1. Vì sao kỹ năng cầm nắm đồ vật là cột mốc quan trọng trong phát triển của trẻ?

Kỹ năng cầm nắm đồ vật là một trong những cột mốc quan trọng trong sự phát triển của trẻ, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển vận động tinh. Đây là bước đầu tiên giúp trẻ phát triển khả năng phối hợp tay mắt, một kỹ năng cần thiết cho các hoạt động phức tạp sau này như viết, vẽ, và thao tác với các công cụ nhỏ. Khi trẻ bắt đầu cầm nắm đồ vật, chúng không chỉ học cách kiểm soát tay và ngón tay mà còn khám phá thế giới xung quanh. Các đồ vật mà trẻ cầm nắm giúp chúng cảm nhận và phân biệt hình dáng, kích thước, và chất liệu của các vật thể, mở rộng nhận thức và phát triển khả năng nhận biết môi trường.

Bên cạnh đó, kỹ năng cầm nắm cũng liên quan mật thiết đến sự phát triển ngôn ngữ và khả năng học hỏi của trẻ. Khi trẻ cầm và tương tác với đồ vật, chúng học cách giao tiếp và hiểu các khái niệm cơ bản như chia sẻ và yêu cầu. Qua các hoạt động này, trẻ dần dần học từ vựng và phát triển khả năng hiểu ngôn ngữ, từ đó hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ trong những năm đầu đời.

Kỹ năng cầm nắm đồ vật là một trong những cột mốc quan trọng trong sự phát triển của trẻ

2. Khả năng cầm nắm của trẻ phát triển như thế nào?

Khả năng cầm nắm của trẻ phát triển theo từng giai đoạn, mỗi bước tiến đều phản ánh sự phát triển của các kỹ năng vận động và nhận thức. Trẻ sẽ mất ít nhất một năm để có thể phối hợp tay và mắt một cách thành thạo, giúp cầm nắm đồ vật một cách chắc chắn. Sau khoảng thời gian này, trẻ sẽ có những bước nhảy vọt trong việc phát triển khả năng vận động tinh.

Từ sơ sinh đến 2 tháng tuổi: trẻ sẽ xuất hiện phản xạ cầm nắm bẩm sinh. Lúc này, tay bé sẽ nắm chặt thành nắm đấm, nhưng dần dần, trẻ sẽ biết mở tay và có thể nắm lấy ngón tay của mẹ. Giai đoạn này, trẻ chủ yếu thực hiện các động tác vô thức nhưng lại tạo nền tảng cho sự phát triển sau này.

Khi trẻ được 3 tháng tuổi: bé bắt đầu phát triển khả năng phối hợp giữa tay và mắt. Trẻ không chỉ nhận thấy những vật thể muốn cầm mà còn có thể hướng tay về phía chúng và cố gắng nắm lấy. Đây là giai đoạn khởi đầu của khả năng cầm nắm chủ động, đánh dấu sự phát triển về nhận thức và kỹ năng vận động của trẻ.

Từ 4 đến 8 tháng: khi bé đạt khoảng 4 tháng tuổi: trẻ có thể nhặt các đồ vật lớn như đồ chơi hoặc các vật dụng có kích thước vừa phải. Tuy nhiên, trẻ chưa thể cầm được các vật nhỏ như hạt đậu, vì các ngón tay vẫn chưa phát triển đủ độ khéo léo. Đây cũng là giai đoạn trẻ mọc chiếc răng đầu tiên, vì vậy cha mẹ cần chú ý đến việc trẻ đưa đồ vật vào miệng, tránh các vật sắc nhọn hay nguy hiểm.

Từ 9 đến 12 tháng: giai đoạn này đánh dấu sự cải thiện rõ rệt trong khả năng cầm nắm của trẻ. Trẻ có thể nhặt các đồ vật nhỏ một cách dễ dàng và cầm giữ chúng chắc chắn hơn. Bé cũng bắt đầu làm quen với việc cầm thìa hoặc nĩa và sử dụng chúng trong bữa ăn, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự phát triển kỹ năng vận động tinh. Trẻ bắt đầu thích ném đồ vật, một hành vi khám phá thú vị trong giai đoạn này.

