Biểu đồ tăng trưởng chiều cao, cân nặng của trẻ cho biết gì?

1. Biểu đồ tăng trưởng là gì?

Biểu đồ tăng trưởng là một công cụ y khoa quan trọng dùng để theo dõi sự phát triển thể chất của trẻ em qua từng độ tuổi. Thông qua các chỉ số này, bác sĩ hoặc cha mẹ có thể đánh giá xem trẻ có đang phát triển bình thường hay không, từ đó sớm phát hiện các dấu hiệu chậm phát triển hoặc thừa cân, béo phì.

Biểu đồ tăng trưởng thường bao gồm:

Biểu đồ chiều cao theo tuổi: Giúp theo dõi xem tốc độ phát triển chiều cao của trẻ có đạt chuẩn hay không. Mỗi độ tuổi sẽ có mức chiều cao trung bình, cùng các khoảng dao động cho phép.
Biểu đồ cân nặng theo tuổi: Ghi nhận cân nặng của trẻ so với tuổi để phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng hoặc thừa cân.
Biểu đồ BMI theo tuổi (áp dụng cho trẻ trên 2 tuổi): Chỉ số BMI (cân nặng/chiều cao bình phương) kết hợp cả chiều cao và cân nặng để đánh giá tình trạng dinh dưỡng toàn diện của trẻ.

Biểu đồ tăng trưởng là một công cụ y khoa quan trọng dùng để theo dõi sự phát triển thể chất của trẻ em qua từng độ tuổi

2. Biểu đồ tăng trưởng cho biết điều gì?

Biểu đồ tăng trưởng là công cụ cực kỳ quan trọng giúp cha mẹ và bác sĩ hiểu rõ tình trạng phát triển thể chất của trẻ. Dưới đây là những ý nghĩa chính mà biểu đồ mang lại:

Phát hiện trẻ phát triển bình thường hay chậm lớn: Trẻ được coi là phát triển bình thường nếu các chỉ số chiều cao, cân nặng nằm trong vùng từ -2SD đến +2SD. Nếu chỉ số dưới -2SD, trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng, thấp còi hoặc nhẹ cân. Ngược lại, nếu trên +2SD, trẻ có thể thừa cân hoặc béo phì, cần được theo dõi kỹ.
Đánh giá tốc độ tăng trưởng của trẻ: Không chỉ nhìn vào chỉ số tại một thời điểm, biểu đồ còn giúp phát hiện tốc độ tăng trưởng bất thường. Ví dụ, trẻ trên 3 tuổi mà tăng chiều cao dưới 4 cm/năm có thể bất thường, hoặc nếu trẻ sụt hơn 5% cân nặng trong 1-2 tháng thì cần đưa đi khám ngay.
Phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn: Nhiều bệnh mạn tính (tim, phổi, tiêu hóa) có thể khiến trẻ chậm lớn, không tăng cân. Thiếu hormone tăng trưởng dẫn đến chiều cao tăng rất chậm. Một số hội chứng di truyền như Turner hay Down cũng có đặc điểm vóc dáng thấp nhỏ.
Theo dõi hiệu quả can thiệp dinh dưỡng: Sau điều trị suy dinh dưỡng, biểu đồ giúp bác sĩ đánh giá xem trẻ đã bắt kịp chuẩn tăng trưởng chưa. Tương tự, trẻ thừa cân có thể được theo dõi mức giảm cân để đảm bảo an toàn.

3. Cách đọc biểu đồ tăng trưởng chuẩn

Để sử dụng hiệu quả biểu đồ tăng trưởng, cha mẹ hoặc nhân viên y tế có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Xác định tuổi chuẩn của trẻ
Trước hết, cần biết chính xác tuổi của bé tính từ ngày sinh. Đặc biệt với trẻ sinh non, phải tính “tuổi hiệu chỉnh” (lấy tuổi thật trừ đi số tuần sinh non) ít nhất đến khi trẻ 2 tuổi để có đánh giá chính xác.

Bước 2: Chấm điểm đo trên biểu đồ
Đo chiều cao, cân nặng hoặc BMI của trẻ, sau đó tìm đúng vị trí trên trục tuổi của biểu đồ. Chấm điểm tương ứng và nối các điểm qua các lần khám để tạo thành đường cong tăng trưởng cá nhân của bé.

Bước 3: So sánh với đường chuẩn

Nếu đường cong nằm trong khoảng -2SD đến +2SD (hoặc giữa bách phân vị 3–97), bé phát triển bình thường.
Nếu dưới -2SD, bé có nguy cơ nhẹ cân, thấp còi.
Nếu trên +2SD, bé có nguy cơ thừa cân, béo phì và cần theo dõi kỹ lưỡng.

4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Biểu đồ tăng trưởng không chỉ giúp theo dõi sự phát triển mà còn cảnh báo sớm các vấn đề sức khỏe. Dưới đây là các dấu hiệu cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm:

Bé sụt cân hoặc đứng cân trong hơn 1–2 tháng: Trẻ khỏe mạnh vẫn nên tăng cân đều theo tháng tuổi. Nếu bé không tăng cân hoặc sụt cân trong thời gian dài, có thể do rối loạn tiêu hóa, biếng ăn kéo dài hoặc bệnh lý tiềm ẩn.
Chiều cao dưới -2SD hoặc tăng < 4 cm/năm sau 3 tuổi: Chiều cao tăng rất chậm là dấu hiệu sớm của thiếu hormone tăng trưởng, suy dinh dưỡng mạn tính hoặc rối loạn nội tiết.
Đường cong tăng trưởng tụt dốc hoặc vượt đột ngột: Nếu biểu đồ tăng trưởng có xu hướng đi xuống hoặc tăng quá nhanh bất thường, cần đánh giá lại tình trạng dinh dưỡng hoặc khả năng mắc bệnh lý.
Trẻ có dấu hiệu bất thường khác: Ví dụ như dậy thì sớm, mệt mỏi kéo dài, ít vận động, không lanh lợi như trước... Đây có thể là biểu hiện của rối loạn chuyển hóa, nội tiết hoặc tâm lý cần được can thiệp sớm.

Biểu đồ tăng trưởng không chỉ giúp theo dõi sự phát triển mà còn cảnh báo sớm các vấn đề sức khỏe

Biểu đồ tăng trưởng không chỉ giúp đánh giá hiện tại mà còn dự đoán xu hướng phát triển của trẻ trong tương lai. Nếu chỉ số lệch chuẩn, cha mẹ cần điều chỉnh dinh dưỡng, vận động hoặc thăm khám kịp thời. Đồng hành đúng cách sẽ giúp bé phát triển toàn diện, bắt kịp chuẩn theo độ tuổi.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699