Mẹ sau sinh bị đau mỏi cổ gáy: Khi nào cần đi khám?

1. Nguyên nhân gây đau mỏi cổ gáy ở mẹ sau sinh

Đau mỏi cổ gáy là cảm giác đau, nhức, hoặc căng cứng ở vùng cổ, vai, và gáy, đôi khi lan xuống lưng hoặc cánh tay. Ở mẹ sau sinh, tình trạng này thường xuất hiện do các yếu tố liên quan đến việc chăm sóc trẻ, thay đổi hormone, hoặc căng thẳng thể chất và tinh thần. Mức độ đau có thể từ nhẹ, thoáng qua đến nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Hiểu rõ nguyên nhân và dấu hiệu sẽ giúp mẹ nhận biết khi nào cần xử trí tại nhà và khi nào cần tìm đến bác sĩ.

1.1. Tư thế không đúng khi chăm sóc con

Mẹ sau sinh thường xuyên bế trẻ, cho con bú, hoặc thay tã trong tư thế cúi đầu hoặc nghiêng cổ kéo dài. Những tư thế này gây áp lực lên cơ cổ và vai, dẫn đến căng cơ và đau mỏi. Đặc biệt, khi cho con bú, mẹ có thể giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ đau cổ gáy.

Tư thế không đúng khi chăm con của mẹ bỉm thường gây áp lực lên cơ cổ và vai dẫn đến đau mỏi

1.2. Thay đổi hormone sau sinh

Sau sinh, nồng độ hormone như estrogen và progesterone giảm mạnh, ảnh hưởng đến độ đàn hồi của cơ và dây chằng. Điều này có thể làm cơ cổ và vai dễ bị căng cứng hoặc đau, đặc biệt khi mẹ thực hiện các động tác lặp đi lặp lại như bế con.

1.3. Căng thẳng và thiếu ngủ

Chăm sóc trẻ sơ sinh thường đi kèm với thiếu ngủ và căng thẳng tâm lý. Căng thẳng làm cơ bắp co cứng, đặc biệt ở vùng cổ và vai, trong khi thiếu ngủ làm giảm khả năng phục hồi của cơ thể, khiến đau mỏi kéo dài.

1.4. Tác động từ thai kỳ

Trong thai kỳ, cơ thể mẹ chịu áp lực từ việc tăng cân và thay đổi tư thế để thích nghi với thai nhi. Điều này có thể gây căng thẳng cho cột sống cổ và lưng trên, dẫn đến đau mỏi sau sinh, đặc biệt nếu mẹ đã có tiền sử đau lưng hoặc cổ trước đó.

1.5. Các bệnh lý tiềm ẩn

Một số bệnh lý như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, hoặc viêm khớp có thể bùng phát sau sinh do áp lực từ việc chăm sóc con. Ngoài ra, tình trạng thiếu canxi hoặc vitamin D, phổ biến ở mẹ sau sinh, cũng có thể góp phần gây đau mỏi.

2. Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám

Mặc dù đau mỏi cổ gáy thường lành tính, một số dấu hiệu sau cho thấy mẹ cần đi khám bác sĩ ngay:

Đau nghiêm trọng hoặc kéo dài: Đau không giảm sau 1-2 tuần dù đã nghỉ ngơi hoặc điều chỉnh tư thế.
Đau lan xuống cánh tay hoặc ngón tay: Kèm theo tê bì, yếu cơ, hoặc cảm giác châm chích, có thể là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm hoặc chèn ép dây thần kinh.
Sốt hoặc sưng: Có thể liên quan đến nhiễm trùng hoặc viêm.
Khó cử động cổ: Cứng cổ nghiêm trọng, không thể xoay hoặc cúi đầu.
Đau kèm triệu chứng thần kinh: Như chóng mặt, nhức đầu dữ dội, hoặc mất thăng bằng.
Tiền sử bệnh lý: Mẹ có tiền sử thoái hóa cột sống, viêm khớp, hoặc chấn thương cổ trước đó.

Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, mẹ nên đến bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp hoặc thần kinh để được đánh giá.

3. Cách xử trí đau mỏi cổ gáy ở mẹ sau sinh

Điều chỉnh tư thế chăm sóc con

Tư thế không đúng khi bế trẻ, cho con bú, hoặc thay tã là nguyên nhân chính gây đau mỏi cổ gáy. Để khắc phục, mẹ nên sử dụng gối đỡ khi cho con bú để giữ lưng và cổ thẳng, đặt trẻ ở vị trí ngang ngực để tránh cúi đầu quá lâu. Khi bế trẻ, hãy giữ bé gần cơ thể, sử dụng cả hai tay để phân bổ trọng lượng đều, tránh nghiêng cổ hoặc vai về một phía. Thay đổi tư thế thường xuyên cũng rất quan trọng. Nếu mẹ sử dụng địu, hãy chọn loại địu hỗ trợ cột sống và điều chỉnh dây đai phù hợp để tránh căng cơ.

