Phân loại cơn sốt ở trẻ: Cha mẹ cần nhận biết sớm để xử lý đúng cách

1. Sốt Ở Trẻ Là Gì?

Sốt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn mức bình thường (thường trên 38°C khi đo ở hậu môn hoặc 37,5°C khi đo ở miệng). Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm chống lại nhiễm trùng hoặc các tác nhân gây bệnh. Ở trẻ em, sốt có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, từ những bệnh lý nhẹ như cảm lạnh đến các tình trạng nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng huyết. Việc phân loại và nhận biết các loại sốt sẽ giúp cha mẹ đánh giá mức độ nghiêm trọng và đưa ra hành động phù hợp.

Ở trẻ em, sốt có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau

2. Phân Loại Cơn Sốt Ở Trẻ

2.1. Sốt Theo Mức Độ

Sốt nhẹ (37,5°C - 38,5°C): Đây là mức sốt phổ biến, thường xuất hiện khi trẻ bị cảm lạnh, cảm cúm hoặc phản ứng sau tiêm vắc-xin. Sốt nhẹ thường không gây nguy hiểm và có thể tự giảm sau vài ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi để đảm bảo trẻ vẫn ăn uống và sinh hoạt bình thường.

Sốt vừa (38,5°C - 39,5°C): Sốt ở mức này thường liên quan đến các bệnh nhiễm trùng như viêm họng, viêm tai giữa hoặc nhiễm virus. Trẻ có thể mệt mỏi, khó chịu hoặc biếng ăn. Nếu sốt kéo dài hơn 48 giờ, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Sốt cao (trên 39,5°C): Đây là mức sốt đáng lo ngại, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tháng tuổi. Sốt cao có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu hoặc viêm màng não. Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu sốt không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt.

2.2. Sốt Theo Thời Gian Kéo Dài

Sốt cấp tính (dưới 7 ngày): Đây là loại sốt phổ biến nhất, thường do nhiễm virus như cúm, sởi hoặc thủy đậu. Sốt cấp tính thường tự khỏi khi cơ thể trẻ vượt qua nhiễm trùng, nhưng cần theo dõi các triệu chứng đi kèm.

Sốt mạn tính (trên 7 ngày): Sốt kéo dài hơn một tuần có thể là dấu hiệu của các bệnh lý phức tạp hơn như lao, viêm khớp thiếu niên hoặc bệnh tự miễn. Nếu trẻ sốt liên tục hoặc tái phát, cần đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân chính xác.

Sốt tái phát: Loại sốt này xuất hiện rồi biến mất, sau đó quay lại sau vài ngày. Nó có thể liên quan đến các bệnh như sốt rét, nhiễm trùng tái phát hoặc các rối loạn miễn dịch. Chẩn đoán loại sốt này thường đòi hỏi xét nghiệm chuyên sâu.

2.3. Sốt Theo Nguyên Nhân

Sốt do nhiễm virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm các bệnh như cảm cúm, sởi, thủy đậu hoặc sốt xuất huyết. Sốt do virus thường kèm theo các triệu chứng như ho, sổ mũi, phát ban hoặc đau họng.

Sốt do nhiễm khuẩn: Các bệnh như viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm trùng tiết niệu hoặc nhiễm trùng huyết có thể gây sốt. Sốt do vi khuẩn thường kéo dài hơn và cần điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

Sốt không do nhiễm trùng: Một số trường hợp sốt có thể do các nguyên nhân như mọc răng (thường ở trẻ dưới 2 tuổi), phản ứng sau tiêm vắc-xin, hoặc các bệnh tự miễn. Ngoài ra, sốt cũng có thể xảy ra khi trẻ bị mất nước hoặc ở trong môi trường quá nóng.