Khi trẻ được 18 tháng: khả năng nghệ thuật của bé bắt đầu bộc lộ, đặc biệt là sự yêu thích đối với các đồ vật màu sắc, như bút màu. Đây là thời điểm bé có thể bắt đầu vẽ nguệch ngoạc, dùng bút để thể hiện sự sáng tạo của mình. Đến khoảng 3 tuổi, trẻ có thể cầm bút một cách chắc chắn và bắt đầu viết những nét cơ bản, dù là những nét nguệch ngoạc. Việc cầm nắm và sử dụng các vật dụng như bút, kéo hay thìa không chỉ phản ánh sự tiến bộ trong kỹ năng vận động, mà còn hỗ trợ sự phát triển tư duy và khả năng sáng tạo của trẻ.

3. Vai trò của cha mẹ trong việc giúp bé phát triển kỹ năng cầm nắm

Việc hỗ trợ con phát triển kỹ năng cầm nắm không chỉ giúp bé hoàn thiện khả năng vận động tinh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa nguy cơ chậm phát triển trí tuệ. Cha mẹ là người đồng hành gần gũi nhất, tạo điều kiện cho trẻ học hỏi qua từng hoạt động thường ngày. Dưới đây là những cách cụ thể mà cha mẹ có thể làm để giúp bé phát triển kỹ năng này hiệu quả:

• Tạo môi trường an toàn để bé thực hành cầm nắm: Hãy dọn gọn không gian chơi của bé, tránh các vật nhỏ có thể gây hóc, và cho bé tự do tiếp cận các đồ vật phù hợp để bé khám phá bằng tay.

• Chọn đồ chơi kích thích phát triển kỹ năng tay: Ưu tiên các món đồ chơi dễ cầm, có kích thước vừa tay, màu sắc bắt mắt và phát ra âm thanh nhẹ để thu hút sự chú ý và rèn luyện thao tác nắm – thả.

• Hướng dẫn bé qua các trò chơi đơn giản: Dạy bé cách cầm bóng, thả đồ vật vào hộp, kéo dây, hoặc gõ đồ vật vào nhau – những hoạt động tưởng chừng đơn giản nhưng lại rất hiệu quả cho sự phát triển vận động tinh.

• Khuyến khích và động viên bé liên tục: Mỗi lần bé cố gắng cầm được món đồ hay tự thực hiện một hành động, cha mẹ nên vỗ tay, cười hoặc khen ngợi. Điều này giúp bé tự tin, tăng hứng thú học hỏi và tránh bị chậm phát triển kỹ năng.

• Duy trì sự tương tác giữa cha mẹ và bé: Giao tiếp bằng mắt, nói chuyện, chơi cùng con không chỉ giúp bé phát triển khả năng vận động mà còn củng cố cảm giác an toàn và phát triển trí tuệ toàn diện – một yếu tố quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ chậm phát triển trí tuệ ở trẻ nhỏ.

Hỗ trợ bé phát triển kỹ năng cầm nắm giúp hoàn thiện vận động tinh và góp phần ngăn ngừa nguy cơ chậm phát triển trí tuệ

Quá trình trẻ tập cầm nắm đồ vật không chỉ là bước tiến lớn trong sự phát triển vận động mà còn hỗ trợ trẻ hình thành các kỹ năng tư duy và tương tác xã hội. Việc hiểu rõ các giai đoạn này giúp cha mẹ đồng hành và hỗ trợ bé tốt hơn trong những bước đầu tiên của cuộc sống.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage của Dr Thắng

1. Ths. BS Vũ Công Thắng :

 https://www.facebook.com/dr.thang.vn?locale=vi_VN

2. Bác sĩ Thắng: 

https://www.facebook.com/bsthang.vucong?locale=vi_VN

3. Bác sĩ Vũ Công Thắng: 

https://www.facebook.com/profile.php?id=61555877620663&locale=vi_VN

• Zalo: 033 809 8222 (không gọi điện vì bác sĩ bận khám sẽ không nghe được)

• Địa chỉ phòng khám: phòng khám Đa khoa đại học Phenikaa, địa chỉ tại 167 Hoàng Ngân, Cầu Giấy, Hà Nội.

• Thời gian làm việc: sáng 7h30-11h và chiều 14h-16h30 tất cả các ngày trong tuần. Do lịch làm việc của Bác sĩ Thắng không cố định nên nhà mình vui lòng liên hệ trước 1 ngày để có được lịch cụ thể.

Liên hệ đặt lịch khám: 024 2222 6699