1. Ho gà ở trẻ em là gì?

Ho gà, hay còn gọi là pertussis, là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Bệnh lây lan qua đường hô hấp khi trẻ hít phải các giọt bắn chứa vi khuẩn từ người bệnh khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ho gà đặc biệt nguy hiểm ở trẻ dưới 1 tuổi vì hệ miễn dịch của các bé còn yếu, dễ dẫn đến các biến chứng như viêm phổi, co giật, hoặc thậm chí tử vong.

Ho gà ở trẻ em là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn gây ra

Mặc dù vắc-xin đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh, ho gà vẫn xuất hiện ở nhiều nơi, đặc biệt ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng của bệnh là rất quan trọng để phòng ngừa và điều trị kịp thời.

2. Nguyên nhân gây ho gà ở trẻ em

Nguyên nhân chính gây ho gà là vi khuẩn Bordetella pertussis. Vi khuẩn này tấn công niêm mạc đường hô hấp, gây viêm và làm tăng tiết chất nhầy, dẫn đến các cơn ho kéo dài. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em bao gồm:

• Chưa được tiêm phòng hoặc tiêm không đầy đủ: Trẻ không được tiêm vắc-xin DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) hoặc tiêm chưa đủ liều sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh.

• Tiếp xúc với người bệnh: Trẻ sống trong môi trường có người bị ho gà, đặc biệt là người lớn hoặc trẻ lớn hơn chưa được tiêm phòng, dễ bị lây nhiễm.

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị vi khuẩn tấn công.

• Môi trường sống đông đúc: Những khu vực đông dân cư, vệ sinh kém, hoặc không gian kín dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan.

3. Triệu chứng của ho gà ở trẻ em

Ho gà ở trẻ em thường trải qua ba giai đoạn chính với các triệu chứng khác nhau:

Giai đoạn 1: Giai đoạn khởi phát (1-2 tuần)

Giai đoạn này thường kéo dài từ 1-2 tuần và có các triệu chứng tương tự cảm lạnh thông thường, bao gồm:

• Sổ mũi, nghẹt mũi.

• Ho nhẹ, không đặc trưng.

• Sốt nhẹ hoặc không sốt.

• Mệt mỏi, chán ăn.

Giai đoạn này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác, khiến nhiều phụ huynh không chú ý. Tuy nhiên, đây là thời điểm bệnh dễ lây lan nhất.

Giai đoạn 2: Giai đoạn kịch phát (2-6 tuần)

Đây là giai đoạn đặc trưng của ho gà, với các triệu chứng nghiêm trọng hơn:

• Cơn ho dữ dội: Trẻ ho thành từng chuỗi dài, liên tục, thường kết thúc bằng tiếng rít (giống tiếng gà gáy) khi trẻ cố hít thở. Cơn ho có thể kéo dài đến mức trẻ bị kiệt sức.

• Nôn sau cơn ho: Trẻ thường nôn mửa sau các cơn ho do áp lực từ ho quá mạnh.

• Khó thở: Một số trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có thể bị ngưng thở tạm thời (apnea), gây nguy hiểm đến tính mạng.

• Mệt mỏi, tím tái: Do thiếu oxy trong các cơn ho, trẻ có thể bị tím tái quanh miệng hoặc mặt.

Giai đoạn 3: Giai đoạn hồi phục (2-3 tuần hoặc lâu hơn)

Các cơn ho giảm dần về tần suất và mức độ, nhưng trẻ vẫn có thể ho kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng. Trong giai đoạn này, trẻ cần được chăm sóc cẩn thận để tránh tái phát hoặc biến chứng.

4. Cách điều trị ho gà hiệu quả

• Sử dụng kháng sinh

Việc điều trị ho gà ở trẻ em thường bắt đầu bằng việc sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn Bordetella pertussis. Các loại kháng sinh phổ biến bao gồm azithromycin, erythromycin hoặc clarithromycin. Những loại thuốc này hiệu quả nhất khi được sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh, giúp giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian lây nhiễm. Ngay cả khi bệnh đã tiến triển sang giai đoạn sau, kháng sinh vẫn có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn sang người khác. Phụ huynh cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị.

• Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

Bên cạnh việc sử dụng kháng sinh, chăm sóc hỗ trợ tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hồi phục. Phụ huynh cần đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi trong môi trường sạch sẽ, thoáng khí, tránh tiếp xúc với khói bụi, hóa chất hoặc các tác nhân gây kích ứng đường hô hấp. Việc cung cấp đủ nước và dinh dưỡng cũng rất cần thiết, vì trẻ bị ho gà thường mệt mỏi và chán ăn. Hãy chia nhỏ các bữa ăn và khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên để tránh mất nước. Ngoài ra, cần theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường như khó thở hoặc tím tái, đặc biệt ở trẻ sơ sinh, để can thiệp kịp thời.

Cha mẹ cần đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi trong môi trường sạch sẽ, tránh tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng 

• Nhập viện trong trường hợp nghiêm trọng

Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi hoặc những trường hợp có biến chứng nặng như viêm phổi, ngưng thở hoặc co giật, việc nhập viện là cần thiết Phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu nhận thấy các dấu hiệu như ngưng thở, tím tái kéo dài hoặc trẻ kiệt sức do ho.

Ho gà là một bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Phụ huynh cần chú ý đến các triệu chứng của trẻ, đặc biệt là các cơn ho đặc trưng, và đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi nghi ngờ mắc bệnh. Việc tiêm phòng đầy đủ và duy trì vệ sinh tốt là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi ho gà. Hãy luôn theo dõi sức khỏe của con và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo bé được chăm sóc tốt nhất.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699