Kiết lỵ ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

1. Kiết lỵ ở trẻ em

Kiết lỵ là tình trạng nhiễm trùng đường ruột, thường do vi khuẩn Shigella hoặc ký sinh trùng Entamoeba histolytica gây ra. Bệnh khiến trẻ bị tiêu chảy, thường kèm theo máu hoặc chất nhầy trong phân, đau quặn bụng và mệt mỏi. Ở trẻ em, hệ miễn dịch còn non yếu, do đó kiết lỵ có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Kiết lỵ ở trẻ em có thể nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời

Bệnh kiết lỵ ở trẻ em thường xuất hiện ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém, nguồn nước ô nhiễm hoặc do thói quen ăn uống không đảm bảo an toàn. Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ từ 2-4 tuổi, là nhóm dễ mắc bệnh nhất do hệ tiêu hóa và khả năng miễn dịch chưa hoàn thiện. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và tránh các biến chứng nguy hiểm như mất nước hoặc suy dinh dưỡng.

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị kiết lỵ

2.1. Nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng

Vi khuẩn Shigella: Đây là tác nhân chính gây kiết lỵ vi khuẩn. Shigella lây lan qua đường phân-miệng, thường qua thực phẩm hoặc nước nhiễm bẩn. Trẻ có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với người bệnh hoặc ăn phải thực phẩm không được nấu chín kỹ.
Ký sinh trùng Entamoeba histolytica: Loại ký sinh trùng này gây kiết lỵ amip, thường lây qua nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm. Amip có thể xâm nhập vào niêm mạc ruột, gây tổn thương và xuất hiện máu trong phân.

2.2. Vệ sinh kém

Điều kiện vệ sinh không đảm bảo, chẳng hạn như không rửa tay trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh, là yếu tố chính khiến trẻ dễ mắc kiết lỵ. Ngoài ra, việc sử dụng nguồn nước không sạch để uống hoặc chế biến thức ăn cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

2.3. Thói quen ăn uống không an toàn

Việc tiêu thụ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, như rau sống không rửa sạch, trái cây chưa gọt vỏ hoặc thức ăn để lâu ngoài môi trường, có thể đưa vi khuẩn và ký sinh trùng vào cơ thể trẻ. Ngoài ra, trẻ em thường có thói quen cho tay vào miệng, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

2.4. Hệ miễn dịch yếu

Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện. Điều này khiến trẻ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và ký sinh trùng hơn so với người lớn. Các yếu tố như suy dinh dưỡng, thiếu vitamin hoặc mắc các bệnh lý khác cũng làm tăng nguy cơ mắc kiết lỵ.

3. Triệu chứng và cách điều trị tình trạng kiết lỵ ở trẻ

3.1. Triệu chứng của kiết lỵ ở trẻ em

Các triệu chứng của kiết lỵ ở trẻ em thường xuất hiện trong vòng 1-3 ngày sau khi nhiễm bệnh và có thể bao gồm:

Tiêu chảy: Trẻ đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân có thể lẫn máu, chất nhầy hoặc mủ.
Đau quặn bụng: Trẻ thường cảm thấy đau bụng từng cơn, đặc biệt là trước khi đi ngoài.
Sốt: Sốt nhẹ hoặc sốt cao là triệu chứng phổ biến, đặc biệt trong kiết lỵ vi khuẩn.
Mệt mỏi, chán ăn: Trẻ trở nên uể oải, biếng ăn và có thể giảm cân nếu tình trạng kéo dài.
Mất nước: Do tiêu chảy nhiều, trẻ có thể bị mất nước, biểu hiện qua môi khô, mắt trũng, khóc không có nước mắt hoặc tiểu ít.
Buồn nôn và nôn: Một số trẻ có thể gặp triệu chứng này, đặc biệt khi nhiễm amip.

3.2. Cách điều trị kiết lỵ ở trẻ em

Một trong những ưu tiên hàng đầu là bù nước và điện giải, vì mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của kiết lỵ, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Phụ huynh nên cho trẻ uống dung dịch oresol (ORS) theo liều lượng được bác sĩ hướng dẫn để bổ sung nước và các chất điện giải bị mất. Ngoài ra, có thể cho trẻ uống thêm nước lọc, nước trái cây hoặc nước cháo loãng để duy trì hydrat hóa. Việc theo dõi các dấu hiệu mất nước như môi khô, mắt trũng, khóc không có nước mắt hoặc tiểu ít là rất quan trọng, và cần báo ngay cho bác sĩ nếu tình trạng trở nặng.

Phụ huynh nên bổ sung nước cho trẻ để tránh tình trạng mất nước

Về mặt sử dụng thuốc, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh như ciprofloxacin hoặc azithromycin trong trường hợp kiết lỵ vi khuẩn, nhưng liều lượng phải được điều chỉnh phù hợp với độ tuổi và cân nặng của trẻ. Phụ huynh tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh mà không có chỉ định y khoa, vì điều này có thể gây nguy hiểm. Đối với kiết lỵ amip, các loại thuốc chống ký sinh trùng như metronidazole hoặc tinidazole thường được sử dụng để tiêu diệt ký sinh trùng. Ngoài ra, một số loại thuốc giảm triệu chứng như paracetamol để hạ sốt hoặc giảm đau có thể được bác sĩ kê đơn nhằm giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.

Phụ huynh nên cung cấp cho trẻ chế độ ăn uống dễ tiêu hóa, chẳng hạn như cháo, súp hoặc khoai tây nghiền, đồng thời tránh các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc khó tiêu. Vệ sinh cá nhân cần được chú trọng, bao gồm rửa tay thường xuyên cho cả trẻ và người chăm sóc để ngăn ngừa lây nhiễm. Khu vực sinh hoạt và đồ dùng của trẻ cũng cần được giữ sạch sẽ. Bên cạnh đó, việc đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và tăng cường khả năng chống lại bệnh tật.

Kiết lỵ ở trẻ em là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và áp dụng các biện pháp điều trị đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và tránh các biến chứng nghiêm trọng. Phụ huynh cần chú ý đến vệ sinh cá nhân, chế độ ăn uống và môi trường sống của trẻ để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699