Tập các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng

Các bài tập đơn giản có thể giúp thư giãn cơ cổ và vai, giảm đau mỏi hiệu quả. Mẹ có thể thử xoay cổ chậm rãi theo hình tròn, 5-10 lần mỗi hướng, đảm bảo động tác nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương thêm. Bài tập nhún vai (nâng vai lên xuống) hoặc kéo vai về phía sau cũng giúp thả lỏng cơ bắp. Yoga hoặc pilates dành cho mẹ sau sinh, với các động tác như tư thế con mèo hoặc vươn vai, có thể cải thiện độ linh hoạt và giảm căng cơ. Tuy nhiên, mẹ nên bắt đầu với các bài tập nhẹ, tránh vận động quá sức, và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có tiền sử chấn thương cổ hoặc cột sống.

Chườm ấm và massage

Chườm ấm là một phương pháp đơn giản để giảm đau mỏi cổ gáy. Mẹ có thể sử dụng túi chườm ấm hoặc khăn ấm đặt lên vùng cổ gáy trong 15-20 phút, 2-3 lần mỗi ngày, để tăng tuần hoàn máu và thư giãn cơ bắp. Massage nhẹ nhàng cũng rất hiệu quả; mẹ có thể tự massage hoặc nhờ người thân xoa bóp vùng cổ và vai bằng dầu dưỡng hoặc kem không mùi. Nếu có điều kiện, mẹ nên đến chuyên viên vật lý trị liệu để được massage đúng kỹ thuật, giúp giảm căng cơ và cải thiện lưu thông máu. Tránh chà xát mạnh hoặc sử dụng các loại dầu có thể gây kích ứng da.

Mẹ có thể đến chuyên viên vật lý trị liệu để được massage đúng kỹ thuật, giúp giảm căng cơ và cải thiện lưu thông máu

Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phục hồi cơ và xương khớp. Mẹ nên bổ sung thực phẩm giàu canxi như sữa, cá hồi, hoặc rau xanh để tăng cường sức khỏe xương. Vitamin D, có trong cá béo, trứng, hoặc ánh nắng buổi sáng, giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Thực phẩm giàu omega-3 (như cá, hạt chia) và chất chống oxy hóa (trái cây, rau củ) có thể giảm viêm và hỗ trợ phục hồi cơ bắp. Uống đủ nước cũng rất quan trọng để giữ cơ và dây chằng dẻo dai, giảm nguy cơ co cứng. Nếu nghi ngờ thiếu hụt dinh dưỡng, mẹ có thể tham khảo bác sĩ để bổ sung viên uống canxi hoặc vitamin D.

Quản lý căng thẳng và nghỉ ngơi đầy đủ

Căng thẳng và thiếu ngủ là những yếu tố làm nặng thêm đau mỏi cổ gáy. Mẹ nên tận dụng thời gian trẻ ngủ để nghỉ ngơi, sử dụng gối kê cổ có độ cao vừa phải (khoảng 8-10 cm) để hỗ trợ cột sống khi ngủ. Các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền, hoặc nghe nhạc nhẹ nhàng có thể giúp giảm căng thẳng tâm lý, từ đó giảm co cứng cơ. Nếu có thể, mẹ nên nhờ người thân hoặc bạn bè hỗ trợ chăm sóc trẻ để có thời gian nghỉ ngơi. Tạo môi trường yên tĩnh, thoải mái cũng giúp mẹ thư giãn, giảm áp lực lên vùng cổ gáy.

Đau mỏi cổ gáy ở mẹ sau sinh là vấn đề phổ biến, thường do tư thế chăm sóc con, thay đổi hormone, hoặc căng thẳng. Hầu hết các trường hợp có thể cải thiện bằng cách điều chỉnh tư thế, tập luyện nhẹ nhàng, và chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu đau kéo dài hoặc kèm các dấu hiệu bất thường như tê bì, yếu cơ, hoặc sốt, mẹ cần đi khám để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng. Với sự chăm sóc đúng cách và phòng ngừa hợp lý, mẹ có thể giảm đau mỏi, phục hồi sức khỏe, và chăm sóc con tốt hơn. Nếu có bất kỳ lo lắng nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699