Tắc sữa sau sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả

1. Tắc tia sữa là gì?

Tắc tia sữa là tình trạng dòng sữa mẹ không thể chảy ra ngoài một cách bình thường do các ống dẫn sữa bị tắc nghẽn. Khi sữa bị ứ đọng trong bầu ngực, mẹ sẽ cảm thấy đau nhức, căng tức và nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm tuyến vú hoặc áp xe vú.

Mẹ có thể bị tắc tia sữa ngay sau sinh hoặc trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ

Hiện tượng tắc tia sữa thường xảy ra trong những tuần đầu sau sinh khi tuyến sữa hoạt động mạnh nhưng bé chưa bú hết lượng sữa mẹ sản xuất ra. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ.

2. Tại sao mẹ sau sinh bị tắc sữa

2.1. Sữa mẹ không được giải phóng hết

Khi mẹ có nguồn sữa dồi dào nhưng bé không bú hết hoặc mẹ không vắt sữa ra ngoài kịp thời, lượng sữa tồn đọng có thể gây tắc nghẽn các ống dẫn sữa. Điều này thường gặp ở những mẹ có nhiều sữa nhưng không duy trì cữ bú hoặc hút sữa đều đặn.

2.2. Bé bú không đúng cách

Nếu bé ngậm bắt vú không đúng khớp, không mút đủ mạnh hoặc bú không thường xuyên, dòng sữa sẽ không được kích thích chảy đều, dễ gây tắc sữa. Ngoài ra, một số bé bú yếu hoặc ngủ trong khi bú cũng khiến sữa không được lưu thông tốt.

2.3. Căng thẳng, stress sau sinh

Tâm lý căng thẳng, lo lắng sau sinh ảnh hưởng đến hormone oxytocin – hormone chịu trách nhiệm kích thích tiết sữa. Khi mẹ bị stress, cơ thể sẽ tiết ra cortisol (hormone căng thẳng), làm giảm phản xạ tiết sữa, khiến sữa chảy yếu hoặc bị tắc nghẽn.

2.4. Mặc áo ngực quá chật

Việc mặc áo ngực quá chật hoặc không phù hợp có thể gây chèn ép các tuyến sữa, làm cản trở dòng chảy của sữa. Điều này dễ khiến mẹ bị tắc tia sữa mà không nhận ra nguyên nhân.

3. Dấu hiệu nhận biết mẹ bỉm bị tắc sữa

Mẹ có thể nhận biết sớm tình trạng tắc tia sữa thông qua các dấu hiệu sau:

Ngực căng tức, đau nhức: Mẹ cảm thấy vùng ngực căng cứng, có cục u nhỏ xuất hiện và đau khi chạm vào.
Sữa chảy ít hoặc không chảy ra được: Khi bé bú hoặc mẹ vắt, sữa không chảy hoặc chỉ chảy rất ít.
Vùng da quanh ngực đỏ ửng, có cảm giác nóng: Đây là dấu hiệu cảnh báo viêm tuyến vú do tắc tia sữa.
Sốt, mệt mỏi: Nếu tình trạng tắc tia sữa kéo dài và không được xử lý kịp thời, mẹ có thể bị sốt nhẹ hoặc sốt cao kèm theo cảm giác ớn lạnh, cơ thể suy nhược.
Mẹ cảm thấy đau nhói khi cho bé bú: Khi các tia sữa bị tắc nghẽn, việc bé bú sẽ làm tăng áp lực lên các tuyến sữa, gây ra cảm giác đau nhói.

4. Hướng dẫn mẹ cách xử lý tình trạng tắc sữa hiệu quả

4.1. Cho bé bú đúng cách và thường xuyên

Hãy đảm bảo bé ngậm bắt vú đúng cách để kích thích dòng sữa chảy đều.
Tăng cường số lần bú, tránh để sữa bị ứ đọng trong bầu ngực.
Mẹ có thể thay đổi tư thế cho bé bú để giúp sữa lưu thông tốt hơn.

4.2. Massage ngực giúp khai thông tia sữa

Dùng tay xoa bóp nhẹ nhàng theo vòng tròn từ phía ngoài vào trong.
Kết hợp massage với chườm ấm để giúp làm mềm các cục sữa bị đông kết, giúp sữa chảy ra dễ dàng hơn.

4.3. Dùng máy hút sữa hỗ trợ

Nếu bé bú không hết sữa, mẹ nên dùng máy hút sữa để đảm bảo tuyến sữa luôn được giải phóng.
Hút sữa đều đặn theo cữ giúp duy trì nguồn sữa dồi dào và tránh nguy cơ tắc tia sữa.

Hút sữa đều đặn tránh nguy cơ tắc tia sữa

4.4. Uống nhiều nước và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý

Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày để sữa không bị đặc, dễ lưu thông hơn.
Bổ sung thực phẩm lợi sữa như cháo móng giò, đu đủ xanh, rau ngót, hạt chia...

4.5. Nghỉ ngơi và giữ tâm lý thoải mái

Tránh căng thẳng, lo lắng quá mức, vì stress có thể làm giảm tiết sữa và gây tắc tia sữa.
Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng.

Tắc tia sữa là tình trạng phổ biến ở mẹ sau sinh nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và xử lý hiệu quả. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phù hợp sẽ giúp mẹ duy trì nguồn sữa dồi dào, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Nếu tình trạng tắc sữa trở nên nghiêm trọng, mẹ nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699