1. Nhiễm khuẩn đường ruột là gì

Nhiễm khuẩn đường ruột là tình trạng viêm nhiễm ở đường tiêu hóa, bao gồm dạ dày và ruột, do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây ra. Ở trẻ em, các tác nhân phổ biến nhất bao gồm vi khuẩn như Escherichia coli (E. coli), Salmonella, Shigella, hoặc Campylobacter, và các virus như rotavirus, norovirus. Ký sinh trùng như Giardia cũng có thể là nguyên nhân, nhưng ít gặp hơn.

Bệnh thường lây lan qua đường ăn uống, chẳng hạn như thực phẩm hoặc nước nhiễm khuẩn, hoặc qua tiếp xúc với bề mặt nhiễm bẩn. Trẻ em dễ mắc bệnh hơn do thói quen ngậm tay, chơi đùa ở môi trường không sạch sẽ hoặc hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện. Nhiễm khuẩn đường ruột có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ (như tiêu chảy nhẹ) đến nghiêm trọng (như mất nước nặng), tùy thuộc vào loại tác nhân và sức khỏe của trẻ.

Nhiễm khuẩn đường ruột có thể lây lan qua đường ăn uống

Mặc dù phần lớn các trường hợp nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ tự khỏi trong vài ngày, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, bệnh có thể dẫn đến mất nước, suy dinh dưỡng hoặc các biến chứng nghiêm trọng hơn. Do đó, việc nhận biết sớm và chăm sóc kịp thời là rất quan trọng.

2. Cách nhận biết trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột

Triệu chứng của nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ rất đa dạng, phụ thuộc vào tác nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng. Các dấu hiệu phổ biến mà cha mẹ cần chú ý bao gồm:

• Tiêu chảy: Trẻ đi ngoài phân lỏng hoặc nước nhiều lần trong ngày, đôi khi có lẫn máu hoặc chất nhầy. Tiêu chảy kéo dài là dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý.

• Nôn mửa: Trẻ có thể nôn sau khi ăn hoặc uống, khiến cơ thể mất nước nhanh chóng.

• Đau bụng: Trẻ thường quấy khóc, ôm bụng hoặc biểu hiện khó chịu do co bóp ruột hoặc viêm.

• Sốt: Sốt nhẹ đến cao (37.5-39°C) thường xuất hiện, đặc biệt trong các trường hợp nhiễm vi khuẩn.

• Mệt mỏi, biếng ăn: Trẻ có thể uể oải, bỏ bú, không muốn ăn uống hoặc ngủ nhiều hơn bình thường.

• Dấu hiệu mất nước: Môi khô, mắt trũng, khóc không ra nước mắt, tiểu ít hoặc không tiểu, da nhăn nheo là những dấu hiệu nguy hiểm cần được xử lý ngay.

3. Chăm sóc trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột sao cho đúng

3.1. Bù nước và điện giải

Mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của nhiễm khuẩn đường ruột, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Cha mẹ cần:

Sử dụng dung dịch bù nước: Dung dịch oresol (ORS) là lựa chọn hàng đầu để bù nước và điện giải. Pha oresol theo đúng hướng dẫn (thường là 1 gói với 1 lít nước đun sôi để nguội) và cho trẻ uống từng ngụm nhỏ, thường xuyên. Liều lượng phụ thuộc vào cân nặng và độ tuổi của trẻ, nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Ngoài oresol, trẻ có thể uống nước lọc, nước cơm hoặc nước trái cây loãng (như nước táo). Trẻ dưới 6 tháng tuổi nên tiếp tục bú sữa mẹ hoặc sữa công thức.

Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước nặng (không tiểu trong 6-8 giờ, mắt trũng, lờ đờ), cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để truyền dịch.

3.2. Chế độ ăn uống phù hợp

Trái với suy nghĩ ngừng cho trẻ ăn khi tiêu chảy, cha mẹ nên tiếp tục cung cấp thức ăn dễ tiêu hóa để duy trì dinh dưỡng. Trẻ bú mẹ nên được bú thường xuyên hơn, vì sữa mẹ chứa kháng thể giúp chống nhiễm khuẩn.

Cho trẻ ăn cháo loãng, súp gà, khoai lang nghiền, chuối chín hoặc táo nghiền. Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường hoặc sữa bò (vì có thể làm tiêu chảy nặng hơn). Thay vì ăn 3 bữa lớn, chia thành 5-6 bữa nhỏ để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

3.3. Vệ sinh và phòng lây nhiễm

Rửa tay bằng xà phòng cho trẻ và người chăm sóc trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Vệ sinh khu vực thay tã và đồ chơi của trẻ để tránh lây lan mầm bệnh.

Vệ sinh tay sạch sẽ trước ăn và sau khi đi vệ sinh

Tránh để trẻ tiếp xúc với trẻ khác hoặc người lớn trong gia đình để ngăn lây nhiễm, đặc biệt trong trường hợp nhiễm rotavirus hoặc Salmonella.

3.4. Sử dụng thuốc an toàn

Tránh sử dụng thuốc cầm tiêu chảy (như loperamide) hoặc kháng sinh mà không có chỉ định của bác sĩ, vì chúng có thể gây hại cho trẻ.

Nếu trẻ sốt cao (trên 38.5°C), có thể dùng paracetamol theo liều lượng bác sĩ khuyên dùng.

Một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất bổ sung men vi sinh để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giúp trẻ hồi phục nhanh hơn.

Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng có thể kiểm soát được nếu cha mẹ nhận biết sớm và chăm sóc đúng cách. Việc bù nước, duy trì dinh dưỡng, giữ vệ sinh và theo dõi sát sao là những yếu tố quan trọng giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và tránh biến chứng. Đồng thời, phòng ngừa thông qua vệ sinh thực phẩm, tiêm phòng và tăng cường sức đề kháng sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ tái nhiễm. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Với sự chăm sóc chu đáo, trẻ sẽ sớm khỏe mạnh và vui vẻ trở lại!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699