Viêm phổi ở trẻ nhỏ: Nguyên nhân & cách chăm sóc hiệu quả

1. Viêm phổi ở trẻ là gì

Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng cấp tính ảnh hưởng đến phổi, gây viêm nhiễm ở các túi khí trong phổi, khiến chúng chứa đầy dịch hoặc mủ. Ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, vì vậy nguy cơ mắc viêm phổi cao hơn so với người lớn. Viêm phổi có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra, và nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp.

Viêm phổi ở trẻ em

2. Triệu chứng của trẻ bị viêm phổi

Các triệu chứng của viêm phổi ở trẻ nhỏ có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân gây bệnh, nhưng thường bao gồm:

Ho dai dẳng: Trẻ có thể ho khan hoặc ho có đờm.
Sốt cao: Nhiệt độ cơ thể thường trên 38.5°C, kèm theo ớn lạnh, đổ mồ hôi.
Thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực: Đây là dấu hiệu quan trọng để nhận biết viêm phổi.
Khó thở, tím tái: Khi bệnh trở nặng, trẻ có thể bị tím môi, đầu ngón tay do thiếu oxy.
Mệt mỏi, bỏ bú, kém ăn: Trẻ có thể quấy khóc, lười ăn do khó chịu trong người.
Nghe phổi có tiếng rít hoặc ran ẩm: Khi thăm khám, bác sĩ có thể nghe thấy âm thanh bất thường trong phổi.

Nếu trẻ có dấu hiệu thở nhanh, rút lõm lồng ngực hoặc khó thở, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được điều trị kịp thời.

3. Nguyên nhân nào khiến trẻ bị viêm phổi

3.1. Nhiễm vi khuẩn

Viêm phổi do vi khuẩn thường diễn tiến nhanh và nghiêm trọng. Một số vi khuẩn phổ biến gây viêm phổi ở trẻ bao gồm Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn) – nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi ở trẻ nhỏ, Haemophilus influenzae type B (Hib) – có thể gây viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng khác, và Mycoplasma pneumoniae – vi khuẩn thường gây viêm phổi không điển hình với triệu chứng nhẹ nhưng kéo dài.

3.2. Nhiễm virus

Nhiều trường hợp viêm phổi ở trẻ nhỏ do virus gây ra. Các virus phổ biến bao gồm virus hợp bào hô hấp (RSV) – nguyên nhân chính gây viêm phổi nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, virus cúm – có thể gây viêm phổi nghiêm trọng kèm theo biến chứng nguy hiểm, và các virus khác như Adenovirus, Rhinovirus, Parainfluenza – cũng có thể dẫn đến viêm phổi, đặc biệt là ở trẻ có sức đề kháng yếu.

3.3. Yếu tố nguy cơ khác

Ngoài vi khuẩn và virus, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi ở trẻ. Trẻ sinh non, nhẹ cân có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ bị nhiễm trùng. Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc bụi bẩn có thể làm tổn thương đường hô hấp của trẻ, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Trẻ bị suy dinh dưỡng có sức đề kháng kém nên cũng dễ mắc viêm phổi hơn. Bên cạnh đó, việc không tiêm chủng đầy đủ các vaccine phòng bệnh phế cầu, Hib, cúm… làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp và viêm phổi.

4. Hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi hiệu quả

Khi trẻ bị viêm phổi, việc chăm sóc đúng cách tại nhà kết hợp với điều trị từ bác sĩ sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh chóng. Dưới đây là một số hướng dẫn quan trọng:

4.1. Đưa trẻ đi khám và tuân thủ điều trị

Đưa trẻ đi khám nếu tình trạng của con không cải thiện

Nếu trẻ có dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, khó thở, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
Nếu trẻ được kê đơn kháng sinh, cần cho trẻ uống đủ liều theo chỉ định, không tự ý ngưng thuốc dù trẻ có vẻ đã khỏi bệnh.
Đối với viêm phổi do virus, bác sĩ thường điều trị triệu chứng và theo dõi tình trạng bệnh.

4.2. Hạ sốt và giảm ho đúng cách

Nếu trẻ sốt trên 38.5°C, có thể dùng thuốc hạ sốt paracetamol theo hướng dẫn của bác sĩ.
Lau người bằng nước ấm để giúp trẻ hạ sốt.
Dùng dung dịch nước muối ưu trương để làm sạch mũi, giúp trẻ dễ thở hơn.
Không tự ý dùng thuốc ho nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.

4.3. Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ

Cho trẻ bú mẹ nhiều hơn nếu còn trong giai đoạn bú mẹ.
Đối với trẻ lớn hơn, nên cho ăn cháo loãng, súp, uống nước trái cây để bổ sung vitamin.
Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, khó tiêu vì có thể khiến trẻ đầy bụng, khó chịu.

4.4. Giữ môi trường sống trong lành

Hạn chế để trẻ tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn.
Giữ không khí trong nhà sạch sẽ, thông thoáng nhưng tránh gió lùa.
Sử dụng máy tạo độ ẩm nếu không khí quá khô để giúp trẻ dễ thở hơn.

Viêm phổi ở trẻ nhỏ là bệnh nguy hiểm, có thể dẫn đến biến chứng nặng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cha mẹ cần nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh, tuân thủ điều trị của bác sĩ và chăm sóc đúng cách để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng. Ngoài ra, việc phòng bệnh bằng cách tiêm chủng đầy đủ, giữ môi trường sống trong lành và tăng cường sức đề kháng cho trẻ cũng rất quan trọng để ngăn ngừa viêm phổi. Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699