Dấu hiệu trẻ phát triển không bình thường

1. Nhận diện khi nào trẻ phát triển không bình thường?

Trẻ được coi là phát triển không bình thường khi quá trình tăng trưởng của chúng không theo đúng lứa tuổi từ lúc sinh ra cho đến khi kết thúc dậy thì. Khoảng 3-5% trẻ em có thể được xếp vào nhóm này, trong đó phần lớn có thể do yếu tố di truyền, như cha mẹ thấp bé, không phải do vấn đề bệnh lý. Tuy nhiên, một số ít trường hợp trẻ có thể gặp vấn đề về tăng trưởng do các bệnh lý đặc biệt, đòi hỏi sự can thiệp và điều trị.

Dấu hiệu phát triển không bình thường thường có thể nhận biết ngay từ khi trẻ mới sinh, đặc biệt là ở những trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc mắc các bệnh lý di truyền và dị tật bẩm sinh. Trong suốt quá trình theo dõi, nếu trẻ có chiều cao và cân nặng kém hơn so với các bạn đồng lứa và không có dấu hiệu phát triển theo thời gian, thì đó là điều đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu sau một thời gian trẻ có sự phát triển tương đương với nhóm trẻ khác, thì không cần phải lo lắng quá mức.

Trẻ được coi là phát triển không bình thường khi quá trình tăng trưởng của chúng không theo đúng lứa tuổi

2. Những dấu hiệu cảnh báo trẻ phát triển không bình thường

Để nhận biết dấu hiệu trẻ phát triển không bình thường, phụ huynh hoặc người chăm sóc cần thường xuyên theo dõi và đánh giá sự phát triển của trẻ qua các chỉ số như chiều cao, cân nặng và các mốc phát triển kỹ năng. Việc cân đo trẻ tại nhà và đối chiếu với biểu đồ tăng trưởng chuẩn sẽ giúp các bậc phụ huynh nhận ra những dấu hiệu bất thường sớm. Điều quan trọng là nắm rõ các mốc phát triển bình thường của trẻ từ sơ sinh đến trưởng thành để so sánh và đánh giá.

Dưới đây là các mốc phát triển bình thường mà trẻ cần đạt được trong từng giai đoạn:

Từ 0 đến 12 tháng: Trẻ sẽ cao thêm khoảng 25cm và nặng gấp 3 lần lúc mới sinh. Dinh dưỡng đóng vai trò quyết định trong giai đoạn này.
Từ 1 đến 2 tuổi: Trẻ cao thêm khoảng 13cm. Các yếu tố nội tiết tố bắt đầu ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ.
Từ 2 đến 3 tuổi: Trẻ cao thêm khoảng 9cm mỗi năm, đồng thời các kỹ năng vận động và nhận thức thế giới xung quanh được hoàn thiện.
Từ 3 tuổi đến tuổi dậy thì: Trẻ cao thêm khoảng 5cm/năm. Sự phát triển có sự khác biệt rõ rệt giữa trẻ trai và trẻ gái, dẫn đến chênh lệch chiều cao trung bình giữa hai giới khoảng 12-13cm.

Bên cạnh các yếu tố tăng trưởng thể chất, còn có một số triệu chứng khác để nhận diện trẻ chậm phát triển, bao gồm:

Chậm phát triển kỹ năng thể chất: Trẻ không đạt được các kỹ năng cơ bản như lật, trườn, bò, ngồi, đứng, đi lại, chạy nhảy, leo trèo theo mốc thời gian.
Chậm nói và kỹ năng giao tiếp: Trẻ gặp khó khăn trong việc phát âm hoặc không giao tiếp được bằng lời như các trẻ cùng độ tuổi.
Chậm phát triển kỹ năng xã hội và tinh thần: Trẻ gặp khó khăn trong việc tương tác với người khác và không thể xây dựng các mối quan hệ xã hội.
Chậm phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp: Khi trẻ đến tuổi dậy thì, những thay đổi về cơ thể (như sự phát triển của ngực, sự xuất hiện lông tay chân) không đạt được như trẻ cùng tuổi.

3. Nguyên nhân và cách nhận diện trẻ phát triển không bình thường

Việc nắm rõ các dấu hiệu trẻ phát triển không bình thường đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe của trẻ. Cha mẹ cần chú ý quan sát sự phát triển của con, từ đó phát hiện những bất thường để tìm hiểu nguyên nhân và có phương án can thiệp kịp thời. Việc theo dõi định kỳ chiều cao, cân nặng và các mốc phát triển kỹ năng là cách thức hiệu quả để xác định trẻ có đang phát triển bình thường hay không.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Các nguyên nhân phổ biến khiến trẻ phát triển không bình thường bao gồm:

Dậy thì sớm: Trẻ có thể cao lớn nhanh chóng nhưng sự phát triển sẽ dừng lại sớm, khiến chiều cao sau này thấp hơn bạn bè.
Dậy thì muộn: Trẻ có thể phát triển chậm hơn nhưng cuối cùng vẫn có thể đạt được chiều cao tương đương với cha mẹ.
Tình trạng bệnh lý: Các bệnh lý mãn tính, rối loạn về thận, tim, phổi có thể làm chậm quá trình phát triển.
Suy dinh dưỡng: Thiếu dưỡng chất cần thiết sẽ khiến trẻ nhẹ cân và phát triển chậm.
Yếu tố tâm lý: Trẻ bị căng thẳng hoặc bị ức chế tâm lý có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường.
Rối loạn di truyền: Các hội chứng như Cushing, Turner, Down, và nhiều bệnh về xương có thể gây ra sự chậm phát triển.

Khi có dấu hiệu về sự phát triển không bình thường, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân. Nếu trẻ có vấn đề từ khi mới sinh, sẽ cần chăm sóc đặc biệt và chế độ dinh dưỡng chuyên biệt. Trẻ sẽ được theo dõi và điều trị trong suốt quá trình phát triển, đặc biệt khi trẻ gặp khó khăn trong việc ăn dặm hoặc không có sự tăng trưởng cần thiết.

Ngoài các can thiệp dinh dưỡng, nếu tình trạng không được cải thiện, cha mẹ có thể tham khảo các xét nghiệm y khoa, bao gồm:

Xét nghiệm máu: Kiểm tra rối loạn hormon, nhiễm sắc thể hoặc các vấn đề liên quan đến tăng trưởng.
Chụp X-quang: Để đánh giá tuổi xương, giúp phát hiện trẻ dậy thì muộn hoặc gặp vấn đề về hormone, từ đó có thể chỉ định bổ sung hormone tăng trưởng nếu cần thiết.

Việc nắm rõ các dấu hiệu trẻ phát triển không bình thường đóng vai trò vô cùng quan trọng

Khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường trong sự phát triển của trẻ, cha mẹ nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp can thiệp hiệu quả. Việc theo dõi sát sao sự phát triển của trẻ sẽ giúp đảm bảo sự phát triển thể chất và tinh thần cho trẻ. Hãy luôn cảnh giác và đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699