Hướng dẫn cha mẹ nhận biết phân của trẻ táo bón?

1. Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ sơ sinh

Táo bón ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố sinh lý, dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt. Cùng bác sĩ Thắng tìm hiểu những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

Chế độ ăn uống thiếu chất xơ và nước

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc làm mềm phân và kích thích nhu động ruột. Nếu trẻ ăn quá ít rau củ, trái cây hoặc ngũ cốc nguyên hạt, phân sẽ trở nên cứng và khó đào thải. Nước giúp làm mềm phân và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Khi trẻ không uống đủ nước, phân sẽ khô cứng, khiến việc đi tiêu trở nên khó khăn. Ngoài ra, một số loại sữa công thức có thể làm phân đặc hơn do chứa nhiều đạm hoặc thiếu lợi khuẩn hỗ trợ tiêu hóa.

Trẻ bị táo bón khiến cha mẹ không khỏi lo lắng

Thói quen ăn uống và sinh hoạt không hợp lý

Một số trẻ có thói quen nhịn đi tiểu do sợ đau (nếu từng bị táo bón trước đó), do bận chơi hoặc không thích dùng nhà vệ sinh lạ. Điều này khiến phân tích tụ lâu trong ruột, trở nên khô cứng và khó đào thải. Hơn nữa, trẻ ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, đồ ngọt và thực phẩm ít chất xơ có thể làm chậm quá trình tiêu hóa.

Chế độ ăn hàng ngày của mẹ

Trẻ bú mẹ hoàn toàn thường ít bị táo bón hơn, nhưng điều này không có nghĩa là không thể xảy ra. Một trong những nguyên nhân quan trọng đến từ chế độ dinh dưỡng của mẹ. Nếu mẹ ăn quá nhiều thực phẩm cay nóng, giàu canxi, đạm hoặc sắt, sữa có thể trở nên khó tiêu hóa hơn đối với bé. Đặc biệt, việc thiếu chất xơ trong khẩu phần ăn hàng ngày của mẹ cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt của trẻ, làm tăng nguy cơ táo bón.

2. Cách nhận biết táo bón ở trẻ

Để biết bé nhà mình có bị táo bón hay không, cha mẹ hãy đánh giá dựa vào thang điểm Bristol

Thang điểm Bristol đánh giá mức độ táo bón

Hình dạng của phân phản ánh thời gian vận chuyển trong đại tràng và là một chỉ số quan trọng để đánh giá tình trạng táo bón của trẻ.

Mức 1: Phân rắn, vón cục nhỏ, tách rời nhau như phân dê
Mức 2: Phân có hình dạng thuôn dài nhưng vẫn còn lổn nhổn, các mảnh dính vào nhau.
Mức 3: Phân có dạng thuôn dài nhưng bề mặt xuất hiện nhiều vết nứt.
→ Ba cấp độ này cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về táo bón.
Mức 4: Phân mềm, mịn, có hình dạng giống xúc xích hoặc con rắn.
Mức 5: Phân mềm, tách thành từng mảnh nhưng vẫn giữ được hình khối rõ ràng, dễ đi ngoài.
Mức 6: Phân có kết cấu xốp, mềm, không còn thành khuôn rõ ràng.
→ Đây là các dạng phân lý tưởng, cho thấy hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động tốt.
Mức 7: Phân hoàn toàn lỏng, toàn nước, không có hình khối.
→ Đây là dấu hiệu cảnh báo trẻ có thể bị tiêu chảy.

3. Cha mẹ cần làm gì để xử lý tình trạng táo bón ở trẻ

Trước tiên, cha mẹ cần xác định chính xác nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón để có hướng xử lý phù hợp. Nếu trẻ bú mẹ nhưng vẫn gặp tình trạng này, mẹ nên xem xét lại chế độ ăn uống của mình. Một thực đơn khoa học, giàu chất xơ sẽ giúp cải thiện chất lượng sữa, từ đó hỗ trợ hệ tiêu hóa của bé tốt hơn. Các chuyên gia khuyến nghị mẹ đang cho con bú nên bổ sung nhiều rau xanh như rau dền, rau mồng tơi và các loại trái cây nhuận tràng như lê, táo để giúp bé đi tiêu dễ dàng hơn.

Trong trường hợp trẻ bị táo bón do dùng sữa công thức, cha mẹ có thể cân nhắc đổi sang loại sữa phù hợp hơn. Hiện nay, trên thị trường có nhiều dòng sữa công thức dành riêng cho trẻ có cơ địa dễ táo bón, cha mẹ có thể tìm hiểu và lựa chọn sản phẩm phù hợp với bé.

Ngoài ra, để tránh tình trạng táo bón do sữa công thức, cha mẹ cần lưu ý một số điều quan trọng:

Pha sữa đúng tỷ lệ theo hướng dẫn của nhà sản xuất, tránh pha quá đặc.
Đảm bảo vệ sinh bình sữa sạch sẽ để tránh vi khuẩn gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt của bé.

Bên cạnh điều chỉnh chế độ ăn và sữa, cha mẹ cũng có thể áp dụng phương pháp massage bụng để kích thích nhu động ruột cho trẻ. Việc massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ mỗi ngày giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, hỗ trợ quá trình đào thải phân diễn ra thuận lợi. Để đạt hiệu quả tốt nhất, cha mẹ nên massage bụng cho bé sau bữa ăn khoảng 30 phút.

Việc kết hợp một chế độ ăn uống hợp lý, lựa chọn sữa phù hợp và duy trì thói quen massage sẽ giúp trẻ giảm tình trạng táo bón một cách tự nhiên và hiệu quả.

Việc nhận biết sớm dấu hiệu táo bón qua hình dạng và đặc điểm của phân sẽ giúp cha mẹ có biện pháp xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng táo bón ở trẻ, từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp để bé luôn có hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Nếu tình trạng táo bón kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám để được tư vấn và điều trị đúng cách.

Mẹ xem video dấu hiệu nhận biết con bị táo bón qua phân tại đây:

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699