứa, mà trong một số trường hợp, đó có thể là dấu hiệu của những vấn đề tiềm ẩn nghiêm trọng. Nếu trẻ có các biểu hiện dưới đây, bố mẹ cần đặc biệt lưu ý và đưa con đi thăm khám sớm để được đánh giá và can thiệp kịp thời:

• Không phản ứng với âm thanh: Trẻ không giật mình khi có tiếng động lớn, không quay đầu khi được gọi tên hoặc không phản ứng với âm thanh quen thuộc. Đây có thể là dấu hiệu của suy giảm thính lực hoặc điếc bẩm sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển ngôn ngữ.

• Không giao tiếp bằng mắt, không thể hiện cảm xúc: Trẻ tránh nhìn vào mắt người đối diện, không cười đáp lại khi được trêu đùa, ít bộc lộ cảm xúc hoặc không hứng thú với việc tương tác. Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của rối loạn phổ tự kỷ.

• Chỉ tập trung vào một hành động, không quan tâm đến xung quanh: Trẻ thường xuyên lặp đi lặp lại một hành động như xoay bánh xe đồ chơi, xếp đồ theo hàng mà không quan tâm đến người xung quanh. Điều này có thể liên quan đến chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc rối loạn phát triển.

• Không bắt chước âm thanh, không cố gắng giao tiếp với người thân: Trẻ không ê a, không bập bẹ theo bố mẹ, không cố gắng tạo âm thanh hay ra hiệu để diễn đạt nhu cầu. Đây là dấu hiệu đáng lo ngại về sự phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp của bé.

3. Nguyên nhân khiến con chậm nói

Chậm nói có thể là một dấu hiệu của chậm phát triển ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố môi trường và sinh lý. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp bố mẹ có biện pháp hỗ trợ phù hợp để con phát triển ngôn ngữ tốt hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ chậm nói:

• Ảnh hưởng từ môi trường: Trẻ ít được tương tác với bố mẹ, dành quá nhiều thời gian xem tivi, điện thoại hoặc chơi một mình có thể khiến khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ bị hạn chế. Việc thiếu sự kích thích ngôn ngữ từ người lớn khiến trẻ chậm phản xạ nói và khó học cách diễn đạt bằng lời.

• Tiếp xúc song ngữ sớm: Trẻ sống trong môi trường song ngữ có thể gặp khó khăn trong việc lựa chọn và sử dụng từ ngữ, dẫn đến hiện tượng ưu tiên một ngôn ngữ hơn và tạm thời chậm nói so với trẻ chỉ tiếp xúc với một ngôn ngữ.

• Vấn đề về thính giác, thần kinh hoặc bệnh lý bẩm sinh: Khi trẻ bị suy giảm thính lực, viêm tai giữa kéo dài hoặc mắc các rối loạn thần kinh (như bại não, động kinh), khả năng nghe và bắt chước âm thanh sẽ bị ảnh hưởng, làm chậm quá trình học nói.

• Di truyền hoặc sự phát triển của não bộ: Một số trẻ có tiền sử gia đình có người chậm nói hoặc mắc các vấn đề về ngôn ngữ cũng có nguy cơ cao bị chậm nói. Ngoài ra, những bất thường trong sự phát triển não bộ, chẳng hạn như rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ hoặc tăng động giảm chú ý, có thể gây ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ của trẻ.

4. Bố mẹ cần làm gì khi con chậm nói?

Khi phát hiện con có dấu hiệu chậm nói, bố mẹ không nên quá lo lắng mà cần kiên nhẫn hỗ trợ bé phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên. Ngoài việc tạo môi trường giao tiếp tốt, dinh dưỡng và giấc ngủ cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Dưới đây là những việc bố mẹ có thể làm để giúp con cải thiện khả năng giao tiếp:

• Tạo môi trường giao tiếp lành mạnh: Bố mẹ nên thường xuyên trò chuyện với con, sử dụng ngôn ngữ đơn giản, rõ ràng và lặp lại nhiều lần để giúp bé ghi nhớ. Khi bé bập bẹ hoặc cố gắng diễn đạt, hãy khuyến khích và đáp lại để bé có động lực nói nhiều hơn.

• Hạn chế cho trẻ xem tivi, điện thoại: Việc tiếp xúc quá nhiều với màn hình có thể khiến trẻ bị động trong giao tiếp, không có cơ hội tương tác trực tiếp với người xung quanh. Thay vào đó, bố mẹ nên dành thời gian trò chuyện, đọc sách, hát cho bé nghe để kích thích khả năng ngôn ngữ.

• Khuyến khích trẻ bắt chước và chơi các trò chơi tương tác: Những trò chơi như giả vờ làm bác sĩ, nấu ăn hay ghép hình sẽ giúp trẻ rèn luyện kỹ năng giao tiếp. Bố mẹ cũng có thể sử dụng tranh ảnh, đồ chơi phát ra âm thanh để giúp bé tập phát âm và mở rộng vốn từ.

• Đưa con đi khám nếu có dấu hiệu đáng lo: Nếu trẻ chậm nói kèm theo các dấu hiệu như không giao tiếp mắt, không phản ứng với âm thanh hoặc khó khăn trong việc diễn đạt ý muốn, bố mẹ nên đưa bé đến gặp chuyên gia để được đánh giá và can thiệp sớm nếu cần.

Khi con có dấu hiệu chậm nói, bố mẹ hãy kiên nhẫn và hỗ trợ bé phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên

Chậm nói không nguy hiểm nếu bé vẫn phản ứng linh hoạt. Nhưng nếu có dấu hiệu bất thường, bố mẹ nên kiểm tra sớm để hỗ trợ con kịp thời. Giao tiếp nhiều hơn và can thiệp đúng cách sẽ giúp con hòa nhập tốt hơn!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699