3. Dấu Hiệu Cảnh Báo Nguy Hiểm

Không phải mọi cơn sốt đều cần can thiệp y tế ngay lập tức, nhưng cha mẹ cần lưu ý các dấu hiệu sau để đưa trẻ đi khám kịp thời:

Trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt trên 38°C.
Sốt cao trên 39,5°C không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt.
Trẻ mệt lả, li bì, khó đánh thức hoặc không phản ứng.
Sốt kèm co giật, cứng cổ, khó thở hoặc phát ban bất thường.
Trẻ không ăn uống, nôn mửa liên tục hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, mắt trũng, tiểu ít).
Sốt kéo dài hơn 3 ngày ở trẻ trên 2 tuổi hoặc hơn 24 giờ ở trẻ dưới 2 tuổi.

4. Cách Xử Lý Sốt Ở Trẻ

Việc đầu tiên khi trẻ bị sốt là theo dõi và đánh giá chính xác nhiệt độ cơ thể. Sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ, ưu tiên đo ở hậu môn vì đây là phương pháp cho kết quả chính xác nhất ở trẻ nhỏ. Cha mẹ nên ghi lại thời gian sốt, mức độ sốt và các triệu chứng đi kèm như ho, sổ mũi, nôn mửa hoặc mệt mỏi. Những thông tin này sẽ hữu ích khi cần trao đổi với bác sĩ để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của cơn sốt.

Thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen là lựa chọn an toàn cho trẻ, nhưng cần tuân thủ liều lượng theo cân nặng và độ tuổi của trẻ, theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhãn thuốc. Không nên tự ý sử dụng aspirin do nguy cơ gây hội chứng Reye, một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ở trẻ em. Cha mẹ cần đảm bảo trẻ được dùng thuốc đúng liều và đúng thời gian, tránh lạm dụng thuốc để không gây ảnh hưởng đến gan hoặc thận.

Cha mẹ cho con uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ

Để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, cha mẹ nên cho trẻ mặc quần áo mỏng, thoáng khí và nằm ở nơi thoáng mát, tránh gió lùa. Lau người trẻ bằng khăn ấm (nước ở nhiệt độ khoảng 32-34°C) có thể giúp giảm nhiệt độ cơ thể một cách an toàn. Tuyệt đối không sử dụng nước lạnh hoặc cồn để lau người vì có thể gây co mạch, làm trẻ run rẩy và tăng nguy cơ co giật.

Sốt có thể khiến trẻ mất nước, đặc biệt nếu kèm theo nôn mửa hoặc tiêu chảy. Cha mẹ cần khuyến khích trẻ uống nhiều nước, sữa mẹ (đối với trẻ sơ sinh), hoặc dung dịch bù điện giải như oresol để ngăn ngừa mất nước. Nếu trẻ biếng ăn, hãy cung cấp các bữa ăn nhẹ, dễ tiêu như cháo hoặc súp để duy trì năng lượng mà không gây áp lực cho hệ tiêu hóa.

5. Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám?

Nếu trẻ có các dấu hiệu cảnh báo như sốt cao không giảm, li bì, co giật, khó thở hoặc sốt kéo dài quá 48 giờ, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm như xét nghiệm máu, chụp X-quang hoặc xét nghiệm nước tiểu để xác định nguyên nhân. Đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi, bất kỳ cơn sốt nào trên 38°C đều cần được đánh giá y tế ngay lập tức, vì hệ miễn dịch của trẻ còn yếu, dễ dẫn đến biến chứng.

Sốt ở trẻ em là một triệu chứng phổ biến, nhưng việc nhận biết loại sốt và các dấu hiệu đi kèm là yếu tố then chốt để xử lý đúng cách. Cha mẹ cần bình tĩnh, theo dõi sát sao và áp dụng các biện pháp hạ sốt an toàn tại nhà. Tuy nhiên, khi trẻ có các dấu hiệu nguy hiểm hoặc sốt kéo dài, việc đưa trẻ đến bác sĩ là cần thiết để tránh biến chứng. Bằng cách phòng ngừa thông qua vệ sinh, tiêm phòng và chăm sóc sức khỏe toàn diện, cha mẹ có thể giúp trẻ giảm nguy cơ mắc các bệnh lý gây sốt và phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699