Cha mẹ nên làm gì khi trẻ bị đầy bụng

1. Đầy bụng ở trẻ là gì?

Đầy bụng (hay còn gọi là chướng bụng) là tình trạng trẻ cảm thấy căng tức ở vùng bụng do tích tụ khí hoặc khó tiêu hóa thức ăn. Trẻ có thể biểu hiện qua các dấu hiệu như bụng phình to, quấy khóc, khó chịu, ợ hơi, hoặc thậm chí nôn mửa. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa của các bé chưa phát triển hoàn thiện, nhưng cũng có thể gặp ở trẻ lớn hơn do thói quen ăn uống hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Đầy bụng là tình trạng trẻ cảm thấy căng tức ở vùng bụng do tích tụ khí hoặc khó tiêu hóa thức ăn

2. Nguyên nhân gây đầy bụng ở trẻ

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đầy bụng ở trẻ. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Ở trẻ sơ sinh, hệ tiêu hóa còn non yếu, enzyme tiêu hóa chưa đủ để xử lý thức ăn, dẫn đến tích tụ khí trong bụng.
Nuốt khí khi bú: Trẻ bú bình hoặc bú mẹ sai tư thế có thể nuốt nhiều không khí, gây đầy hơi.
Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số trẻ không dung nạp lactose (trong sữa) hoặc dị ứng với một số loại thực phẩm, dẫn đến khó tiêu và đầy bụng.
Táo bón: Phân tích tụ trong ruột có thể gây áp lực, khiến trẻ bị chướng bụng.
Chế độ ăn không phù hợp: Ở trẻ lớn hơn, việc tiêu thụ quá nhiều thức ăn khó tiêu như đồ chiên rán, nước ngọt có ga, hoặc ăn quá nhanh có thể gây đầy bụng.
Nhiễm trùng hoặc rối loạn tiêu hóa: Một số bệnh lý như viêm dạ dày, nhiễm trùng đường ruột cũng có thể là nguyên nhân.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị đầy bụng

Cha mẹ cần chú ý đến các biểu hiện sau để nhận biết sớm tình trạng đầy bụng ở trẻ:

Bụng căng cứng: Bụng trẻ phình to hơn bình thường, sờ vào thấy cứng.
Quấy khóc, khó chịu: Trẻ thường xuyên khóc, đặc biệt sau khi ăn.
Ợ hơi hoặc xì hơi nhiều: Đây là dấu hiệu cho thấy có khí tích tụ trong bụng.
Ăn uống kém: Trẻ có thể từ chối bú hoặc ăn ít hơn bình thường.
Khó ngủ: Đầy bụng khiến trẻ khó chịu, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn.
Nôn trớ: Một số trẻ có thể nôn sau khi ăn do áp lực trong dạ dày.

4. Cha Mẹ Nên Làm Gì Khi Trẻ Bị Đầy Bụng

Khi trẻ bị đầy bụng, cha mẹ cần bình tĩnh và áp dụng các biện pháp giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Một trong những cách hiệu quả nhất là điều chỉnh tư thế bú đúng cách, đặc biệt với trẻ sơ sinh. Cha mẹ nên giữ trẻ ở tư thế thẳng, với đầu cao hơn thân khi bú mẹ hoặc bú bình để hạn chế nuốt khí. Sử dụng núm vú bình sữa phù hợp với độ tuổi của trẻ cũng rất quan trọng, tránh dòng chảy quá nhanh hoặc quá chậm. Sau mỗi lần bú, cha mẹ nên đặt trẻ lên vai và nhẹ nhàng vỗ lưng để giúp trẻ ợ hơi, giải phóng khí trong dạ dày. Phương pháp này đơn giản nhưng có thể mang lại hiệu quả tức thì trong việc giảm đầy bụng.

Cha mẹ cần sử dụng núm bình sữa phù hợp với độ tuổi của bé tránh tình trạng nuốt khí khi bú

Massage bụng là một biện pháp khác mà cha mẹ có thể áp dụng để hỗ trợ trẻ. Phương pháp này giúp kích thích nhu động ruột và đẩy khí ra ngoài. Để thực hiện, cha mẹ đặt trẻ nằm ngửa trên bề mặt phẳng, sạch, sau đó dùng đầu ngón tay xoa nhẹ nhàng theo vòng tròn quanh rốn theo chiều kim đồng hồ. Massage nên được thực hiện trong 5-10 phút, 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt sau khi ăn. Động tác này không chỉ giúp giảm đầy bụng mà còn mang lại cảm giác thư giãn cho trẻ, cải thiện hệ tiêu hóa một cách tự nhiên.

Đối với trẻ lớn hơn, các bài tập vận động nhẹ có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng đầy bụng. Cha mẹ có thể thử động tác đạp xe bằng cách đặt trẻ nằm ngửa và di chuyển chân trẻ như đang đạp xe đạp. Một cách khác là nâng nhẹ hai chân trẻ lên và giữ trong vài giây, lặp lại vài lần để kích thích nhu động ruột. Những bài tập này không chỉ giúp trẻ đẩy khí ra ngoài mà còn hỗ trợ quá trình tiêu hóa, đặc biệt khi trẻ bị táo bón kèm đầy bụng.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng đầy bụng. Với trẻ đã ăn dặm, cha mẹ nên tránh cho trẻ ăn các thực phẩm dễ gây đầy hơi như đậu, bắp cải, hoặc đồ uống có ga. Thay vì cho trẻ ăn quá nhiều trong một bữa, hãy chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực lên dạ dày. Nếu nghi ngờ trẻ không dung nạp một loại thực phẩm nào đó, như sữa bò, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp. Ngoài ra, men vi sinh (probiotics) có thể được sử dụng để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, nhưng cần có sự hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt với trẻ sơ sinh.

Nếu tình trạng đầy bụng kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như sốt, tiêu chảy, nôn mửa nhiều, hoặc trẻ không tăng cân, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như tắc ruột, viêm ruột, hoặc dị ứng thực phẩm. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Đầy bụng ở trẻ là một tình trạng phổ biến nhưng có thể được kiểm soát nếu cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phù hợp. Từ việc điều chỉnh tư thế bú, massage bụng, đến thay đổi chế độ ăn uống, cha mẹ có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng, đừng ngần ngại đưa trẻ đến bác sĩ. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ nhanh chóng khỏe mạnh và phát triển tốt.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699