1. Nguyên nhân gây phát ban ở trẻ em

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây phát ban ở trẻ em là nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn. Các bệnh do virus như sốt phát ban (gây ra bởi virus HHV-6 hoặc HHV-7), sởi, rubella, hoặc thủy đậu thường dẫn đến phát ban với các đặc điểm riêng, như mẩn đỏ, mụn nước, hoặc nốt sần. Những trường hợp này thường kèm theo các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, hoặc quấy khóc, cần được theo dõi và điều trị kịp thời.

Nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây phát ban ở trẻ

Dị ứng là nguyên nhân phổ biến khác gây phát ban ở trẻ em, đặc biệt ở những trẻ có cơ địa nhạy cảm. Dị ứng có thể xảy ra khi trẻ tiếp xúc với thực phẩm (như sữa bò, trứng, đậu phộng), thuốc (như kháng sinh), hoặc các chất tiếp xúc như xà phòng, kem dưỡng da, hoặc vải tổng hợp. Phát ban do dị ứng thường xuất hiện dưới dạng mề đay, mẩn đỏ, hoặc sẩn ngứa, đôi khi lan rộng nhanh chóng. Ở trẻ bú mẹ, thực phẩm mẹ ăn (như hải sản hoặc sữa bò) có thể đi qua sữa mẹ, gây phát ban ở trẻ. Dị ứng thường đi kèm với các triệu chứng khác như ngứa dữ dội, sưng, hoặc khó thở trong trường hợp nặng, đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức.

Hăm tã là một dạng phát ban đặc trưng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với tã như mông, háng, hoặc bộ phận sinh dục. Nguyên nhân chính là do da trẻ tiếp xúc lâu với nước tiểu, phân, hoặc độ ẩm cao trong tã, dẫn đến kích ứng và viêm. Hăm tã gây ra các mảng đỏ, đôi khi có mụn nhỏ hoặc vết loét, khiến trẻ khó chịu và quấy khóc. Việc sử dụng tã không thoáng khí, thay tã không thường xuyên, hoặc vệ sinh không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ hăm tã. Tình trạng này thường cải thiện khi giữ da trẻ khô thoáng và sử dụng kem chống hăm phù hợp.

Bệnh chàm, hay viêm da cơ địa, là một tình trạng da mạn tính gây phát ban đỏ, khô, và ngứa, thường xuất hiện ở má, khuỷu tay, đầu gối, hoặc thân mình. Trẻ bị chàm có làn da nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, xà phòng, hoặc thực phẩm. Phát ban do chàm thường tái phát, đặc biệt khi trẻ tiếp xúc với các tác nhân kích thích hoặc trong điều kiện thời tiết khô hanh. Bệnh chàm không lây nhiễm nhưng có thể gây khó chịu kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt của trẻ. Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khi trẻ có cha mẹ hoặc anh chị em bị chàm, dị ứng, hoặc hen suyễn thường có nguy cơ cao hơn.

Các yếu tố môi trường, đặc biệt là nhiệt độ và độ ẩm, có thể gây ra phát ban ở trẻ, phổ biến nhất là rôm sảy. Rôm sảy xảy ra khi trẻ đổ mồ hôi nhiều trong thời tiết nóng ẩm, khiến các ống dẫn mồ hôi bị tắc, dẫn đến các nốt đỏ nhỏ hoặc mụn nước ở cổ, ngực, lưng, hoặc các nếp gấp da. Mặc quần áo chật, chất liệu không thoáng khí, hoặc để trẻ ở môi trường quá nóng cũng làm tăng nguy cơ rôm sảy. Ngoài ra, tiếp xúc với khói bụi, lông thú cưng, hoặc phấn hoa có thể gây kích ứng da, dẫn đến phát ban ở trẻ có cơ địa nhạy cảm. Giữ môi trường thoáng mát và sạch sẽ là cách hiệu quả để giảm nguy cơ phát ban do môi trường.

2. Trẻ bị phát ban có nên nằm quạt hay không?

Việc sử dụng quạt khi trẻ bị phát ban phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng da của trẻ. Dưới đây là những phân tích chi tiết:

2.1. Khi nào nên cho trẻ nằm quạt?

• Phát ban do rôm sảy hoặc nóng ẩm: Quạt có thể giúp làm mát da, giảm mồ hôi và cảm giác khó chịu. Làn gió nhẹ từ quạt giúp da trẻ khô thoáng, ngăn ngừa sự tích tụ độ ẩm gây kích ứng thêm. Trong trường hợp này, quạt nên được đặt ở chế độ nhẹ, không thổi trực tiếp vào trẻ và giữ khoảng cách an toàn.

