1. Giai đoạn bé tập ngồi

Việc bé bắt đầu tập ngồi không chỉ là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phát triển khỏe mạnh, mà còn là tiền đề cho các kỹ năng vận động phức tạp hơn như bò, đứng và đi. Thông thường, trẻ bắt đầu làm quen với tư thế ngồi trong khoảng từ 4 đến 7 tháng tuổi, tuy nhiên thời gian cụ thể sẽ khác nhau tùy vào tốc độ phát triển của từng bé.

Tập ngồi giúp bé:

• Tăng cường cơ lưng, cơ cổ và cơ bụng – các nhóm cơ chính hỗ trợ việc giữ thăng bằng.

• Rèn luyện khả năng định hướng không gian và phản xạ thăng bằng.

• Tạo tiền đề cho việc khám phá môi trường xung quanh qua một góc nhìn mới.

Việc bé bắt đầu tập ngồi không chỉ là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phát triển khỏe mạnh

2. Khi nào bé có thể bắt đầu tập ngồi?

Không phải cứ đến một độ tuổi cố định là bé có thể tập ngồi – điều quan trọng là cơ thể bé đã sẵn sàng hay chưa. Việc ép bé tập ngồi quá sớm khi chưa đủ khả năng có thể dẫn đến tình trạng chậm biết ngồi hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển xương khớp và cơ bắp. Vì vậy, cha mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu sẵn sàng để lựa chọn thời điểm phù hợp nhất cho bé.

Một số dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng tập ngồi bao gồm:

• Bé có thể giữ đầu vững vàng khi được bế thẳng đứng.

• Khi nằm sấp, bé biết chống tay và nâng ngực lên khỏi mặt sàn.

• Bé có thể ngồi trong thời gian ngắn với sự hỗ trợ, như tựa vào gối, người lớn hoặc ghế mềm.

• Bé thích thú quan sát xung quanh khi được đặt ở tư thế ngồi.

Nếu sau 7-8 tháng bé vẫn chưa có dấu hiệu sẵn sàng hoặc chậm biết ngồi, cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ để kiểm tra sự phát triển vận động của bé.

3. Các bước hỗ trợ bé tập ngồi

Việc hỗ trợ bé tập ngồi đúng cách không chỉ giúp bé phát triển kỹ năng vận động mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh của hệ cơ xương, đặc biệt quan trọng với những bé có nguy cơ còi xương hoặc chậm phát triển thể chất. Hướng dẫn đúng sẽ giúp bé đạt được tư thế ngồi một cách an toàn, tự nhiên và tránh các áp lực không cần thiết lên khung xương non nớt.

Bước 1: Chuẩn bị không gian an toàn cho bé

Trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động nào, cha mẹ cần đảm bảo môi trường xung quanh bé thật an toàn và phù hợp để tập luyện:

• Chọn nơi bằng phẳng như thảm tập, giường có lót gối, hoặc sàn có đệm mềm để giảm rủi ro khi bé ngã.

• Tránh đặt bé gần vật cứng, nhọn, sắc hoặc dễ vỡ.

• Không gian nên thoáng, sạch, có thể có ánh sáng tự nhiên để bé cảm thấy dễ chịu và tập trung hơn.

Bước 2: Tăng cường tummy time – nền tảng cho kỹ năng ngồi

Trước khi ngồi, bé cần học cách kiểm soát đầu và thân trên, và nằm sấp (tummy time) chính là cách luyện tập lý tưởng:

• Bắt đầu cho bé nằm sấp từ khi sơ sinh (khoảng vài tuần tuổi) với thời gian ngắn (2-3 phút/lần), sau đó tăng dần lên 10-15 phút mỗi lần.

• Khi nằm sấp, bé sẽ phải ngẩng đầu lên, xoay người, chống tay, nhờ đó cơ cổ, vai và lưng được rèn luyện – là những nhóm cơ chính hỗ trợ việc ngồi sau này.

• Tương tác với bé khi nằm sấp như gọi tên, lắc đồ chơi… để tạo hứng thú cho bé.

Bước 3: Hỗ trợ bé tập ngồi bằng tay

Khi bé đã có thể giữ đầu vững (thường từ 4-5 tháng), cha mẹ có thể bắt đầu giúp bé làm quen với tư thế ngồi bằng cách hỗ trợ trực tiếp:

• Đặt bé ngồi trên sàn hoặc trên đệm mềm, dùng tay nhẹ nhàng đỡ lưng hoặc hông bé.

• Có thể để bé ngồi dựa vào gối chữ U hoặc gối to hai bên để bé cảm thấy an toàn.

