1. Tập ngồi – bước khởi đầu cho vận động độc lập

Giai đoạn tập ngồi là một cột mốc quan trọng đánh dấu việc trẻ bắt đầu kiểm soát cơ thể và phát triển khả năng vận động độc lập. Tuy nhiên, để đạt được điều này, bé cần có nền tảng thể chất đủ vững và được hỗ trợ đúng cách từ cha mẹ.

• Điều kiện để bé bắt đầu tập ngồi: Trước khi tập ngồi, phần thân trên của bé – bao gồm cổ, vai và lưng trên – cần đủ cứng cáp. Thông thường, điều này xuất hiện sau khi bé đã biết lẫy thành thạo và có thể chống tay khi nằm sấp.

• Tuyệt đối tránh dùng ghế tập ngồi bơm hơi hoặc nệm quá mềm: Những thiết bị này khiến bé mất cảm giác về thăng bằng, không rèn luyện được cơ bụng và cơ lưng – vốn là nền tảng cho việc ngồi vững. Ngoài ra, nguy cơ ngã hoặc lệch tư thế cũng cao hơn.

• Cách tập ngồi an toàn và hiệu quả: Nên cho bé tập ngồi trên mặt phẳng cứng như sàn nhà hoặc nệm bông ép, trải khăn mỏng bên dưới và chèn gối xung quanh để tránh va đập. Quan trọng nhất, luôn có người lớn bên cạnh quan sát và hỗ trợ nếu bé mất thăng bằng.

• Mục tiêu cốt lõi của giai đoạn này: Không phải để bé ngồi lâu, mà là giúp bé học cách giữ thăng bằng và cảm nhận trọng lực, từ đó phát triển nhóm cơ cốt lõi phục vụ cho các giai đoạn bò, đứng và đi sau này.

Giai đoạn tập ngồi là một cột mốc quan trọng đánh dấu việc trẻ bắt đầu kiểm soát cơ thể và phát triển khả năng vận động độc lập

2. Tập bò – phát triển cơ và phản xạ

Bò là một giai đoạn quan trọng trong hành trình phát triển vận động của trẻ. Đây không chỉ là bước đệm cho việc tập đi mà còn giúp hoàn thiện khả năng phối hợp và phát triển não bộ.

• Không dùng dây treo tay chân, không ép bé bò: Việc dùng các thiết bị hỗ trợ sai cách như treo người bé hoặc giữ tay chân để “tập bò” sẽ làm mất đi tính chủ động, phản xạ tự nhiên và dễ khiến bé sợ hãi, lệch phát triển cơ – xương.

• Khuyến khích vận động tự nhiên: Cha mẹ nên tạo môi trường an toàn, thoáng rộng, đặt đồ chơi hoặc vật yêu thích cách xa bé một chút để khơi gợi sự tò mò và khiến bé tự bò tới. Đây là cách tốt nhất để bé hình thành động lực và rèn luyện cơ bắp.

• Bò giúp phát triển toàn thân: Khi bò, bé phải phối hợp tay – chân – mắt – não cùng lúc. Hoạt động này giúp phát triển cơ vai, lưng, bụng, đồng thời hỗ trợ điều hòa vận động và phản xạ thần kinh hiệu quả.

3. Tập đứng và tập đi – giai đoạn thử thách

Giai đoạn bé bắt đầu đứng và đi là bước chuyển quan trọng giúp hình thành sự độc lập và phát triển thần kinh – cơ toàn diện. Tuy nhiên, cha mẹ cần kiên nhẫn và hỗ trợ đúng cách.

• Không dùng xe tròn, xe đẩy tập đi: Những thiết bị này khiến bé phụ thuộc, không học được cách giữ thăng bằng tự nhiên và dễ gặp nguy cơ tai nạn. Chúng còn làm chậm quá trình phát triển cơ chân và phản xạ điều chỉnh thăng bằng.

• Khuyến khích đứng men và đi tự nhiên: Cha mẹ nên tạo cơ hội cho bé bám vào ghế, bàn thấp hoặc thành giường để đứng men. Khi bé đứng vững, hãy dang tay gọi bé đi về phía mình để kích thích hệ thần kinh vận động.

• Giữ thăng bằng là chìa khóa: Việc bé học đứng – đi chính là học cách kiểm soát trọng tâm cơ thể. Tập luyện đúng sẽ giúp bé tự tin di chuyển và phát triển vận động toàn diện hơn.

4. Những mốc phát triển vận động: Đừng so sánh, hãy hiểu đúng

Không phải bé nào cũng phát triển đúng theo những câu truyền miệng như “3 tháng biết lẫy, 7 tháng biết bò…”. Mỗi bé có tốc độ phát triển riêng, miễn là nằm trong giới hạn bình thường.

• Mốc biết đi không cố định: Nhiều bé biết đi ở 13–15 tháng, một số bé muộn hơn tới 17–18 tháng vẫn được xem là bình thường. Quan trọng là bé vẫn tiến bộ đều đặn qua từng giai đoạn: biết lẫy, ngồi, bò, đứng vịn, đi men…

• Khi nào cần lo lắng? Nếu sau 12 tháng bé chưa đứng vững khi vịn, hoặc sau 18 tháng chưa biết đi, cha mẹ nên cho bé đi khám để loại trừ các vấn đề thần kinh – cơ hoặc thiếu vi chất như canxi, sắt. Không nên chủ quan nhưng cũng đừng vội so sánh con với trẻ khác.

Không phải bé nào cũng phát triển đúng theo những câu truyền miệng như “3 tháng biết lẫy, 7 tháng biết bò…”

Tập ngồi, bò, đi là hành trình không thể rút ngắn nhưng hoàn toàn có thể đồng hành một cách khoa học. Cha mẹ hãy kiên nhẫn quan sát, khuyến khích và tôn trọng nhịp phát triển riêng của bé. Đó mới là món quà lớn nhất để con vững vàng từng bước đầu đời.

Mẹ có thể xem video chi tiết những mốc vận động của trẻ 6–12 tháng tại đây:

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699