Những dấu hiệu nhận biết tắc ruột ở trẻ

1. Tắc ruột ở trẻ là gì

Tắc ruột là tình trạng dòng chảy bình thường trong ruột bị gián đoạn do tắc nghẽn cơ học hoặc do rối loạn chức năng ruột. Ở trẻ em, tắc ruột có thể xảy ra ở ruột non hoặc ruột già, dẫn đến tích tụ thức ăn, chất lỏng và khí, gây đau đớn và các biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Tắc ruột có thể là tắc hoàn toàn hoặc bán tắc, tùy thuộc vào mức độ cản trở.

Tắc ruột ở trẻ là tình trạng các chất có trong lòng ruột (ruột non và đại tràng) bị tắc nghẽn

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa còn non nớt, khiến chúng dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố gây tắc nghẽn. Tắc ruột có thể do các dị tật bẩm sinh, bệnh lý hoặc các yếu tố bên ngoài. Các dạng tắc ruột phổ biến ở trẻ bao gồm lồng ruột (một đoạn ruột chui vào đoạn ruột khác), thoát vị nghẹt, hoặc tắc ruột do phân su (meconium) ở trẻ sơ sinh.

2. Nhận biết nguyên nhân và dấu hiệu gây tắc ruột ở trẻ

Nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ

Tắc ruột ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Lồng ruột: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất ở trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi. Một đoạn ruột lồng vào đoạn ruột khác, gây tắc nghẽn và cản trở lưu thông. Lồng ruột thường liên quan đến nhiễm virus hoặc sự phát triển bất thường của ruột.
Thoát vị nghẹt: Thoát vị bẹn hoặc thoát vị rốn ở trẻ có thể bị kẹt, chèn ép ruột và gây tắc.
Tắc ruột do phân su: Ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non hoặc mắc hội chứng Down, phân su đặc và dính có thể gây tắc ruột non.
Dị tật bẩm sinh: Các bất thường như hẹp tá tràng, teo ruột hoặc xoắn ruột có thể gây tắc từ khi sinh.
Tắc ruột chức năng: Một số trường hợp do rối loạn vận động ruột, chẳng hạn như bệnh Hirschsprung, khiến phân không di chuyển bình thường.
Nguyên nhân khác: U nang, khối u, hoặc nuốt dị vật (ở trẻ lớn hơn) cũng có thể gây tắc ruột, dù hiếm gặp.

Dấu hiệu nhận biết tắc ruột ở trẻ

Nhận biết sớm các dấu hiệu tắc ruột là yếu tố quan trọng để can thiệp kịp thời. Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ và nguyên nhân gây tắc, nhưng dưới đây là những dấu hiệu phổ biến:

Đau bụng dữ dội: Trẻ quấy khóc liên tục, co người hoặc còng lưng do đau. Ở trẻ sơ sinh, cơn đau có thể xuất hiện từng đợt, đặc biệt trong trường hợp lồng ruột.
Nôn mửa: Trẻ nôn nhiều, có thể nôn ra dịch xanh (chứa mật) hoặc dịch giống phân, cho thấy tắc nghẽn nghiêm trọng. Ở trẻ sơ sinh, nôn thường xuất hiện sớm.
Bụng chướng: Bụng trẻ căng cứng, sờ thấy đau hoặc có khối bất thường. Điều này do tích tụ khí và chất lỏng trong ruột.
Không đi ngoài hoặc đi phân máu: Trẻ có thể không đại tiện trong 24-48 giờ, hoặc đi phân lẫn máu (phân giống mứt đỏ) trong trường hợp lồng ruột.
Mệt lả, lờ đờ: Trẻ mệt mỏi, không bú, da xanh tái do đau và mất nước. Ở trẻ lớn hơn, trẻ có thể than mệt hoặc không muốn chơi.
Sốt: Sốt nhẹ hoặc cao có thể xuất hiện nếu có nhiễm trùng hoặc biến chứng như thủng ruột.

3. Hướng dẫn cha mẹ phòng ngừa tình trạng tắc ruột ở trẻ

Mặc dù không phải mọi trường hợp tắc ruột đều có thể phòng ngừa, phụ huynh có thể thực hiện các biện pháp để giảm nguy cơ và bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của trẻ. Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể:

Chăm sóc dinh dưỡng và tiêu hóa

Chế độ ăn uống phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng ruột khỏe mạnh. Đối với trẻ sơ sinh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng lý tưởng, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa. Với trẻ lớn hơn, phụ huynh nên cung cấp chế độ ăn cân bằng, giàu chất xơ (từ rau củ, trái cây) để ngăn ngừa táo bón, một yếu tố có thể góp phần gây tắc ruột. Tránh cho trẻ ăn thực phẩm khó tiêu hoặc quá nhiều đồ ăn nhanh, vì chúng có thể làm chậm nhu động ruột.

Theo dõi và phát hiện sớm các bất thường

Phụ huynh nên chú ý đến các dấu hiệu bất thường ở trẻ, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Nếu trẻ có khối u ở vùng bẹn hoặc rốn (nghi ngờ thoát vị), cần đưa trẻ đi khám ngay để được tư vấn và điều trị. Thoát vị không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến thoát vị nghẹt, gây tắc ruột.

Ngoài ra, việc theo dõi các triệu chứng như đau bụng, nôn mửa hoặc chướng bụng là rất quan trọng. Ghi lại tần suất và mức độ của các triệu chứng này để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ.

Phòng ngừa lồng ruột và các yếu tố nguy cơ

Lồng ruột thường liên quan đến nhiễm virus, do đó phụ huynh nên tăng cường vệ sinh để giảm nguy cơ lây nhiễm. Rửa tay thường xuyên, vệ sinh đồ chơi và bề mặt tiếp xúc, đồng thời hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang bị bệnh hô hấp hoặc tiêu hóa. Tiêm phòng đầy đủ, bao gồm vaccine phòng các bệnh do virus (như rotavirus), cũng có thể giảm nguy cơ gián tiếp.

Cha mẹ nên tiêm phòng đầy đủ cho bé để giảm thiểu tình trạng tắc ruột

Đối với trẻ lớn hơn, phụ huynh cần giám sát để tránh trẻ nuốt dị vật như hạt, đồ chơi nhỏ hoặc các vật cứng. Những dị vật này có thể gây tắc nghẽn trong ruột, đặc biệt ở trẻ hiếu động.

Tắc ruột ở trẻ là một tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi sự chú ý và can thiệp kịp thời từ phụ huynh và bác sĩ. Hiểu rõ về nguyên nhân, nhận biết sớm các dấu hiệu như đau bụng, nôn mửa, chướng bụng, và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như chăm sóc dinh dưỡng, vệ sinh, và khám định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Phụ huynh cần luôn cảnh giác, theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ và hành động nhanh chóng khi phát hiện các triệu chứng bất thường. Bằng cách chuẩn bị tốt và phản ứng đúng cách, bạn có thể bảo vệ con yêu khỏi những nguy cơ từ tắc ruột.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699