1. Sữa đầu là gì?

Sữa đầu là loại sữa mẹ sản xuất ngay sau khi sinh, thường trong 2-5 ngày đầu. So với sữa trưởng thành (sữa tiết ra sau đó), sữa đầu có màu vàng nhạt, đặc sệt và chứa hàm lượng cao các chất miễn dịch, protein, vitamin, và khoáng chất. Lượng sữa đầu tiết ra thường ít, nhưng chất lượng dinh dưỡng và miễn dịch vượt trội, được ví như “vắc-xin tự nhiên” đầu tiên cho trẻ sơ sinh. Đây là nguồn thức ăn lý tưởng giúp bé thích nghi với môi trường bên ngoài tử cung.

Sữa đầu chứa nhiều thành phần có lợi cho hệ miễn dịch của bé, bao gồm:

• Kháng thể (Immunoglobulin): Đặc biệt là IgA, IgG và IgM, giúp bảo vệ niêm mạc đường ruột và hô hấp của bé khỏi vi khuẩn và virus.

• Lactoferrin: Một loại protein có khả năng gắn kết sắt, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây hại và hỗ trợ hệ miễn dịch.

• Cytokine: Các phân tử điều hòa miễn dịch, giúp kích thích phản ứng miễn dịch bẩm sinh của cơ thể bé.

• Oligosaccharide: Dưỡng chất prebiotic nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, hỗ trợ sự phát triển của hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh.

• Vitamin và khoáng chất: Như vitamin A, E, kẽm và selen, đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng.

Sữa đầu chứa các vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng

Những thành phần này phối hợp với nhau để tạo nên một hàng rào bảo vệ tự nhiên, giúp bé chống lại các tác nhân gây bệnh trong giai đoạn đầu đời khi hệ miễn dịch còn non yếu.

2. Tác dụng của sữa đầu trong việc tăng cường miễn dịch

2.1. Cung cấp kháng thể tự nhiên

Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus. Sữa đầu chứa hàm lượng cao immunoglobulin, đặc biệt là IgA tiết (sIgA), tạo ra một lớp màng bảo vệ trên niêm mạc đường ruột, mũi và họng. Lớp màng này ngăn chặn sự xâm nhập của các mầm bệnh, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp và tiêu hóa. Các kháng thể trong sữa đầu còn giúp bé chống lại các bệnh như viêm phổi, tiêu chảy, và nhiễm trùng tai giữa.

Sữa đầu sẽ cung cấp kháng thể tự nhiên giúp bé chống lại một số bệnh nguy hiểm

2.2. Tăng cường vi sinh đường ruột

Hệ vi sinh đường ruột đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa miễn dịch. Sữa đầu chứa oligosaccharide, một loại prebiotic, giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi như Bifidobacteria và Lactobacillus. Những vi khuẩn này không chỉ hỗ trợ tiêu hóa mà còn cạnh tranh với vi khuẩn gây hại, ngăn ngừa các bệnh đường ruột. Một hệ vi sinh khỏe mạnh cũng kích thích sản xuất cytokine, tăng cường phản ứng miễn dịch của cơ thể.

2.3. Ngăn ngừa nhiễm trùng nhờ lactoferrin

Lactoferrin trong sữa đầu có khả năng gắn kết sắt, làm hạn chế nguồn dinh dưỡng của vi khuẩn gây hại, từ đó ngăn chặn sự phát triển của chúng. Ngoài ra, lactoferrin còn có tác dụng kháng virus và chống viêm, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh. Điều này đặc biệt quan trọng trong những ngày đầu đời, khi bé tiếp xúc với môi trường mới chứa nhiều vi khuẩn và tác nhân gây bệnh.

2.4. Hỗ trợ phát triển hệ miễn dịch bẩm sinh

Sữa đầu chứa các cytokine và yếu tố tăng trưởng giúp kích thích sự phát triển của các tế bào miễn dịch như bạch cầu và tế bào lympho T. Những tế bào này đóng vai trò then chốt trong việc nhận diện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Bằng cách cung cấp các chất kích thích miễn dịch, sữa đầu giúp hệ miễn dịch của bé trưởng thành nhanh hơn, tăng khả năng tự bảo vệ.

2.5. Giảm nguy cơ dị ứng và bệnh mãn tính

Sữa đầu giúp thiết lập sự cân bằng miễn dịch, giảm nguy cơ dị ứng thực phẩm và các bệnh mãn tính như hen suyễn hoặc eczema sau này. Các kháng thể và yếu tố miễn dịch trong sữa đầu giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch, ngăn ngừa tình trạng viêm quá mức hoặc phản ứng tự miễn ở trẻ.

3. Làm thế nào để tối ưu hóa lợi ích từ sữa đầu?

3.1. Cho bé bú sớm ngay sau sinh

Thời điểm lý tưởng để bé nhận được sữa đầu là trong vòng 1-2 giờ đầu sau sinh. Đây là lúc sữa đầu có chất lượng tốt nhất, chứa hàm lượng cao nhất các chất miễn dịch. Cha mẹ nên khuyến khích tiếp xúc da kề da ngay sau sinh để kích thích phản xạ bú của bé và tăng tiết sữa đầu.

3.2. Cho bé bú thường xuyên

Do lượng sữa đầu tiết ra ít, việc cho bé bú thường xuyên trong vài ngày đầu giúp bé nhận được tối đa các chất miễn dịch. Không nên bỏ qua sữa đầu để chờ sữa trưởng thành, vì đây là giai đoạn quan trọng nhất để xây dựng nền tảng miễn dịch cho bé.

3.3. Hỗ trợ mẹ trong việc cho con bú

Mẹ cần được nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và uống đủ nước để duy trì chất lượng sữa đầu. Tránh căng thẳng và tham khảo ý kiến chuyên gia nếu gặp khó khăn trong việc cho con bú. Trong trường hợp mẹ không thể cho con bú trực tiếp, có thể vắt sữa đầu và cho bé bú bằng thìa hoặc bình.

Sữa đầu là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng, đóng vai trò không thể thay thế trong việc tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ sơ sinh. Với các kháng thể, lactoferrin, cytokine và oligosaccharide, sữa đầu không chỉ bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng mà còn đặt nền tảng cho một hệ miễn dịch khỏe mạnh trong tương lai. Bằng cách cho bé bú sớm, thường xuyên và tạo điều kiện tốt nhất cho mẹ, cha mẹ có thể tối ưu hóa lợi ích của sữa đầu. Hãy trân trọng giá trị của sữa đầu và đảm bảo bé yêu nhận được sự khởi đầu tốt nhất cho hành trình phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699