• Lúc đầu bé có thể ngã về phía trước, đó là điều bình thường – hãy kiên nhẫn và tiếp tục luyện tập mỗi ngày vài phút.

Bước 4: Dùng ghế tập ngồi đúng cách (nếu cần)

Khi bé đạt khoảng 5-6 tháng tuổi, nếu cha mẹ thấy bé chưa thể tự giữ thăng bằng tốt, có thể sử dụng ghế tập ngồi chuyên dụng:

• Chọn loại ghế chắc chắn, có phần đỡ lưng và an toàn, tránh dùng ghế phao vì bề mặt bồng bềnh có thể khiến bé mất thăng bằng và hình thành tư thế sai.

• Mỗi lần cho bé ngồi ghế chỉ nên kéo dài 5-10 phút, không nên để lâu gây mỏi cơ hoặc ảnh hưởng cột sống.

• Luôn quan sát bé khi ngồi ghế, không để bé một mình.

Bước 5: Khuyến khích bé tự ngồi

Khi bé đã cứng cáp hơn (thường từ 6-7 tháng tuổi), bạn có thể bắt đầu cho bé tập ngồi độc lập từng chút một:

• Đặt đồ chơi hấp dẫn hoặc vật bé yêu thích trước mặt bé để bé có động lực ngồi thẳng, vươn người và tự giữ thăng bằng.

• Ngồi đối diện hoặc bên cạnh bé để tạo cảm giác an tâm và có thể hỗ trợ kịp thời nếu bé mất thăng bằng.

• Hạn chế giữ tay bé quá lâu – hãy để bé tự khám phá và điều chỉnh cơ thể.

Bước 6: Kiên nhẫn theo dõi, không vội vàng

Mỗi bé là một cá thể riêng biệt – có bé ngồi vững từ 6 tháng, có bé cần đến 7-8 tháng mới thành thạo. Việc quan trọng là không ép bé phải ngồi sớm, mà hãy theo dõi tiến độ phát triển của bé một cách nhẹ nhàng:

• Nếu thấy bé còn yếu, hãy tiếp tục tăng thời gian tummy time và hỗ trợ bằng các hoạt động nhẹ nhàng.

• Nếu bé tỏ ra mệt, không hứng thú, hãy dừng lại – việc tập ngồi nên là một trải nghiệm vui vẻ, không áp lực.

• Luôn quan sát kỹ dáng ngồi của bé, nếu bé ngồi lệch hẳn về một bên hoặc có biểu hiện khó chịu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ các vấn đề xương khớp hoặc thần kinh.

4. Lưu ý khi bé bắt đầu tập ngồi

Trước khi bắt đầu hành trình giúp bé học ngồi, cha mẹ cần ghi nhớ một số nguyên tắc quan trọng để đảm bảo an toàn và hỗ trợ đúng cách cho sự phát triển tự nhiên của bé:

• Không ép bé ngồi quá sớm: Bé chỉ nên bắt đầu tập ngồi khi đã có nền tảng vững chắc về cơ cổ, lưng và thân người – thường sau 5 tháng tuổi. Ép bé ngồi khi cơ chưa đủ mạnh có thể gây ảnh hưởng đến cột sống và tư thế sau này.

• Luôn giám sát khi bé tập ngồi: Dù bé có vẻ ngồi vững, bạn vẫn cần ở gần để sẵn sàng đỡ bé nếu bé mất thăng bằng. Trẻ ở giai đoạn này có thể ngã bất ngờ về phía trước, sau hoặc sang bên, rất dễ va đập nếu không có người lớn hỗ trợ.

• Chỉ tập trong thời gian ngắn ban đầu: Mỗi lần tập ngồi chỉ nên kéo dài 2–5 phút trong những ngày đầu. Khi bé quen dần và cơ thể khỏe hơn, bạn có thể tăng dần lên 10–15 phút/lần, nhưng luôn chú ý đến biểu hiện mệt mỏi hay khó chịu của bé để dừng lại kịp thời.

Trước khi bắt đầu hành trình giúp bé học ngồi, cha mẹ cần ghi nhớ một số nguyên tắc quan trọng

Tập ngồi là bước đệm quan trọng giúp bé phát triển thể chất và tinh thần một cách toàn diện. Cha mẹ cần kiên nhẫn đồng hành, theo dõi dấu hiệu sẵn sàng của bé và hỗ trợ đúng cách. Hạn chế ép bé ngồi quá sớm để tránh ảnh hưởng đến cột sống và hệ vận động.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699