Làm sao biết con thiếu vitamin D3?

1. Vitamin D3 là gì và vai trò với trẻ em

Vitamin D3 (cholecalciferol) là một dạng quan trọng của vitamin D, đóng vai trò như một "chất dẫn truyền" giúp cơ thể hấp thu canxi và phốt pho – hai khoáng chất thiết yếu để xây dựng và duy trì hệ xương chắc khỏe. Không giống như nhiều loại vitamin khác chỉ lấy từ thức ăn, vitamin D3 còn được tổng hợp nhờ ánh nắng mặt trời chiếu lên da.

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và những năm đầu đời, vitamin D3 có vai trò then chốt trong việc hỗ trợ quá trình phát triển xương và răng, ngăn ngừa còi xương và biến dạng khung xương. Ngoài ra, D3 còn tham gia điều hòa hoạt động của hệ miễn dịch, giúp trẻ tăng đề kháng, và có liên quan đến chức năng hệ thần kinh trung ương.

Vì tốc độ tăng trưởng của trẻ diễn ra rất nhanh, nhu cầu về vitamin D3 cũng cao. Thiếu hụt D3 có thể gây ra hàng loạt vấn đề như chậm phát triển vận động, giấc ngủ kém, dễ bị nhiễm trùng hô hấp và lâu dài ảnh hưởng đến chiều cao, trí tuệ.

Vitamin D3 (cholecalciferol) là một dạng quan trọng của vitamin D

2. Dấu hiệu trẻ thiếu vitamin D3

Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với sự thiếu hụt vitamin D3, bởi đây là giai đoạn xương và thần kinh đang phát triển mạnh mẽ. Một vài dấu hiệu ban đầu tuy không rõ rệt nhưng nếu để kéo dài, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và vận động của trẻ.

Ra mồ hôi trộm nhiều: Đặc biệt ở vùng sau gáy khi ngủ, dù không nóng, là một dấu hiệu sớm hay gặp.
Ngủ kém, dễ giật mình: Trẻ khó vào giấc, ngủ hay thức quấy, thậm chí khóc thét giữa đêm do hệ thần kinh bị kích thích.
Chậm mốc vận động: Bé lâu biết lẫy, ngồi, bò, hoặc đi, cơ thể mềm, vận động yếu ớt.
Đầu bẹt, rụng tóc vành khăn: Phần đầu phía sau dễ bị bẹp do bé nằm nhiều và thiếu D3 ảnh hưởng đến cấu trúc xương sọ.
Răng mọc chậm, men răng yếu: Dễ gặp ở trẻ 7–12 tháng nếu không được bổ sung đủ D3 từ sớm.
Biến dạng xương: Ở mức độ nặng, trẻ có thể bị chân vòng kiềng, xương trán nhô, lồng ngực lõm – dấu hiệu điển hình của còi xương.

3. Nguyên nhân khiến trẻ bị thiếu vitamin D3

Vitamin D3 là một vi chất đặc biệt – cơ thể chỉ tổng hợp được khi có ánh nắng và rất ít thực phẩm tự nhiên chứa nó. Chính vì vậy, việc thiếu hụt D3 ở trẻ em rất dễ xảy ra nếu không được chú ý bổ sung từ sớm. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị thiếu vitamin D3:

Thiếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời: Trẻ thường xuyên ở trong nhà, ra ngoài thì được che chắn kỹ hoặc bôi kem chống nắng quá mức khiến da không thể tổng hợp D3 tự nhiên.
Không được bổ sung D3 đầy đủ: Trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu nhưng mẹ không bổ sung vitamin D, hoặc không bổ sung D3 dạng nhỏ giọt cho bé như khuyến cáo của WHO.
Chế độ ăn nghèo vitamin D3: Khi bé ăn dặm, nếu khẩu phần không có trứng, cá béo (như cá hồi), sữa tăng cường D3 hoặc dầu ăn chứa D, nguy cơ thiếu hụt càng cao.
Sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh mạn tính: Trẻ sinh non không được tích trữ đủ D3 từ mẹ trong thai kỳ, hoặc mắc bệnh mạn đường ruột – gan làm giảm hấp thu vitamin D.

4. Hậu quả khi thiếu D3 kéo dài

Thiếu vitamin D3 không chỉ là vấn đề về xương mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe toàn diện của trẻ. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được can thiệp, nhiều hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra:

Còi xương và chậm tăng trưởng chiều cao: Trẻ thiếu D3 không hấp thu đủ canxi – photpho, khiến xương mềm, chậm cốt hóa, dẫn đến thấp bé, chậm biết đứng – đi và dễ té ngã.
Suy giảm miễn dịch, dễ ốm vặt: Vitamin D3 giúp điều hòa hoạt động miễn dịch. Trẻ thiếu D thường hay mắc bệnh hô hấp, viêm phổi, viêm tai giữa, kéo dài dai dẳng.
Biến dạng khung xương: Dấu hiệu nặng như đầu bẹt, trán dô, chân vòng kiềng, lồng ngực hình ức gà… không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn cản trở vận động linh hoạt.
Tác động đến phát triển trí não: Nhiều nghiên cứu cho thấy thiếu D3 giai đoạn sơ sinh – nhũ nhi có thể làm giảm phát triển thần kinh, gây kém tập trung, chậm ngôn ngữ hoặc cảm xúc.

Thiếu vitamin D3 không chỉ là vấn đề về xương mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe toàn diện của trẻ

Thiếu vitamin D3 ở trẻ là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và cải thiện nếu phát hiện kịp thời. Cha mẹ hãy quan sát kỹ những biểu hiện bất thường và chủ động bổ sung theo hướng dẫn chuyên môn. Sức khỏe của con cần được vun đắp từ những điều nhỏ nhất mỗi ngày.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699