Trẻ bị mất nước do đi ngoài nhiều: Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý nhanh chóng

1. Mất Nước Ở Trẻ Em Là Gì?

Mất nước xảy ra khi cơ thể trẻ mất đi nhiều chất lỏng hơn lượng được bổ sung, dẫn đến sự thiếu hụt nước và các chất điện giải quan trọng. Ở trẻ em, tình trạng này thường xuất hiện khi trẻ bị tiêu chảy, nôn mửa hoặc ra mồ hôi quá nhiều. Cơ thể trẻ chứa tỷ lệ nước cao hơn người lớn (khoảng 70-75% so với 60%), khiến trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi sự mất nước hơn.

Hệ thống điều hòa chất lỏng của trẻ cũng chưa hoàn thiện, làm cho cơ thể khó tự bù đắp khi mất nước. Nếu không được can thiệp kịp thời, mất nước có thể gây rối loạn chức năng cơ thể, từ mệt mỏi đến các vấn đề nghiêm trọng như suy thận hoặc sốc giảm thể tích. Do đó, hiểu rõ về mất nước và tác động của nó là bước đầu tiên để cha mẹ bảo vệ sức khỏe của trẻ.

2. Nguyên Nhân Gây Mất Nước Do Đi Ngoài Nhiều

Tiêu chảy là nguyên nhân hàng đầu gây mất nước ở trẻ em, đặc biệt là tiêu chảy cấp. Một trong những tác nhân phổ biến là nhiễm virus, chẳng hạn như virus Rota, Norovirus hoặc Adenovirus. Những virus này thường gây tiêu chảy nặng ở trẻ nhỏ, đặc biệt trước khi vắc-xin Rota được sử dụng rộng rãi.

Nguyên nhân hàng đầu gây mất nước ở trẻ là do tiêu chảy cấp

Nhiễm khuẩn từ các vi khuẩn như E. coli, Salmonella hoặc Shigella cũng có thể gây tiêu chảy, thường liên quan đến thực phẩm hoặc nước nhiễm bẩn. Ký sinh trùng như Giardia hoặc Entamoeba histolytica là nguyên nhân gây tiêu chảy kéo dài, làm tăng nguy cơ mất nước. Ngoài ra, ngộ độc thực phẩm từ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc dị ứng thực phẩm, như không dung nạp lactose, cũng góp phần gây ra tình trạng này.

Một số loại thuốc, đặc biệt là kháng sinh, có thể gây rối loạn tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy và mất nước. Các yếu tố khác như nôn mửa, sốt cao hoặc thời tiết nóng bức cũng làm tăng nguy cơ mất nước ở trẻ, đặc biệt khi trẻ đi ngoài nhiều lần trong ngày.

3. Cách Xử Lý Nhanh Chóng Khi Trẻ Bị Mất Nước

Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu mất nước do đi ngoài nhiều, việc xử lý nhanh chóng và đúng cách là yếu tố quyết định để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Dưới đây là các bước cần thực hiện để bù nước và cải thiện tình trạng của trẻ.

Bù Nước Bằng Dung Dịch Bù Điện Giải (ORS)

Dung dịch bù nước và điện giải (Oral Rehydration Solution - ORS) là phương pháp hiệu quả nhất để bù nước và các chất điện giải cho trẻ bị tiêu chảy. ORS chứa lượng natri, kali và glucose cân bằng, giúp cơ thể hấp thụ nước tốt hơn. Cha mẹ có thể mua ORS tại các nhà thuốc hoặc tự pha theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Cha mẹ cần bù nước cho trẻ để tránh tình trạng mất nước do đi ngoài nhiều

Liều lượng khuyến cáo phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Trẻ dưới 2 tuổi nên uống 50-100ml ORS sau mỗi lần đi ngoài, trong khi trẻ từ 2-10 tuổi có thể uống 100-200ml. Trẻ lớn hơn có thể uống theo nhu cầu, nhưng không quá 2 lít mỗi ngày. Cho trẻ uống từng ngụm nhỏ bằng thìa hoặc cốc để tránh gây nôn.

Tiếp Tục Cho Trẻ Ăn Uống Bình Thường

Trẻ bị tiêu chảy vẫn cần được cung cấp dinh dưỡng để duy trì sức khỏe. Cha mẹ nên tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ hoặc sữa công thức nếu trẻ còn nhỏ. Đối với trẻ lớn hơn, ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo loãng, súp, chuối nghiền hoặc táo nghiền để cung cấp năng lượng và giảm kích ứng đường ruột.

Hạn chế các loại thực phẩm giàu đường, chất béo hoặc sữa bò nếu trẻ không dung nạp lactose, vì những thực phẩm này có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng thêm. Việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý giúp trẻ hồi phục nhanh hơn và giảm nguy cơ suy dinh dưỡng.

Theo Dõi Tình Trạng Trẻ

Cha mẹ cần theo dõi sát sao tần suất đi ngoài, lượng nước tiểu và các dấu hiệu mất nước của trẻ. Ghi lại số lần trẻ đi ngoài, lượng chất lỏng trẻ uống và các triệu chứng khác để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ nếu cần. Nếu trẻ có dấu hiệu xấu đi, như không đi tiểu trong nhiều giờ hoặc trở nên lờ đờ, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Đưa Trẻ Đến Bác Sĩ Khi Cần Thiết

Trong một số trường hợp, trẻ cần được đưa đến bác sĩ ngay lập tức. Các dấu hiệu bao gồm mất nước nặng (mắt trũng, da lạnh, không đi tiểu), tiêu chảy kéo dài hơn 24-48 giờ mà không cải thiện, trẻ nôn mửa liên tục hoặc phân có máu/màu đen. Tại bệnh viện, trẻ có thể được truyền dịch qua tĩnh mạch để bù nước và điện giải nhanh chóng.

Mất nước do đi ngoài nhiều là một tình trạng nghiêm trọng nhưng có thể được xử lý hiệu quả nếu cha mẹ nhận biết sớm các dấu hiệu và áp dụng các biện pháp bù nước kịp thời. Sử dụng dung dịch ORS, duy trì dinh dưỡng và đưa trẻ đến bác sĩ khi cần thiết là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bên cạnh đó, việc phòng ngừa thông qua vệ sinh, tiêm phòng và chăm sóc đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của trẻ và hành động nhanh chóng khi có dấu hiệu bất thường.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699