Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa

1. Viêm tai giữa là gì?

Viêm tai giữa là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng xảy ra ở phần tai giữa, nằm sau màng nhĩ. Đây là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở trẻ em, đặc biệt trong độ tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi, do hệ miễn dịch và cấu trúc tai của trẻ chưa phát triển hoàn thiện.

Viêm tai giữa được chia làm 3 loại:

Viêm tai giữa cấp tính: Xảy ra nhanh chóng với các triệu chứng rõ rệt như đau tai và sốt.
Viêm tai giữa mạn tính: Tình trạng nhiễm trùng kéo dài, thường kèm theo chảy mủ và giảm thính lực.
Viêm tai giữa có dịch: Tích tụ dịch trong tai giữa nhưng không có dấu hiệu nhiễm trùng rõ ràng.

2. Dấu hiệu nhận biết viêm tai giữa ở trẻ?

Viêm tai giữa là bệnh lý phổ biến ở trẻ em, và để phát hiện sớm, cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu sau đây:

Đau tai và khó chịu: Trẻ bị viêm tai giữa thường cảm thấy đau hoặc khó chịu ở tai. Trẻ có thể kéo hoặc dụi tai, biểu hiện rõ rệt nhất khi bị đau. Các cử động này là cách trẻ thể hiện sự khó chịu trong tai, đặc biệt là khi cơn đau trở nên dữ dội.

Viêm tai giữa khiến trẻ đau tai

Sốt: Một trong những dấu hiệu điển hình của viêm tai giữa là sốt. Trẻ có thể bị sốt nhẹ đến cao, tùy vào mức độ nhiễm trùng. Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bị nhiễm khuẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tai giữa.

Quấy khóc và khó chịu: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh hoặc trẻ dưới 2 tuổi, không thể diễn đạt được cảm giác đau đớn. Do đó, chúng thường quấy khóc hoặc trở nên khó chịu hơn, nhất là vào ban đêm khi cơn đau tai trở nên nặng hơn. Sự thay đổi trong hành vi, như khó ngủ hoặc quấy khóc nhiều, cũng là dấu hiệu cần chú ý.

Chảy dịch từ tai: Nếu viêm tai giữa trở nên nghiêm trọng, có thể gây thủng màng nhĩ, dẫn đến việc dịch mủ hoặc chất lỏng chảy ra từ tai. Dịch này có thể có mùi hôi và là dấu hiệu rõ ràng cho thấy nhiễm trùng đã tiến triển.
Giảm thính lực tạm thời: Viêm tai giữa có thể gây tích tụ dịch trong tai giữa, làm ảnh hưởng đến khả năng nghe của trẻ. Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh hoặc lời nói xung quanh, biểu hiện của việc giảm thính lực tạm thời. Điều này là do dịch lỏng hoặc mủ ngăn cản việc truyền âm thanh từ tai ngoài vào tai trong.

3. Nguyên nhân trẻ em bị viêm tai giữa?

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, và dưới đây là phân tích chi tiết về các nguyên nhân chính:

Hệ miễn dịch của trẻ

Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, vì vậy khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và nấm là yếu hơn so với người lớn. Hệ miễn dịch chưa đủ mạnh khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng, đặc biệt là khi tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc những người mắc bệnh truyền nhiễm. Do đó, trẻ có nguy cơ cao mắc viêm tai giữa.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên (nhiễm virus và vi khuẩn)

Viêm tai giữa thường phát triển sau khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, như cảm lạnh, viêm họng, hoặc viêm xoang. Khi các bệnh này xảy ra, vi khuẩn hoặc virus có thể xâm nhập qua ống Eustachian (vòi nhĩ) nối giữa tai giữa và mũi họng, gây viêm nhiễm ở tai giữa. Các vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, hoặc Moraxella catarrhalis là nguyên nhân thường gặp của viêm tai giữa do nhiễm trùng.

Môi trường ô nhiễm và tiếp xúc với khói thuốc lá

Trẻ em sống trong môi trường ô nhiễm hoặc gần người hút thuốc lá có nguy cơ mắc viêm tai giữa cao hơn. Khói thuốc làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai, do nó làm giảm khả năng bảo vệ của các lớp tế bào trong hệ hô hấp và tai, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Ngoài ra, môi trường không khí ô nhiễm cũng có thể làm tăng sự kích thích và viêm nhiễm trong mũi và họng, từ đó dẫn đến viêm tai giữa.

4. Cách chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa?

Vệ sinh tai, mũi, họng

Khi trẻ mắc viêm tai giữa, việc giữ vệ sinh cho tai, mũi và họng là vô cùng quan trọng, vì ba bộ phận này có sự liên hệ chặt chẽ với nhau. Để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và giảm nguy cơ biến chứng, các bậc phụ huynh cần chú ý đến những điểm sau:

Vệ sinh tai: Nếu trẻ có mủ chảy ra từ tai, bạn cần làm sạch khu vực ngoài tai bằng bông tăm, nhưng phải lau nhẹ nhàng và tránh đưa bông tăm vào sâu trong tai, điều này có thể gây tổn thương. Không nên dùng bông để bịt kín tai, hãy để dịch mủ có thể thoát ra ngoài một cách tự nhiên.

Vệ sinh mũi: Sử dụng nước muối ưu trương để rửa mũi cho trẻ hàng ngày, giúp làm sạch dịch nhầy và ngăn ngừa sự tích tụ của vi khuẩn. Nếu thời tiết lạnh, hãy làm ấm nước muối trước khi nhỏ cho trẻ để tránh làm trẻ bị lạnh.

Vệ sinh họng: Đảm bảo vệ sinh miệng và họng cho trẻ bằng cách rơ lưỡi và lau miệng nhẹ nhàng mỗi ngày. Đối với trẻ lớn, có thể khuyến khích trẻ súc miệng bằng nước muối ấm để giúp làm sạch vi khuẩn và giảm sự viêm nhiễm trong họng.

Cung cấp đủ nước và dinh dưỡng

Giữ cơ thể đủ nước: Khi bị viêm tai giữa, đặc biệt là khi trẻ bị sốt, cơ thể sẽ mất nhiều nước. Vì vậy, cần cung cấp đủ nước cho trẻ, có thể là sữa, nước trái cây, nước lọc hoặc các loại thức uống có điện giải để bù nước.

Ăn uống đầy đủ: Đảm bảo chế độ ăn uống của trẻ đầy đủ dinh dưỡng, dễ tiêu hóa. Nếu trẻ bị đau họng, có thể cho trẻ ăn thức ăn mềm hoặc lỏng như cháo, súp để giảm bớt cảm giác khó chịu khi nuốt.

Đưa trẻ đi khám bác sĩ

Khi phát hiện triệu chứng viêm tai giữa như đau tai, sốt, hoặc quấy khóc, việc đưa trẻ đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh nếu bệnh do vi khuẩn hoặc kháng viêm giảm đau nếu bệnh do virus. Nếu bác sĩ kê thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau, cha mẹ cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc để tránh tái phát hoặc kháng thuốc.

Đưa bé đi khám bác sĩ khi phát hiện triệu chứng viêm tai giữa bất thường

Việc chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa đúng cách không chỉ giúp giảm đau và nhanh chóng phục hồi mà còn ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Bằng cách tuân thủ các biện pháp chăm sóc và theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, các bậc phụ huynh có thể đảm bảo trẻ sẽ vượt qua bệnh lý này một cách an toàn và hiệu quả. Hãy luôn nhớ đưa trẻ đi khám bác sĩ để được điều trị kịp thời, giúp bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699