Lồng ruột trẻ em: Nhận biết sớm để cấp cứu kịp thời

1. Lồng ruột ở trẻ em là gì?

Lồng ruột là một tình trạng cấp cứu trong hệ tiêu hóa, xảy ra khi một đoạn ruột trượt vào bên trong đoạn ruột kế cận, gây tắc nghẽn đường tiêu hóa. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ từ 3 tháng đến 3 tuổi, với tỷ lệ cao nhất trong độ tuổi từ 6-12 tháng.

Hình ảnh so sánh ruột bình thường và lồng ruột

Khi ruột bị lồng vào nhau, nó có thể gây tắc nghẽn, cản trở lưu thông máu và dẫn đến hoại tử nếu không được điều trị kịp thời. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tắc ruột ở trẻ em và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

2. Nguyễn nhân gây lồng ruột

Cho đến nay, nguyên nhân chính xác của lồng ruột vẫn chưa được xác định hoàn toàn, nhưng có một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng này:

2.1. Nguyên nhân cơ học

Sự co bóp bất thường của ruột: Trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, các cơn co bóp ruột có thể không đồng đều, gây ra hiện tượng lồng ruột.

Túi thừa Meckel: Một dị tật bẩm sinh của ruột non có thể làm tăng nguy cơ lồng ruột.

2.2. Nguyên nhân liên quan đến nhiễm trùng

Nhiễm virus đường ruột: Một số loại virus (như rotavirus) có thể kích thích các hạch bạch huyết trong ruột sưng lên, làm thay đổi nhu động ruột và tạo điều kiện cho lồng ruột xảy ra.

Sau tiêm vaccine rotavirus: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tiêm vaccine phòng rotavirus có thể làm tăng nhẹ nguy cơ lồng ruột trong vòng 1-2 tuần sau tiêm, nhưng lợi ích của vaccine vẫn lớn hơn nhiều so với nguy cơ này.

2.3. Chế độ ăn uống

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm hoặc thay đổi từ sữa mẹ sang sữa công thức, hệ tiêu hóa có thể bị rối loạn, làm tăng nguy cơ mắc lồng ruột. Hoặc một số thực phẩm quá giàu đạm hoặc chất béo có thể gây rối loạn tiêu hóa và tăng nguy cơ co thắt ruột bất thường.

3. Dấu hiệu lồng ruột ở trẻ

Các dấu hiệu ban đầu của lồng ruột thường không đặc trưng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý đường tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, cha mẹ cần đặc biệt chú ý nếu trẻ có những biểu hiện sau:

3.1. Triệu chứng sớm

Cơn đau bụng quặn từng cơn
Nôn mửa
Bỏ bú, mệt mỏi

Những dấu hiệu trên có thể xuất hiện trong vài giờ đầu tiên và là giai đoạn quan trọng để cha mẹ nhận diện tình trạng lồng ruột. Nếu phát hiện sớm và đưa trẻ đi bệnh viện ngay, khả năng tháo lồng thành công bằng phương pháp bơm hơi sẽ cao hơn mà không cần can thiệp phẫu thuật.

3.2. Triệu chứng tiến triển

Nếu lồng ruột không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng bệnh sẽ nhanh chóng diễn tiến nặng hơn với các dấu hiệu đặc trưng:

Đi ngoài phân máu
Sờ thấy khối u ở bụng
Bụng chướng, trẻ có dấu hiệu mất nước

4. Cách thức xử lý khi phát hiện trẻ bị bệnh

Phụ huynh cần theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường của trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi nghi ngờ lồng ruột. Việc chậm trễ trong cấp cứu có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Trẻ bị lồng ruột cần đưa đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời

Cấp cứu kịp thời (trong vòng 6 giờ đầu)

Bác sĩ có thể tháo lồng ruột bằng phương pháp bơm hơi qua máy X-quang. Bằng cách đưa hơi vào ruột già với áp lực vừa phải, khối lồng sẽ được tách ra mà không cần can thiệp phẫu thuật.

Cấp cứu muộn (sau 6 giờ)

Khi khối lồng không thể tháo bằng phương pháp bơm hơi hoặc đã gây tổn thương nghiêm trọng, trẻ cần được phẫu thuật để gỡ lồng ruột.

Cấp cứu quá muộn (sau 24 giờ)

Ruột bị lồng vào nhau quá lâu có thể dẫn đến sưng nề, tắc nghẽn mạch máu và hoại tử. Lúc này, bác sĩ buộc phải cắt bỏ đoạn ruột bị hoại tử. Quá trình hậu phẫu cũng rất phức tạp, trẻ có nguy cơ cao bị suy kiệt, viêm phổi và thậm chí tử vong.

Trong trường hợp trẻ có tiền sử lồng ruột hoặc có dấu hiệu tái phát, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện, không để chậm trễ quá 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên như quấy khóc, đau bụng, bỏ bú… Càng phát hiện sớm, khả năng điều trị thành công mà không cần phẫu thuật càng cao.

Lồng ruột là một bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau bụng dữ dội từng cơn, nôn ói, quấy khóc, bỏ bú, đi ngoài phân lẫn máu, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và cấp cứu kịp thời. Việc can thiệp sớm không chỉ giúp giảm nguy cơ phải phẫu thuật mà còn đảm bảo sức khỏe lâu dài cho trẻ. Hãy luôn quan sát những biểu hiện của con, giữ vững tâm lý và hành động nhanh chóng khi cần thiết, vì mỗi phút trôi qua đều có thể quyết định đến tính mạng và khả năng hồi phục của trẻ.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699