• Phát ban do hăm tã: Giữ vùng da khô thoáng là yếu tố quan trọng. Quạt có thể hỗ trợ làm khô vùng da bị hăm, nhưng cần kết hợp với vệ sinh sạch sẽ và thay tã thường xuyên.

• Ngăn ngừa kích ứng: Quạt giúp giảm nhiệt độ phòng, hạn chế trẻ đổ mồ hôi, từ đó giảm nguy cơ kích ứng da ở các vùng như nách, cổ, hoặc bẹn.

Hầu hết trẻ bị phát ban vẫn có thể nằm quạt được tuy nhiên mẹ cho bé nằm ở vị trí thích hợp và đúng cách

2.2. Khi nào không nên cho trẻ nằm quạt?

• Phát ban do chàm (eczema): Da của trẻ bị chàm thường khô và nhạy cảm. Gió từ quạt có thể làm da khô hơn, gây kích ứng và làm tình trạng tồi tệ hơn.

• Phát ban do dị ứng hoặc viêm da tiếp xúc: Nếu phát ban do dị ứng hoặc tiếp xúc với chất kích ứng, quạt có thể làm khô da, khiến trẻ ngứa ngáy và khó chịu hơn.

• Phát ban kèm sốt cao: Nếu trẻ bị sốt (như trong sốt phát ban), quạt có thể gây lạnh, làm trẻ run rẩy hoặc khó chịu.

• Da tổn thương hở: Nếu phát ban có vết loét hoặc mụn nước vỡ, quạt có thể làm khô vết thương quá nhanh, dẫn đến nứt nẻ hoặc nhiễm trùng.

2.3. Lưu ý khi sử dụng quạt

• Sử dụng quạt ở chế độ nhẹ, đặt xa trẻ (2-3 mét) để tránh gió mạnh.

• Đảm bảo phòng thoáng khí nhưng không quá lạnh (nhiệt độ lý tưởng 26-28°C).

• Kết hợp với quần áo thoáng mát, chất liệu cotton để da trẻ không bị kích ứng.

3. Cách chăm sóc trẻ bị phát ban đúng cách

3.1. Giữ da trẻ sạch sẽ và khô thoáng

• Tắm nước ấm: Tắm cho trẻ bằng nước ấm với xà phòng dịu nhẹ, không chứa hương liệu. Lau khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm, tránh chà xát mạnh.

• Giữ da khô: Thay quần áo và tã thường xuyên, đặc biệt trong trường hợp hăm tã, để tránh tích tụ độ ẩm.

• Sử dụng kem dưỡng ẩm: Đối với trẻ bị chàm, sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi, được bác sĩ khuyên dùng, để giữ da mềm mại.

3.2. Sử dụng thuốc hoặc kem bôi theo chỉ định

• Kem chống ngứa: Kem chứa hydrocortisone nồng độ thấp hoặc thuốc kháng histamine có thể được sử dụng nếu trẻ ngứa nhiều, nhưng chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

• Thuốc điều trị nguyên nhân: Nếu phát ban do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, bác sĩ có thể kê thuốc kháng virus, kháng sinh, hoặc thuốc chống nấm.

3.3. Điều chỉnh chế độ ăn

Nếu trẻ bị phát ban do dị ứng thực phẩm, mẹ nên hạn chế ăn các thực phẩm dễ gây dị ứng như sữa bò, trứng, hoặc hải sản (nếu trẻ bú mẹ). Với trẻ ăn dặm, tạm thời loại bỏ thực phẩm nghi ngờ và theo dõi phản ứng.

3.4. Tạo môi trường thoải mái

• Giữ phòng thoáng mát, sạch sẽ, tránh khói bụi hoặc lông thú cưng.

• Mặc quần áo rộng rãi, chất liệu cotton để da trẻ được “thở”.

• Tránh để trẻ tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp, vì ánh nắng có thể làm nặng thêm tình trạng phát ban.

Trẻ bị phát ban có thể nằm quạt trong một số trường hợp như rôm sảy hoặc hăm tã để giữ da khô thoáng, nhưng cần thận trọng với các loại phát ban do chàm, dị ứng, hoặc da tổn thương hở. Cha mẹ nên sử dụng quạt ở chế độ nhẹ, kết hợp với vệ sinh da, điều chỉnh chế độ ăn, và theo dõi sát sao triệu chứng của trẻ. Nếu phát ban kéo dài, kèm sốt hoặc các dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay. Với sự chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ nhanh chóng hồi phục và cảm thấy thoải mái hơn. Cha mẹ cần giữ bình tĩnh, trang bị kiến thức và phối hợp với bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho con.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội. 
• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
• Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699