Các tật về phát triển vận động ở trẻ: Cha mẹ phải nhận biết

1. Các tật vận động thường gặp

1.1. Tật bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt thường xuất hiện do giảm trương lực cơ, trẻ ít vận động hoặc sử dụng xe tập đi không đúng cách trong giai đoạn tập đi. Khi nhìn từ dưới lên, vòm bàn chân bị xẹp, khiến toàn bộ lòng bàn chân áp sát xuống sàn.

Cha mẹ có thể nhận thấy trẻ đi không chắc, dễ mỏi chân hoặc phàn nàn đau chân khi đi nhiều. Việc can thiệp sớm rất quan trọng, bao gồm cho trẻ vận động nhiều hơn, tập các bài tập cơ bàn chân và massage nhẹ. Trường hợp nặng, nên đưa trẻ đến bác sĩ Vật lý trị liệu để được hướng dẫn cụ thể.

1.2. Chân vòng kiềng

Tật chân vòng kiềng là tình trạng khi đứng thẳng, hai đùi gần nhau nhưng đầu gối lại cách xa, hoặc ngược lại. Nguyên nhân có thể do trẻ chịu lực đứng sớm, béo phì hoặc thói quen ngồi chữ W.

Đa số trẻ dưới 2 tuổi vẫn có thể có dáng chân hơi cong sinh lý, nhưng nếu qua 2 tuổi mà tình trạng vẫn không cải thiện, cần cho trẻ đi khám. Để phòng tránh, cha mẹ nên hạn chế cho trẻ dùng xe tập đi quá sớm và luôn theo dõi các mốc phát triển của bé.

1.3. Đi nhón gót

Trẻ đi nhón gót thường do thiếu cảm giác ở bàn chân, mang vớ quá thường xuyên hoặc sử dụng các dụng cụ trợ lực không phù hợp. Trẻ thường bước đi với phần mũi chân chạm đất trước, gót không chạm sàn, khiến dáng đi bất thường.

Khắc phục bằng cách khuyến khích trẻ đi chân trần trên nhiều loại bề mặt để kích thích cảm giác. Hạn chế mang vớ thường xuyên cũng giúp trẻ quen với việc đặt toàn bộ bàn chân xuống đất.

1.4. Tật đầu nghiêng

Tật đầu nghiêng là khi cơ ức đòn chũm bị co ngắn, khiến cổ bé nghiêng về một bên. Trẻ khó quay đầu, lâu ngày có thể dẫn đến méo đầu, méo mặt, hoặc lệch xương sống cổ.

Cha mẹ cần thường xuyên thay đổi tư thế nằm hoặc bế bé nghiêng về phía đối diện, kết hợp vật lý trị liệu sớm để cải thiện độ mềm dẻo của cơ cổ.

1.5. Nói ngọng do vận động cơ hầu họng

Một số trẻ nói ngọng vì khả năng phối hợp cơ hầu họng kém, nghe kém hoặc thói quen bú bình, ăn cháo loãng quá lâu. Trẻ phát âm không rõ, khó nói các phụ âm phức tạp.

Phát hiện sớm rất quan trọng. Nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa Tai–Mũi–Họng và Ngôn ngữ trị liệu để kiểm tra thính lực, đồng thời có kế hoạch tập luyện phát âm phù hợp.

1.6. Ngón tay cò súng

Ngón tay cò súng là tình trạng gân ở ngón tay bị kẹt trong bao gân, khiến trẻ không thể duỗi thẳng ngón tay. Thường khởi phát sớm từ 3 tháng đến 3 tuổi. Trẻ có thể bị kẹt ngón tay ở tư thế gập, gây khó chịu và đau đớn khi cố duỗi.

Điều trị bao gồm vật lý trị liệu để làm mềm gân. Nếu không cải thiện, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để giải phóng gân và giúp trẻ cử động ngón tay bình thường trở lại.

Tật chân vòng kiềng là tình trạng khi đứng thẳng

2. Dấu hiệu bất thường cần lưu ý

Trong quá trình theo dõi sự phát triển vận động của trẻ, bố mẹ cần đặc biệt cảnh giác nếu xuất hiện những dấu hiệu sau, vì chúng có thể báo hiệu vấn đề về thần kinh hoặc cơ xương khớp:

Trẻ quá mềm nhũn hoặc quá cứng: Nếu bé bồng bế lỏng lẻo, không giữ được đầu cổ, hoặc ngược lại cứng đờ tay chân, rất khó thay đổi tư thế, đây có thể là dấu hiệu bất thường về trương lực cơ.
Mất kỹ năng đã đạt được: Trẻ từng biết lẫy, bò, đi mà nay không còn thực hiện được, có thể cảnh báo tổn thương thần kinh trung ương.
Đi lại bất thường: Bé đi chân vòng kiềng, nhón gót liên tục, hoặc dáng đi nghiêng bất thường, cần được kiểm tra cơ xương khớp.
Cổ nghiêng, đầu không thẳng, khó quay đầu: Có thể do tật cơ cổ hoặc dị tật xương cổ cần can thiệp sớm.
Nói ngọng, khó cầm nắm: Báo hiệu vấn đề về phối hợp cơ, thần kinh hoặc rối loạn ngôn ngữ.

3. Hướng dẫn hỗ trợ tại nhà

Để giúp trẻ phát triển vận động tốt nhất, bố mẹ có thể áp dụng các cách hỗ trợ đơn giản ngay tại nhà:

Khuyến khích vận động thô và tinh: Hãy để trẻ tự do lẫy, bò, đứng, đi, leo trèo trong phạm vi an toàn. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên cho bé tập vận động tinh như cầm nắm đồ vật nhỏ, xếp hình, lật sách để kích thích khéo léo đôi tay.
Nâng đỡ trẻ đúng cách, tạo môi trường vận động an toàn: Khi bế, bồng bé, cần đỡ đầu cổ chắc chắn, tránh rung lắc mạnh. Bố mẹ nên chuẩn bị không gian rộng rãi, tránh đồ vật sắc nhọn để trẻ tự do khám phá.
Vệ sinh, massage hỗ trợ cơ xương: Thường xuyên massage nhẹ nhàng tay, chân, lưng bụng giúp lưu thông máu, thư giãn cơ bắp, đồng thời kiểm tra sớm các dấu hiệu bất thường.
Thường xuyên theo dõi và cập nhật mốc phát triển: Bố mẹ cần ghi nhớ hoặc ghi chép các mốc bé đạt được, so sánh với chuẩn phát triển, để kịp thời phát hiện dấu hiệu chậm phát triển hoặc bất thường.

Hãy để trẻ tự do lẫy, bò, đứng, đi, leo trèo trong phạm vi an toàn

Phát hiện và xử lý sớm các tật về vận động là chìa khóa giúp trẻ phát triển toàn diện. Cha mẹ nên quan sát kỹ các mốc phát triển và đưa trẻ đi khám khi thấy dấu hiệu bất thường. Sự chủ động và đồng hành đúng lúc sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tương lai của con.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699