1. Cai Sữa Sớm Là Gì?

Cai sữa sớm thường được định nghĩa là việc ngừng cho bé bú sữa mẹ hoặc sữa công thức trước khi bé tròn 1 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục bú sữa mẹ cùng với ăn dặm đến ít nhất 2 tuổi. Tuy nhiên, vì nhiều lý do như công việc, sức khỏe của mẹ, hoặc thói quen của bé, một số gia đình lựa chọn cai sữa sớm hơn. Cai sữa sớm có thể là quyết định có kế hoạch hoặc do hoàn cảnh bắt buộc, nhưng điều quan trọng là cha mẹ cần hiểu những tác động có thể xảy ra đối với bé.

Việc cai sữa sớm không chỉ liên quan đến việc ngừng cung cấp sữa mà còn ảnh hưởng đến dinh dưỡng, sự gắn kết giữa mẹ và bé, cũng như khả năng miễn dịch của trẻ. Do đó, cha mẹ cần cân nhắc kỹ và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi quyết định.

2. Nguyên Nhân Thường Dẫn Đến Cai Sữa Sớm

Có nhiều lý do khiến cha mẹ quyết định cai sữa sớm cho bé, bao gồm:

• Yếu tố sức khỏe của mẹ: Một số bà mẹ gặp vấn đề như thiếu sữa, đau khi cho con bú, hoặc các vấn đề sức khỏe khác (như điều trị y tế cần tránh cho con bú). Những trường hợp này có thể buộc mẹ phải cai sữa sớm.

• Áp lực công việc: Mẹ đi làm trở lại sau thời gian nghỉ sinh, không có điều kiện vắt sữa hoặc duy trì việc cho con bú.

• Thói quen của bé: Một số bé tự từ chối bú mẹ hoặc sữa công thức sớm do thích ăn dặm, không chịu ti, hoặc do mọc răng gây khó chịu.

• Yếu tố văn hóa hoặc gia đình: Trong một số gia đình, việc cai sữa sớm được coi là bình thường, hoặc do áp lực từ người thân, cha mẹ quyết định cai sữa trước thời điểm khuyến nghị.

3. Ảnh Hưởng Của Việc Cai Sữa Sớm Đối Với Bé

Cai sữa sớm có thể mang lại một số lợi ích, như giúp bé làm quen sớm với chế độ ăn đa dạng hoặc giảm áp lực cho mẹ. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn những ảnh hưởng tiêu cực nếu không được thực hiện đúng cách. Dưới đây là các tác động chính:

• Ảnh Hưởng Đến Dinh Dưỡng

Sữa mẹ và sữa công thức là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng trong năm đầu đời của bé, chứa các chất như protein, chất béo, vitamin, và kháng thể cần thiết cho sự phát triển. Cai sữa sớm trước 12 tháng mà không có chế độ ăn thay thế phù hợp có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là sắt, canxi, và DHA. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, phát triển trí não, và sức khỏe xương của bé.

Cai sữa sớm mà không có chế độ ăn thay thế phù hợp có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng ở trẻ

Nếu cai sữa sớm, cha mẹ cần đảm bảo bé được cung cấp đủ dinh dưỡng thông qua thực phẩm ăn dặm giàu chất dinh dưỡng và sữa công thức (nếu bé dưới 1 tuổi). Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn phù hợp là rất quan trọng.

• Ảnh Hưởng Đến Hệ Miễn Dịch

Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng như cảm lạnh, tiêu chảy, hoặc viêm tai giữa. Cai sữa sớm có thể làm giảm khả năng miễn dịch tự nhiên của bé, khiến bé dễ mắc bệnh hơn, đặc biệt trong giai đoạn đầu đời khi hệ miễn dịch còn non yếu. Để giảm thiểu rủi ro, cha mẹ nên tăng cường chế độ ăn giàu vitamin C, kẽm, và các thực phẩm hỗ trợ miễn dịch, đồng thời giữ vệ sinh tốt để hạn chế tiếp xúc với vi khuẩn, virus.

• Ảnh Hưởng Đến Thói Quen Ăn Uống

Cai sữa sớm có thể khiến bé phụ thuộc vào các loại thực phẩm không phù hợp, như đồ ăn nhiều đường hoặc tinh bột, nếu cha mẹ không kiểm soát tốt chế độ ăn. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ béo phì hoặc thói quen ăn uống không lành mạnh trong tương lai. Cha mẹ cần giới thiệu đa dạng thực phẩm, bao gồm rau củ, trái cây, và protein, để bé hình thành thói quen ăn uống cân bằng.

4. Khi Nào Nên Cai Sữa Sớm?

Mặc dù WHO khuyến nghị duy trì bú sữa mẹ đến 2 tuổi, trong một số trường hợp, cai sữa sớm là cần thiết và có thể thực hiện an toàn nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng. Các trường hợp nên cân nhắc cai sữa sớm bao gồm:

• Bé đã sẵn sàng ăn dặm và đáp ứng tốt với các loại thực phẩm mới.

Nếu bé đã sẵn sàng hợp tác ăn dặm thì mẹ có thể cai sữa cho con 

• Mẹ gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hoặc cần dùng thuốc không an toàn khi cho con bú.

• Bé từ chối bú mẹ hoặc sữa công thức, thể hiện sự độc lập trong ăn uống.

Cai sữa sớm có thể là một lựa chọn phù hợp trong một số trường hợp, nhưng cần được thực hiện cẩn thận để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý, và sự phát triển của bé. Quan trọng nhất, hãy lắng nghe nhu cầu của bé, tham khảo ý kiến bác sĩ, và tạo điều kiện để bé thích nghi một cách nhẹ nhàng. Với sự chăm sóc đúng cách, bé vẫn có thể phát triển khỏe mạnh dù cai sữa sớm.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699