1. Nguyên nhân chính gây đau đầu vú sau sinh

Đau đầu vú sau sinh thường liên quan đến quá trình cho con bú, nhưng cũng có thể do các yếu tố khác. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến nhất:

Bé ngậm vú không đúng cách: Đây là nguyên nhân hàng đầu, chiếm phần lớn các trường hợp. Khi bé chỉ ngậm phần đầu vú thay vì toàn bộ quầng vú, lực hút sẽ tập trung vào núm vú, gây đau rát và nứt nẻ (thường gọi là nứt cổ gà). Ngoài ra, nếu bé bị dính thắng lưỡi (lưỡi bị dính chặt vào sàn miệng), bé sẽ khó ngậm sâu, dẫn đến tình trạng tương tự.

Thay đổi hormone và tiết sữa: Sau sinh, hormone progesterone và estrogen biến động mạnh, khiến ngực căng tức và núm vú nhạy cảm hơn. Hormone oxytocin kích thích phản xạ tiết sữa, đôi khi gây đau co thắt. Điều này đặc biệt rõ rệt ở những bà mẹ sinh con đầu lòng, khi cơ thể chưa quen với quá trình này.

Viêm đầu vú hoặc nhiễm trùng: Nếu đầu vú bị nứt, vi khuẩn từ miệng bé hoặc môi trường có thể xâm nhập, gây viêm. Triệu chứng bao gồm đỏ, sưng, đau dữ dội và có thể kèm theo mủ. Một dạng nghiêm trọng hơn là viêm tuyến vú (mastitis), xảy ra khi sữa bị ứ đọng, dẫn đến nhiễm trùng.

Viêm đầu vú hoặc nhiễm trùng có thể khiến mẹ bị đau nhức đầu vú dữ dội

Tắc tia sữa: Sữa không thoát ra hết, tích tụ trong ống dẫn sữa, gây đau căng tức ngực và đầu vú. Nguyên nhân thường do cho bú không đều, mặc áo ngực quá chặt hoặc stress khiến sữa tiết không đều.

2. Triệu chứng đau đầu vú sau sinh thường gặp

Trước khi đi sâu vào nguyên nhân, hãy nhận biết các dấu hiệu phổ biến của đau đầu vú sau sinh. Thông thường, cơn đau có thể xuất hiện dưới dạng:

• Đau nhói, rát hoặc châm chích ở đầu vú, đặc biệt khi bé bắt đầu bú hoặc sau khi bú xong.

• Đầu vú bị nứt nẻ, chảy máu nhẹ hoặc hình thành lớp da khô, bong tróc.

• Cảm giác căng tức ngực, đau lan ra toàn bộ bầu vú.

• Đầu vú trở nên nhạy cảm hơn, đau khi chạm vào quần áo hoặc nước.

Những triệu chứng này thường xuất hiện trong 1-2 tuần đầu sau sinh, khi cơ thể mẹ đang thích nghi với việc tiết sữa. Nếu đau chỉ thoáng qua và giảm dần, có thể không đáng lo. Nhưng nếu kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường, cần chú ý theo dõi

3. Các biện pháp khắc phục và phòng ngừa tại nhà

• Điều chỉnh tư thế và cách ngậm bắt vú: Đây là giải pháp then chốt. Hãy đảm bảo miệng bé mở rộng, ngậm sâu vào quầng vú, cằm chạm vào vú và mũi không bị bịt kín.

• Vệ sinh đúng cách: Chỉ rửa vú bằng nước sạch, tránh xà phòng có chất tẩy mạnh. Lau khô nhẹ nhàng sau khi bú.

• Sử dụng kem dưỡng ẩm an toàn: Thoa một chút sữa mẹ, kem lanolin tinh khiết hoặc dầu dừa lên đầu vú sau khi bú để làm dịu và dưỡng ẩm.

• Cho bé bú bên vú ít đau trước, vì lúc này bé bú mạnh hơn, giúp kích thích sữa xuống và giảm áp lực lên bên vú đau.

• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Núm vú giả hoặc lá chắn đầu vú có thể tạm thời giúp mẹ dễ chịu hơn, nhưng cần tham khảo ý kiến chuyên gia để sử dụng đúng cách.

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải lúc nào đau đầu vú cũng tự khỏi; một số trường hợp cần can thiệp y tế để tránh biến chứng như áp xe vú hoặc nhiễm trùng lan rộng. Hãy đến khám ngay nếu gặp các dấu hiệu sau:

Nếu mẹ bị đau đầu vú dữ dội, kéo dài không giảm sau điều chỉnh thì nên đi khám để kiểm tra

• Đau dữ dội, kéo dài hơn 1 tuần, không giảm sau khi điều chỉnh cách bú.

• Đầu vú đỏ, sưng, nóng hoặc có mủ chảy ra.

• Sốt cao trên 38 độ C, kèm ớn lạnh hoặc mệt mỏi toàn thân – dấu hiệu của viêm tuyến vú.

• Ngực căng cứng, có cục u hoặc tắc sữa không giải quyết được.

• Bé bú kém, khóc nhiều hoặc không tăng cân – có thể do sữa không đủ hoặc bé bị vấn đề sức khỏe.

• Đau kèm theo chảy máu núm vú bất thường, không liên quan đến nứt nẻ.

Khi đến khám, bác sĩ có thể kiểm tra, siêu âm vú nếu cần, và kê đơn thuốc kháng sinh nếu có nhiễm trùng. Trong trường hợp nghiêm trọng như áp xe, có thể cần rạch dẫn lưu mủ. Sớm điều trị sẽ giúp mẹ nhanh chóng trở lại với việc cho con bú mà không đau đớn.

Đau đầu vú sau sinh là thử thách phổ biến nhưng có thể vượt qua với kiến thức và sự kiên nhẫn. Việc cho con bú không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn gắn kết tình mẫu tử. Nếu bạn đang gặp vấn đề này, đừng ngần ngại chia sẻ với bác sĩ hoặc các nhóm hỗ trợ bà mẹ. Sức khỏe của mẹ là nền tảng cho sự phát triển của bé.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699