Trẻ khó thở phải hít sâu: Cha mẹ cần lưu ý gì?

1. Hiểu về triệu chứng khó thở ở trẻ

Khó thở ở trẻ là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc hít vào hoặc thở ra, thường đi kèm với nỗ lực hít sâu để lấy đủ không khí. Triệu chứng này có thể biểu hiện qua các dấu hiệu như:

Thở nhanh hoặc gấp: Trẻ thở nhanh hơn bình thường, nhịp thở gấp gáp.
Co kéo cơ ngực hoặc bụng: Các cơ ở ngực, cổ hoặc bụng của trẻ co bóp mạnh khi thở.
Tiếng thở khò khè hoặc rít: Âm thanh bất thường khi trẻ hít vào hoặc thở ra.
Mệt mỏi hoặc lơ mơ: Trẻ có thể trở nên mệt lả, thiếu năng lượng do không đủ oxy.
Tím tái: Môi, đầu ngón tay hoặc ngón chân của trẻ có thể chuyển màu xanh do thiếu oxy.

Nếu trẻ phải hít sâu liên tục hoặc có các dấu hiệu trên, cha mẹ cần theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám ngay nếu tình trạng nghiêm trọng.

2. Nguyên nhân khiến trẻ khó thở và phải hít sâu

Các bệnh lý về đường hô hấp là nguyên nhân phổ biến nhất gây khó thở ở trẻ. Viêm tiểu phế quản, viêm phổi hoặc hen suyễn có thể làm tắc nghẽn đường thở, khiến trẻ phải hít sâu để lấy đủ oxy. Viêm tiểu phế quản thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt vào mùa đông, gây ra tình trạng khò khè và khó thở. Hen suyễn, một bệnh mạn tính, có thể khiến trẻ gặp các cơn khó thở tái phát, đặc biệt khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như khói bụi hoặc phấn hoa. Viêm phổi, với sự tích tụ chất nhầy trong phổi, cũng làm giảm khả năng trao đổi oxy, buộc trẻ phải thở gắng sức.

Các bệnh lý về đường hô hấp là nguyên nhân phổ biến nhất gây khó thở khiến trẻ phải hít sâu

Cảm lạnh hoặc cúm là những bệnh thông thường nhưng có thể gây khó thở, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Khi mũi trẻ bị nghẹt do đờm hoặc dịch nhầy, trẻ phải thở bằng miệng hoặc hít sâu để bù lại lượng không khí thiếu hụt. Trẻ sơ sinh, do đường thở còn nhỏ và hẹp, dễ bị ảnh hưởng hơn bởi tình trạng nghẹt mũi. Nếu không được xử lý kịp thời, cảm lạnh kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như viêm tai giữa hoặc nhiễm trùng phổi, làm trầm trọng thêm tình trạng khó thở.

Một nguyên nhân nguy hiểm khác là dị vật đường thở. Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ từ 1-3 tuổi, thường tò mò và có thể vô tình hít phải các vật nhỏ như mẩu thức ăn, hạt, hoặc đồ chơi. Dị vật có thể gây tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn đường thở, khiến trẻ khó thở và phải hít sâu để cố gắng lấy không khí. Đây là tình trạng cấp cứu, đòi hỏi cha mẹ phải hành động nhanh chóng để đưa trẻ đến bệnh viện hoặc thực hiện sơ cứu nếu được đào tạo.

Phản ứng dị ứng cũng có thể gây khó thở ở trẻ. Các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, bụi nhà, hoặc một số loại thực phẩm có thể làm sưng đường thở, dẫn đến co thắt phế quản hoặc khó thở. Trong trường hợp dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ), trẻ có thể gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc thở, kèm theo các triệu chứng như phát ban, sưng mặt hoặc cổ họng. Cha mẹ cần đặc biệt chú ý nếu trẻ có tiền sử dị ứng để phòng ngừa và xử lý kịp thời.

Một số trẻ sinh ra với các vấn đề về tim bẩm sinh, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu và cung cấp oxy cho cơ thể. Những trẻ này có thể biểu hiện khó thở, đặc biệt khi bú, khóc hoặc vận động. Các bệnh tim bẩm sinh như thông liên thất hoặc hẹp van động mạch phổi có thể khiến trẻ phải hít sâu để bù lại lượng oxy thiếu hụt. Nếu trẻ có dấu hiệu khó thở kèm theo tím tái hoặc chậm phát triển, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa tim mạch ngay.

Ở trẻ lớn hơn, căng thẳng tâm lý hoặc lo âu có thể gây ra cảm giác khó thở hoặc thở gấp. Trẻ có thể cảm thấy ngực bị đè ép, dẫn đến việc hít sâu liên tục để cố gắng "lấy lại không khí". Tình trạng này thường không liên quan đến vấn đề thể chất nhưng vẫn cần được chú ý, vì lo âu kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của trẻ. Cha mẹ nên trò chuyện để tìm hiểu nguyên nhân và hỗ trợ trẻ vượt qua căng thẳng.

3. Cha mẹ cần làm gì khi trẻ khó thở?

Khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu khó thở và phải hít sâu, cha mẹ cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau:

3.1. Quan sát và đánh giá tình trạng

Kiểm tra nhịp thở của trẻ: Đếm số lần thở trong một phút (bình thường trẻ sơ sinh thở 30-60 lần/phút khi nghỉ, trẻ lớn hơn thở 20-30 lần/phút).
Xem xét các dấu hiệu nghiêm trọng như tím tái, lơ mơ, hoặc co kéo cơ ngực mạnh.
Ghi lại thời gian bắt đầu khó thở và các triệu chứng đi kèm (sốt, ho, khò khè).

3.2. Hỗ trợ trẻ tại nhà

Giữ trẻ ở tư thế thoải mái: Để trẻ ngồi thẳng hoặc hơi ngả về phía trước để dễ thở hơn. Tránh để trẻ nằm ngửa nếu đang khó thở.
Làm thông thoáng đường thở: Nếu trẻ bị nghẹt mũi, dùng nước muối sinh lý để nhỏ mũi hoặc hút mũi nhẹ nhàng.
Giữ không khí trong lành: Tránh khói thuốc lá, bụi bẩn hoặc các chất gây dị ứng như lông thú cưng.
Cho trẻ nghỉ ngơi: Hạn chế các hoạt động gắng sức, để trẻ nghỉ ngơi trong không gian yên tĩnh.

3.3. Đưa trẻ đi khám bác sĩ

Nếu trẻ có các dấu hiệu sau, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức:

Nếu thấy trẻ khó thở kéo dài hoặc tình trạng không cải thiện thì cha mẹ nên đưa bé đi khám

Khó thở kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng.
Tím tái ở môi, móng tay hoặc móng chân.
Trẻ mệt lả, không phản ứng hoặc lơ mơ.
Sốt cao (trên 38°C ở trẻ sơ sinh hoặc trên 39°C ở trẻ lớn hơn).
Có tiếng thở rít hoặc khò khè rõ rệt.

Trẻ khó thở và phải hít sâu là một dấu hiệu cần được chú ý ngay lập tức. Cha mẹ cần nhận biết các triệu chứng, hiểu nguyên nhân và biết cách xử lý kịp thời để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Việc giữ bình tĩnh, theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám khi cần thiết là điều vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, phòng ngừa bằng cách duy trì môi trường sống lành mạnh và chăm sóc sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ trẻ gặp các vấn đề hô hấp. Hãy luôn lắng nghe cơ thể của con và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng:

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng:

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)
Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.
Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.
Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699